چهارم بهمن ۱۴۰۰ مصادف است با نودمین سال تولد پرویز بابائی نویسنده و مترجمی که هم چنان با پشتکار و انرژی مشغول کار است. پرویز بابایی فعالیت اجتماعی را از سنین نوجوانی با کار در چاپخانه‌هایی شروع کرد که در آن، مجلات آن زمان به چاپ می‌رسید و همین امر سبب آشنائی او با کار فرهنگی شد.او که درسنین خرد سالی به دلیل جدائی پدر و مادر تحت سر پرستی مادر قرار داشت در همان سنین نوجوانی به دلیل نیاز مالی مشغول به کار شد واولین کار او اشتغال در چاپخانه بود .آشنائی با فعالیت‌های اجتماعی و بودن در محیط کار فرهنگی با مسائل سیاسی آن دوره آشنا و جذب فعالیت‌های کارگری شد و در سن ۱۷ سالگی در فعالیت‌های سیاسی دستگیر و از آن دوره با مبارزه برای آزادی همراه شد. او در دهه بیست شمسی نوجوانی بود که با مسائل سیاسی از طریق روزنامه‌ها و فعایت‌های سیاسی که در آن زمان بیشتر تحت تاثیر جو پس از خاتمه جنگ جهانی دوم بود آشنائی پیدا کرد. فعالیت‌هائی که به طور عمده تحت نفوذ بلوک شرق و شوروی و حزب توده بود. او اولین بار در تظاهرات روز کارگر در سال ۱۳۲۳ شرکت کرد و از این طریق با خواسته‌های کارگران و زحمتکشان نیز هماهنگی پیدا کرده و مسیر بعدی زندگی او را به نوعی سازمان داد که در دوران کودتای ۲۸ مرداد و سالهای پس از آن در کوران مبارزات آن زمان قرار گرفت.
کار فرهنگی را از دهه چهل و با تکیه بر تجارب سیاسی اغاز کرد و تا کنون با داشتن ۳۳ کتاب به عنوان یکی از پرکارترین مترجمان معاصر شناخته می‌شود. بسیاری از کارهای او چندین بار چاپ شده است . او در آستانه ۹۰ سالگی همچنان با نشاط مشغول فعالیت است و مصاحبه حاضر میتواند با معرفی بیشتر او به عنوان الگوی فرهنگی خستگی‌ناپذیر سرلوحه فعالیت جوانانی باشد که از این پس روی به کارهای اجتماعی و فرهنگی می‌آورند تا افق بهتری را برای اینده رقم بزنند.
کانون مدافعان حقوق کارگر که در سالهای تاسیس خود افتخار همکاری با این فعال قدیمی را داشته، امیدوار است با ارائه این مصاحبه الگویی برای تداوم فعالیت نسل آینده در پیگیری مطالبات به حق کارگران و زحمتکشان و همچنین ارتقای فرهنگ اجتماعی باشد.
***
س: آقای بابائی خوشحالیم که همچنان شما را سر حال و توانا می‌بینیم و در حال ترجمه و نویسندگی. برایمان بگویید در آستانه ۹۰ سالگی چه احساسی دارید.
ج: من همچنان روزانه بین ۶ تا ۸ ساعت به کار تر جمه ونویسندگی مشغول هستم وامیدورم تا یکی دو ماه دیگر اخرین کتابی را که در دست دارم تحویل ناشر بدهم. .
س: در مورد این آخرین کتابتان اگر امکان دارد توضیح بدهید.
چ.کتابی را که در دست ترجمه دارم و تا آخر سال تمام خواهم کرد، در باره پراگماتیسم به ویژه نظرات جان دیوئی و تحلیل آنهاست؛ کاری که “جورج نواک” آن را انجام داده است. این ششمین کتابی است که از جورج نواک ترجمه می‌کنم.
دو کتاب دیگرم در دست چاپ است که به زودی منتشر خواهد شد با نام “جدل‌ورزی در فلسفه مارکسیسیتی “واجازه چاپ گرفته است . هم چنین کتاب دیگری را ویرایش کرده‌ام که همان مقالات فلسفی پلخانف است که قبلا با نام” تکامل نظر مونیستی در تاریخ” چاپ شده است.
س: شما در دوره ۹۰ ساله زندگی اجتماعی خودتان فعالیت‌های سیاسی و فرهنگی زیادی داشته‌اید. آیا این دو از هم متفاوت بوده اند؟
ج: من به عنوان کارگر چاپخانه در سنین نوجوانی وارد فعالیت‌های اجتماعی هم شدم. در آن زمان روزنامه‌ها و مجلات سیاسی یعنی در سالهای ۱۳۲۳ و ۲۴ در آن چاپخانه‌ها به چاپ می‌رسید و من آنها را می‌خواندم و از این طریق جذب فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی شدم. کلوپ حزب توده در ابتدای خیابان فردوسی و محل عبور من از چاپخانه به منزل بود و در این مسیر روزنامه‌های و اعلامیه‌های به دیوار چسبانده شده را می‌خواندم و به تدریج جذب فعالیت‌های سیاسی آن زمان شدم. اولین بار در تظاهرات روز کارگر در سال ۱۳۲۳ شرکت کردم و آنجا بود که با حقوق کارگر آن آشنائی بیشتری پیدا کردم و چون حزب توده نیز از حقوق کارگران برای ۸ ساعت کار روزانه و تعطیلی روز کارگر حمایت می‌کرد من به تدریج جذب فعالیت‌های آنان شدم. ۴۵ سال از عمر من به فعالیت‌های سیاسی و کارگری گذشت و در آن چندین بار به زندان رفتم.
س: کار فرهنگی را به طور مشخص از چه زمانی شروع کردید؟
ج: اولین فعالیت فرهنگی من در سال ۱۳۴۴ ترجمه نامه انتقادی ۲۵ گانه مائوتسه تونگ به روسیه و حزب کمونیست آن و جواب سوسولف، تئوریسن آن حزب، به مائو بود و اولین کتابی که ترجمه کردم “تاریخ عرب در قرون جدید” بود که مربوط به ظهور و سقوط امپراطوری عثمانی است و اخیرا تجدید چاپ شده است. از آن زمان به بعد فعالیت‌های من شکل فرهنگی داشت و بیشتر به تر جمه آثار فلسفی و جامع شناسی پرداخته‌ام.
س: شما در سالهای ۱۳۲۸ تا ۱۳۵۰ چندین بار به دلیل فعالیت‌های سیاسی و کارگری بازداشت شدید. اگر ممکن است کمی در باره علت بازداشت‌ها توضیح دهید .
ج: من اولین بار در سن ۱۷ سالگی در ارتباط با فعالیت‌های حزب توده بازداشت شدم و سپس در سالهای ۳۴ تا ۳۶ نیز در ارتباط با همان فعالیت‌ها دستگیر شدم. هم چنین در سال ۱۳۴۰ در دوره امینی که فعالیت‌های سندیکائی مقداری آزاد شده بود، نیز بار دیگر برای راه اندازی سندیکاهای تعطیل شده پس از کودتا، مورد یورش پلیس قرار گرفتیم و سپس در سال ۱۳۵۰ نیز در ارتباط با یورشی که به فعالان چپ شده بود در جریان جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی نیز مدتی بازداشت بودم که آنها را در کتاب خاطراتم که با تلاش اقای عابد در دست تدوین است به طور مفصل گفته ام.
س: با توجه به آنکه شما یکی از چهره‌های فعال سندیکائی در دوره‌های گذشته بوده‌اید و بارها برای حقوق کارگران زحمتکشان هزینه پرداخت کرده‌اید. فعالیت‌های امروز سندیکائی را چگونه می‌بینید؟
ج: فعالیت‌های امروزه سندیکائی و به خصوص معلمان به خوبی دارد انجام می‌شود و به ویژه که رهبری و هماهنگی بسیار خوبی دارند و در نتیجه چشم‌انداز روشن و آینده درخشانی دارد که تا کنون کمتر به این صورت هماهنگ و متمرکز بوده است و در صورت تداوم به همین وضع بطور قطع به نتایج مثیتی نیز خواهند رسید. به خصوص که فعالیت‌های سندیکائی در این دوره شامل فعالیت‌های اجتماعی هم هست و تنها مسئله صنفی نیست بلکه بحث تبدیل مالکیت خصوصی به عمومی و مقابله یا خصوصی‌سازی در عرصه‌های مختلف نیز مطرح است و در صورت هماهنگی بیشتر میان بخش‌های کارگران و معلمان و سایر اقشار میتواند با نتایج بسیار خوبی برسد .
س: به عنوان آخرین سوال آیا تو صیه مشخصی برای فعالان صنفی و اجتماعی دارید و به گمان شما با این تجربیات پربار چگونه می‌توان از اشتباهات گذشته اجتناب کرد.
ج من اگر فرصت دیگری داشته باشم به جز آن دوره که به دنباله‌روی از قطب قدرت کشانده شدم، بقیه فعالیت‌هایم را تکرار می‌کنم. دنباله‌روی از قطب قدرت آن زمان که اتحاد شوروی و به طبع آن حزب توده، ضربات سنگینی را به مبارزات آزادی‌خواهانه مردم ما وارد کرد. در فعالیت‌های اجتماعی، صنفی یا سیاسی، توصیه اساسی من آن است که باید دنباله‌روی و متابعت از قطب‌های قدرت و یا اطاعت چشم‌بسته از احزاب وابسته به قدرت را کنار گذارد و تا آنجا که در توان داریم باید حرکت‌هایمان از استقلال برخوردار باشد و تنها با تکیه به نیروی کارگران و زحمتکشان می‌توانیم به آزادی و حقوق از دست رفته‌مان برسیم.
با آرزوی موفقیت
از: کانون مدافعان حقوق کارگر