زیتون- یلدا امیری: گزارش‌های متعددی حاکی از آن است قاچاق یکی از مهمترین ابزارهای کسب قدرت و ثروت در جمهوری‌اسلامی است و بزرگترین نهادی که با داشتن اختیارات تام در این زمینه فعالیت می‌کند، سپاه پاسداران است. هر از گاه خبرها و شایعاتی منتشر می‌شود از شبکه‌های قاچاقی که توسط سپاه سازماندهی شده و تقریبا همه چیز می‌فروشند، از خاک ایران گرفته تا مواد مخدر، انسان و سلاح‌های سنگین و سبک.
اکنون در اوج تهاجم نظامی روسیه به اوکراین و در حالی‌که خبرها حاکی از عقب‌نشینی نیروهای روسیه از بعضی جبهه‌ها است، روزنامه بریتانیایی گاردین به نقل از منابع متعدد گزارش داده که روسیه بخشی از مهمات و تجهیزات نظامی مورد نیاز خود در جنگ را از طریق «عراق و شبکه‌های قاچاق سلاح ایران» دریافت می‌کند. گاردین در گزارشی که روز ۲۳ فروردین منتشر شد، نوشت که پس از تضعیف عملیات نظامی روسیه در ماه گذشته میلادی، سلاح‌هایی مانند آرپی‌جی و موشک‌های ضدتانک و همچنین سیستم‌های پرتاب موشک با طراحی برزیلی از عراق برای نیروهای روسیه ارسال شده است.
در این گزارش آمده است: «فردی که خود در نقل‌وانتقال این سلاح‌ها شرکت داشته» گفته که ایران به تازگی نه تنها موشک‌های «باور ۳۷۳» ساخت خود را به روسیه فرستاده، بلکه یک موشک اس-۳۰۰ که چند سال پیش از روسیه گرفته بود را نیز به مسکو پس داده است.
به گفته افراد حشدالشعبی، شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری‌اسلامی در عراق، این گروه آرپی‌جی و موشک‌های ضد تانک خود را ۶ فروردین از مرز شلمچه به ایران منتقل کرده است. همچنین دو سامانه پرتاب موشک «آستروس دو» با طراحی برزیلی که در عراق به عنوان نسخه دارای مجوز سجیل ۶۰ شناخته می‌شود را قطعه قطعه کرده و به ایران فرستاده‌اند. یکی از نیروهای حشدالشعبی گفته است: « برای ما مهم نیست که سلاح‌های سنگین کجا می‌روند، چون فعلا به آنها نیاز نداریم. اقدام ضد آمریکا باشد ما را خوشحال می‌کند.»
بر اساس این گزارش این سلاح‌ها از طریق راه آبی از ایران به روسیه فرستاده می‌شود، در این مدت دو کشتی که پرچم روسیه و یک کشتی پرچم جمهوری‌اسلامی از بندر انزلی در دریای خزر به بندر آستراخان، شهری روسی در دلتای ولگا، رفته‌اند.
پیشتر آسوشیتدپرس گزارش داده بود که صربستان، متحد روسیه نیز یک سیستم ضدهوایی چین را در یک عملیات محرمانه تحویل گرفته است. مقام‌های اطلاعاتی اوکراین هفته گذشته اعلام کردند که گرجستان به روسیه برای دریافت تجهیزات نظامی تحریم‌شده کمک می‌کند.
با اینکه روسیه همواره از قدرت‌های نظامی بزرگ به‌شمار می‌رود، گزارش‌ها حاکی از آن است که تولیدکنندگان روسی به شدت از تحریم‌های جدید غرب علیه مسکو متضرر شده‌اند و مقام‌های اوکراینی روایت می‌کنند، کارخانه اصلی خودروهای زرهی روسیه و همچنین یک کارخانه تراکتورسازی، قطعات لازم برای ساخت و تعمیر تانک‌ها را تمام کرده است. علاوه براین به اذعان مقام‌های روس، مسکو تعداد قابل توجهی از نیروهای خود را در تهاجم به اوکراین از دست داده است.
کمک تسلیحاتی جمهوری‌اسلامی از روسیه در حالی است که اخباری مبنی بر کشتار گسترده غیرنظامیان در اوکراین منتشر شده، دولت اوکراین تحقیق درباره «جنایات جنگی» را آغاز کرده است. آنالنا باربوک، وزیرخارجه آلمان از «مستند کردن نشانه‌های گسترده» از ارتکاب جنایات جنگی توسط ارتش روسیه سخن گفته است، جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا، نیز ضمن حمایت از انجام تحقیقات گفته که «ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه را مسئول این جنایات می‌داند.»
گفتنی است که روز ۲۲ فروردین اخباری در مورد استفاده روسیه از سلاح شیمیایی منتشر شد، براساس این گزارش‌ها یک پهپاد روسی در شهر ماریوپل «ماده‌ای سمی» را روی سربازان و غیرنظامیان پاشیده و مردم دچار «نارسایی تنفسی و مشکلات عصبی» شده‌اند.
لیز تراس، وزیر خارجه بریتانیا اعلام کرده که لندن با شرکای خود استفاده احتمالی روسیه از جنگ‌افزار شیمیایی در شهر بندری ماریوپل را راستی‌آزمایی می‌کند، جیمز هیپی، وزیر دفاع بریتانیا نیز هشدار داده که «اگر کوچک‌ترین استفاده‌ای از این سلاح‌ها بشود، پوتین باید بداند که همه گزینه‌های ممکن از نظر نحوه واکنش غرب، روی میز قرار دارد.»
شهردار ماریوپل گفته که نیروهای روسی در حال جمع آوری «هزاران» جسد ازغیرنظامیان هستند تا آنها را «دفن کرده یا بسوزانند و جنایت جنگی خود را پنهان کنند.»
گروه‌های حقوق بشری اوکراینی می‌گویند سربازان روسی در تهاجم خود حتی از تجاوز جنسی نیز به عنوان سلاح جنگی استفاده می‌کنند، گزارش‌ها حاکی از آن است که نیروهای روسیه مانع ورود کاروان‌های حامل کمک‌های بشردوستانه شده‌اند. اما روسیه این اخبار را رد کرده است.
چرا این خبر مهم است؟
اتهامات گسترده‌ای در زمینه قاچاق، خصوصا اسلحه، علیه جمهوری‌اسلامی مطرح شده و گزارش‌های متعددی توسط گروه‌های حقوق بشری و دولت‌های غربی منتشر شده است. به گفته تحلیل‌گران یکی از دلایل جمهوری‌اسلامی برای عدم پذیرش FATF و کنوانسیون جرائم سازمان‌یافته فراملی «پالرمو» این است که پذیرش این کنوانسیون مانع از قاچاق اسلحه و تجهیزات موشکی و پهپادی توسط جمهوری‌اسلامی می‌شود، درحالی‌که عدم پذیرش FATF خسارات و صدمات بسیاری به اقتصاد و مردم ایران زده است. سپاه خصوصا در ده سال گذشته شبکه‌های بزرگ و قدرتمندی برای قاچاق سازماندهی کرده، جمهوری‌اسلامی، اعضای سپاه و همکاران آنها بارها به دلیل قاچاق تحریم شده‌اند.
تاکنون بخش عمده سلاح‌های ایرانی برای گروه‌های شبهه‌نظامی مورد حمایت جمهوری‌اسلامی فرستاده می‌شد، اما ظاهرا روسیه نیز به این لیست اضافه شده است، خبر قاچاق سلاح به روسیه در شرایطی منتشر می‌شود که مقامات آمریکایی پیش از این اعلام کرده بودند که روسیه از چین برای حمایت از عملیات خود در اوکراین درخواست تسلیحات نظامی و کمک کرده است، با این حال چین به دلیل تحریم‌ها در این زمینه بسیار محتاط است. اما ثبات رژیم پوتین برای جمهوری‌اسلامی اهمیت ویژه‌ای دارد، علی خامنه‌ای و هواداران تندرو او که در رویای بی‌نیازی از غرب هستند، برای ایجاد اتحاد شرقی تلاش می‌کنند و در این مسیر حاضرند در جنایات جنگی سازمان‌یافته روسیه مشارکت کنند.
کمی عمیق‌تر؛ رویاهای پوتین و خامنه‌ای
در سال‌های اخیر جمهوری‌اسلامی بخشی از سلاح‌های مورد نیاز خود را به صورت قاچاق از روسیه می‌خرید گفته می‌شود که سوریه به طور محدود بازار معاملات پنهان اسلحه میان روسیه و جمهوری‌اسلامی بود. اما ظاهرا اکنون مبادلات برخلاف مسیر پیشین حرکت می‌کنند.
روسیه از قدرت‌های نظامی بزرگ دنیا به‌شمار می‌آید، نیازمند شدن مسکو به جنگ‌افزار موضوعی بی‌سابقه است و نشان می‌دهد روسیه تا چه اندازه به دلیل تحریم‌های غرب با مشکل مواجه شده و پس از تجاوز نظامی به اوکراین، به جمهوری‌اسلامی تکیه کرده است، از سوی دیگر چنین اقدامی تاثیر زیادی بر «سمت و سو و حجم» تجارت بین‌المللی قاچاق سلاح دارد.
برخلاف تصور عمومی و همان‌گونه که کمیته بین‌المللی سازمان صلیب سرخ می‌گوید «حتی جنگ هم قوانینی دارد.» اما براساس گزارش‌ها روسیه زیرساخت‌های اوکراین را نابود و به مراکز غیرنظامی حمله می‌کند، شهرها را محاصره اقتصادی کرده و مرتکب جنایت جنگی شده است، در این میان بر اساس گزارش‌ها حکومت اسلامگرای ایران نیز با ادعای عدالت و کمک به مظلومان، با ارسال سلاح به روسیه شریک جنایات ولادمیر پوتین شده است.
البته رسوایی‌های جهانی جمهوری‌اسلامی در زمینه قاچاق سابقه طولانی دارد؛ قاچاق مواد منفجره در سال ۱۳۶۵ به عربستان سعودی در ایام حج، ارسال موشک به بلژیک در سال ۱۳۷۵ و قاچاق اسلحه به گامبیا در سال ۱۳۸۹. اما در سال‌های اخیر، پس از آنکه تحریم‌های گسترده به دلیل برنامه هسته‌ای، موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای علیه جمهوری‌اسلامی و افراد وابسته به نظام اعمال شد، مقامات حکومتی و رسانه‌های وابسته، از قاچاق و دور زدن تحریم‌ها با عنوان هنر و توانایی یاد می‌کنند.
سپاه مهمترین قدرت نظامی و امنیتی جمهوری‌اسلامی شبکه‌های متعدد و قدرتمندی برای قاچاق سلاح به عراق، یمن، لبنان، سوریه، کشورهای آفریقایی و دیگر کشورها ایجاد کرده است.
بیشتر بخوانید:
بخش امنیتی و دفاعی سازمان شفافیت بین‌الملل آبان ۱۴۰۰ در گزارشی وضعیت فساد و اقدامات مخفیانه در حوزه دفاعی و امنیتی ایران را در سطح «بحرانی» قرار داد و تاکید کرد که مهمترین عامل این وضعیت، ساختارهای نظامی عمدتا مخفی و غیررسمی مانند سپاه است.
با آنکه دولت حسن روحانی در بهمن ۱۳۹۶ به معاهده مقابله با جرائم سازمان یافته فراملی یا معاهده پالرمو، پیوست مجلس جمهوری‌اسلامی تا مدت‌ها از پذیرش این موضوع سرباز زد، سرانجام مجلس در سال ۱۴۰۰ با این معاهده موافقت کرد و شورای نگهبان اجرای آن را تایید کرد، اما مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکنون جلوی اجرای این مصوبه را گرفته است.
رسوایی‌های جهانی جمهوری‌اسلامی در زمینه قاچاق سابقه طولانی دارد؛ قاچاق مواد منفجره در سال ۱۳۶۵ به عربستان سعودی در ایام حج، ارسال موشک به بلژیک در سال ۱۳۷۵ و قاچاق اسلحه به گامبیا در سال ۱۳۸۹.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده پیشین مجلس ۲۱ فروردین با اشاره به اینکه مجمع تشخیص مصلحت نظام به محلی برای محافظه‌کاری تبدیل شده، گفت: «در قضیه پالرمو مجمع با کمیته نظارتی که بدعت‌گذاری در قانون‌گذاری بود جایی که شورای نگهبان نظری نداشت، آمد و نظرات مانع‌ساز را مطرح کرد که FATF عملا متوقف شد.» او افزود: «دولتمردان مجبور شدند برای مسائلی همچون مبادلات بانکی در دوران تحریم‌ها هزینه‌های بیشتری به کشور وارد کنند.»
فرماندهان سپاه و تندروهای مخالف این کنوانسیون می‌گویند که اجرای آن موجب می‌شود جمهوری‌اسلامی نتواند از گروه‌های شبه‌نظامی اسلامگرا در خاورمیانه حمایت کند. ایران همچنان در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف قرار دارد لیستی که نه تنها قرار گرفتن نام یک کشور در بخش سیاه، بلکه حتی بخش خاکستری آن هم موجب می‌شود تا دسترسی آن کشور به سرمایه‌گذاری خارجی با چالش‌هایی جدی روبه‌رو شود و اینگونه معیشت مردم ایران قربانی قدرت‌طلبی‌های حکومت شده است.
رویاهای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور جاه‌طلب روسیه، برای فتح سریع و کم‌هزینه اوکراین بر باد رفت، او در تنگنای سختی گرفتار شده و گذشت زمان به ضرر اوست، در این میان به نظر می‌رسد که رویاهای علی خامنه‌ای نیز در حال نابودی است، چراکه بدون روسیه قدرتمند اتحاد شرقی معنا نخواهد داشت، ظاهرا وضعیت پوتین و خامنه‌ای مشابه و آشفته است.