عجز دولت رئیسی در مبارزه با گرانی؛ انتقاد تند روحانیون از دولت

روز شنبه ۱۷ اردیبهشت، عباس تابش، رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان از مسئولیت خود استعفا داد. این سازمان به وزارت “صمت” (صنعت، معدن، تجارت) وابسته است. تابش دلایل استعفای خود را “شرایط حاکم بر بازار، نیاز به توان مضاعف در رأس مدیریت سازمان و دلایل شخصی” اعلام کرده است.

این در حالی است که همۀ مقامات دولتی با دستپاچگی تکرار می‌کنند که همۀ مواد اولیه به اندازۀ کافی در کشور موجود است و گرانی‌ها فقط یک عارضۀ ناشی از قاچاق و احتکار و همچنین برخی اشکالات سازماندهی است.

اما چنان که روزنامۀ جمهوری اسلامی می‌نویسد، این نوع توجیهات و ترفندها دیگر به خرج مردم نمی‌رود. این روزنامه می‌نویسد: “گرانی گندم، آرد، ماکارونی، روغن و نایاب شدن آنها طی چند روز اخیر، اعتراض بسیاری از شهروندان را به دنبال داشت. اگرچه مسئولان عواملی چون جنگ روسیه و اوکراین، احتکار و قاچاق را عامل افزایش قیمتها می‌دانند اما مردم معتقدند که اگر قاچاق و احتکاری هم صورت می‌گیرد، این دولت است که وظیفۀ کنترل آن را بر عهده دارد”…

در این وضعیت، معاون بانک مرکزی بار دیگر اطمینان داده که نان گران نخواهد شد. وزارت کشور نیز صدور کارت یارانه برای نان را تکذیب کرده و مسبب این شایعات را “رسانه‌های معاند” دانسته است. معاون بانک مرکزی توضیح داده که “نیازی نیست مردم کاری انجام دهند، بلکه افرادی که مشمول این یارانه می‌شوند هنگام خرید خود به خود از یارانه بهره می‌برند”. به گفتۀ وی هدف اینست که “قاچاق آرد و انحراف در زنجیرۀ تامین آرد و نان را‌‌‌‌‌‌‌‌ از بین ببریم و درعین حال قیمت نان برای مردم تغییر پیدا نکند”.

خبرگزاری مهر نیز به نقل از مسئولان خبر می‌دهد که خرید گندم از استان‌های مختلف شروع شده و خوزستان پیشتاز تحویل گندم به کشور است.

همین خبرگزاری می‌نویسد که به رغم میزان تولید کم‌سابقۀ روغن در کشور، بسیاری از فروشگاه‌ها آن را سهمیه‌بندی کرده‌اند. از نظر این خبرگزاری، علت اصلی، سوءاستفاده‌ها و همچنین قاچاق است، زیرا “شنیده‌ها حاکی از آن است که گسترش قاچاق روغن نباتی به دلیل تفاوت قیمت در داخل و خارج از مرزها” جریان دارد.

ناکارآمدی دولت رئیسی

 فراتر از “رسانه‌های معاند”، بسیاری از روزنامه‌های ایرانی و همچنین شخصیت‌های سیاسی و روحانی به شدت از گرانی انتقاد کرده‌اند.

مسیح مهاجری، از روحانیون محافظه‌کار و پرسابقه که مدیرمسئول روزنامۀ جمهوری اسلامی نیز هست در یادداشتی که ناگهان بسیار جنجالی شد، تذکر داد که “نان حتی در دوران جنگ تحمیلی گران نشد… دولتی که عنوان‌هایی از قبیل انقلابی و مردمی را بر خود گذاشته و مدعی است در حال انجام کارهای جهادی است، نباید حتی سخنی از گران کردن آرد و نان بگوید”

به عقیدۀ این روزنامه در شرایط کنونی صحبت از عرضۀ نان با کارت ملی مثل “انداختن جرقه به انبار باروت” است. مسیح مهاجری می‌افزاید که “با مشاهدۀ تصمیمات عجیب و غریب در بدنۀ دولت احساس خطر جدی نموده و از روی خیرخواهی این خطر را به دولتمردان اعلام می‌کنیم”.

او می‌پرسد: چقدر وقت لازم است تا رئیسی بفهمد که “با گفتاردرمانی نمی‌شود کشور را اداره کرد؟” مهاجری سپس تمامی سیاست‌های دولت را مورد انتقاد قرار می‌دهد و می‌گوید: همۀ تقصیرها را به گردن دولت قبلی یا قاچاقچی‌ها انداختن برای مردم قابل قبول نیست.

وی سؤال می‌کند: “چرا تجاوز روسیه به اوکراین را با صراحت محکوم نمی‌کنید که بخش مهمی از جهان را به قحطی تهدید می‌کند؟ چرا برای مذاکرات برجامی کاری انجام نمی‌دهید؟”

مدیرمسئول روزنامۀ جمهوری اسلامی در پایان می‌نویسد: “حالا که روشن شده شما نمی‌توانید از عهدۀ حل مشکلات برآیید، شجاعانه کنار بروید و کار را به افراد کاردان بسپارید”.

روزنامۀ جمهوری اسلامی در مطلب دیگری انتقادهای تند آیت‌الله جوادی آملی را نقل می‌کند که در کنگرۀ بین‌المللی اقتصاد گفته است: “ثروت مملکت را نباید به دست سفیهان سپرد”.

جوادی آملی حتی به “اقتصاد مقاومتی” مورد علاقۀ خامنه‌ای نیز کنایه زده و گفته است: “مال در نظام اسلامی به منزلۀ ستون فقرات یک ملت است. ملتی که ستون فقراتش شکسته، قدرت قیام ندارد چه رسد به مقاومت، تا برسد به اقتصاد مقاومتی”…

در حال حاضر، دگرگونی‌های اقتصاد جهانی در دوران “پساکرونا” و همچنین جنگ اوکراین باعث موجی از تورم شده است که کشورهای غنی را نیز بی‌نصیب نگذاشته است. این وضعیت بین‌المللی، نابه‌هنجاری‌ها و ضعف ساختاری اقتصاد کشورهایی چون ایران را دوچندان کرده است.  بسیاری از کشورهای فقیر در حال حاضر با بحران نان مواجه‌اند. اما در کشورهایی چون مصر یا ایران که تاریخی طولانی در زمینۀ “شورش‌های نان” دارند، کمبود و گرانی ارزاق و به ویژه نان همیشه به یک کابوس و تهدیدی بزرگ برای دولت‌ها تبدیل می‌شود.