تاکنون هویت پنج نفر از قربانیان اعتراضهای اخیر تایید شده است
اعتراضهای مردمی در شهرهای ایران که همزمان با موج جدید گرانیها آغاز شدند، شامگاه یکشنبه، ۲۵ اردیبهشت، نیز ادامه یافتند و بسیاری از مردم بار دیگر به خیابانها آمدند و با سردادن شعارهایی مثل «مرگ بر دیکتاتور» مخالفت خود را با نظام جمهوری اسلامی ایران اعلام کردند. ماموران حکومتی نیز با تیراندازی هوایی و شلیک گاز اشکآور و گلولههای ساچمهای به اعتراض آنان پاسخ دادند. ویدیوهای منتشرشده در رسانههای اجتماعی و گزارشهای میدانی حاکی از آن است که در برخی شهرها از جمله شهرکرد و تهران، فضای شدید امنیتی حاکم است و اینترنت اختلال دارد.
در روز یکشنبه، فضای پایتخت ایران کاملا امنیتی بود و تصاویری از حضور نیروهای امنیتی در میدان صادقیه، پارک دانشجو، میدان منیریه، میدان هفتحوض و میدان ونک و آتش زدن تعدادی لاستیک در بزرگراه آزادگان منتشر شد.
نگرانی حکومت از گسترش اعتراضها به ورزشگاهها
گزارشها حاکی از آن است که نیروهای یگان ویژه در تهران به حالت آمادهباش کامل درآمدهاند. وزارت کشور با بهانه قرار دادن همهگیری کرونا دستور داد مسابقات فوتبال بدون حضور تماشاگران برگزار شوند. این دستور در حالی صادر شد که شمار بیماران و جانباختگان ویروس کرونا در هفتههای اخیر کاهش یافت و اینطور به نظر میرسد که مقامهای حکومت ایران بیشتر از کشیده شدن دامنه اعتراضها به ورزشگاهها نگراناند. بر اساس این دستور که سازمان لیگ فوتبال ایران آن را اعلام کرد، حضور تماشاگران در تمامی بازیهای لیگهای برتر و دسته ۱، ۲ و ۳ در ورزشگاهها ممنوع است.
شهرکرد؛ صحنه اعتراض و سرکوب
اعتراضهای اردیبهشت شامگاه یکشنبه در دهها شهر دیگر ایران نیز ادامه یافت. در شهرکرد، مرکز استان چهارمحال و بختیاری، مردم با وجود حضور گسترده ماموران حکومتی و قطعی اینترنت، به خیابانها آمدند وعلیه حکومت شعارهایی سر دادند. نیروهای امنیتی نیز بهسوی آنان تیراندازی کردند.
در یکی از ویدیوهایی منتشرشده از شهر سورشجان، از توابع شهرکرد، تصویر کودکی دیده میشود که گلوله ساچمهای به پای او اصابت کرده است. این ویدیو واکنش شدید کاربران رسانههای اجتماعی را در پی داشت.
یک شهروند ساکن ارومیه نیز درباره وضعیت امنیتی این شهر به خبرگزاری هرانا گفت: «در تمام مسیرهای منتهی به مرکز شهر از جمله میدان ایالت، میدان امام حسین و پنجراه، حضور پرتعداد نیروهای انتظامی و امنیتی دیده میشود و اجازه رفتوآمد در گروههای بیش از دو نفر را به عابران نمیدهند.» شهروند دیگری از سنندج نیز از حضور پرشمار نیروهای امنیتی در میدانهای اصلی این شهر و مسیرهای پرتردد خبر داد. در دزفول نیز تعدادی از معترضان بازداشت شدهاند.
جانباختگان و اختلال در اینترنت
تاکنون هویت پنج نفر از قربانیان اعتراضهای اخیر تایید شده است: امید سلطانی در اندیمشک، پیشعلی غالبی حاجیوند در دزفول، حمید قاسمپور در فارسان، بهروز اسلامی در باباحیدر فارسان و سعادت هادیپور در هفشجان شهروندانیاند که در جریان اعتراضها کشته شدهاند. احمد راستینه، نماینده شهرکرد در مجلس، روز یکشنبه ضمن تایید هویت سعادت هادیپور مدعی شد که او از اعضای بسیج بود که در مسیر بازگشت خانه کشته شد.
حکومت ایران در اعتراضهای اردیبهشت ۱۴۰۱ نیز به روال پیشین خود دسترسی کاربران به اینترنت را محدود کرد. در برخی شهرها نیز قطع کامل اینترنت گزارش شده است. وبسایت نتبلاکس که وضعیت اینترنت در جهان را رصد میکند، قطعی و اختلال اینترنت در برخی شهرهای ایران را تایید کرد.
وریا غفوری و علی نصیریان در کنار مردم
اعتراضهای مردمی به موج اخیر گرانیها و برخورد خشونتآمیز حکومت با معترضان واکنش برخی چهرههای مشهور را در پی داشت؛ علی نصیریان، بازیگر سینما و تئاتر، در جریان برگزاری «جشن بازیگر» در خانه تئاتر گفت: «برگزاری چنین مجالسی در این روزها نه تنها از روحیه من بلکه از حوصله مردم هم خارج است؛ در شرایط کنونی، مادامی که روحیه مردم ما خوب نیست، نباید جشن بگیریم.»
وریا غفوری، کاپیتان تیم فوتبال استقلال تهران، نیز روز شنبه پس از بازی با تیم فولاد خوزستان گفت که وقتی پای مسائل اجتماعی و مدنی به میان میآید، فوتبال دیگر اولویتش نیست و او از جایگاهش برای بیان خواستههای مردم استفاده میکند. غفوری با انتقاد شدید از وضعیت موجود گفت: «من نمیدانم آیا مسئولان شرمنده نمیشوند که این موقعیت و وضعیت را میبینند؟»
کاربران رسانههای اجتماعی نیز بار دیگر هشتگ «اعتراضات سراسری» را فراگیر کردند تا صدای معترضان داخل ایران را به گوش مردم جهان برسانند.
واکنش سازمانهای مدنی و جامعه جهانی
سازمان حقوق بشر ایران روز یکشنبه در بیانیهای، از جامعه جهانی خواست با فشار بر مقامهای جمهوری اسلامی ایران، مانع از سرکوب معترضان شوند. این سازمان از رسانههای اجتماعی مانند اینستاگرام و توییتر هم خواست به جای اعمال محدودیت بر محتوای عکسها و ویدیوهای شهروندخبرنگاران از اعتراضها، امکان اطلاعرسانی را تسهیل کنند.
شش سازمان و حزب جمهوریخواه نیز در بیانیهای مشترک، از معترضان ایرانی حمایت کردند و به جمهوری اسلامی ایران هشدار دادند که «به سرکوب، اعمال خشونت، قطع اینترنت، انسداد اطلاعرسانی و انکار خواستههای معترضان» پایان دهد.
در این بیانیه مشترک آمده است که معترضان در شهرهای دزفول، اندیمشک، کرمانشاه، ایذه، جونقان، خرمآباد، فارسان، بروجرد، رشت، نیشابور، دهدشت، شهرکرد، یاسوج و دیگر شهرها بهدرستی و با احساس مسئولیت، به خیابانها آمدند و علیه سیاست ضدمردمی و زاینده فقر و محرومیت بیشتر، شعار دادند و اعتراض کردند.
شش سازمان و حزب جمهوریخواه پیشبینی کردند که بعد از آشکارتر شدن آثار تورمی شدید طرح جدید دولت، اعتراضها در هفتههای آینده به دیگر شهرهای ایران نیز گسترش مییابد. آنان در نامه هشدارآمیز خود، اقدام حکومت در منتسب کردن اعتراضها به «خارج» و «گروههای معاند» را بیاعتبار خواندند و تاکید کردند: «عامل اصلی اعتراضهای مردمی و شرایط نابسامان کنونی سیاستها و تصمیمهای مخرب مقامهای جمهوری اسلامی ایران است.»
اتحاد جمهوریخواهان ایران، جبهه ملی ایران اروپا (سامان ششم)، حزب چپ ایران (فدائیان خلق)، حزب جمهوریخواه سوسیالدموکرات و لائیک ایران، سازمانهای جبهه ملی ایران در خارج از کشور و همبستگی جمهوریخواهان ایران امضاکنندگان این بیانیه بودند.
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، نیز در سخنانی گفت که کشورش از حقوق «معترضان شجاع» ایرانی حمایت میکند. او با محترم شمردن حق آزادی بیان و برگزاری تجمعها، در توییتی نوشت: «ما از حق آنان در آزادی بیان در فضای واقعی و مجازی و نیز برگزاری تجمعهای مسالمتآمیز بدون ترس و خشونت دفاع میکنیم.»
دور جدید اعتراضهای مردمی در ایران همزمان با اعلام قیمتهای جدید برخی اقلام خوراکی، از استان خوزستان آغاز شد و در فاصلهای کوتاه، به دیگر استانها از جمله تهران، لرستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد رسید.