هنگامی که بایدن به ریاست‌جمهوری آمریکا رسید، او با انتقاد از سیاست‌های دونالد ترامپ، به‌ویژه اقدام او در خروج از توافق هسته‌ای موسوم به «برجام»، تلاش کرد تا حسن‌نیت خود را به ایران نشان دهد. او تصمیم گرفت با «بازگشت دوجانبه» به برجام، تحریم‌های واشینگتن در برنامه هسته‌ای ایران را علیه این کشور رفع کرده و در مقابل نیز، ایران از غنی‌سازی ۲۰ و ۶۰ درصدی اورانیوم دست کشیده و ذخایر اورانیوم خود را تحویل دهد.
این اقدام بایدن باعث شد ایران با روحیه‌ای خودرأی و ناسازگار در مذاکرات وین حضور داشته باشد.
هنگامی که مذاکرات وین در جریان بود، تهران خواستار دریافت تضمین از آمریکا برای عدم خروج مجدد واشینگتن از برجام بود. تهران علاوه بر این‌که خواستار رفع تمامی تحریم‌ها شد، از دولت بایدن خواست تا سپاه پاسداران را از فهرست «گروه‌های تروریستی خارجی» حذف کند. در این فهرست علاوه بر سپاه پاسداران، دیگر گروه‌های تروریستی مانند القاعده، داعش و … نیز حضور دارند.
چند دستگی در دولت آمریکا
منابع «العربیه» با ارائه جزئیات بیشتری خبر دادند که اعضای دولت آمریکا در قبال درخواست‌های ایران، دچار چند دستگی شدند.
به گفته این منابع، برخی از اعضای دولت آمریکا دارای موضع تندتری نسبت به درخواست‌های ایران بودند. برجسته‌ترین چهره در بین این افراد، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید بود. از سوی دیگر، برخی دیگر از مقامات آمریکا، سازش‌پذیری بیشتری در قبال ایران داشتند. بیشتر این افراد، کارمندان وزارت خارجه آمریکا و برجسته‌ترین آن‌ها، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه این کشور و رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران بود.
هنگامی که مذاکرات هسته‌ای وین در حال برگزاری بود، دولت آمریکا و به‌ویژه وزیر خارجه این کشور، انتقادات شدیدی از شرکا و هم‌پیمانان خود دریافت کردند.
برخی از منابع که از جزئیات نشست‌ها در «اجلاس نقب» آگاه بودند، در این زمینه اطلاع دادند که وزرای خارجه کشورهای منطقه، در حضور آنتونی بلینکن و به صورت آشکار در سالن برگزاری این اجلاس، مخالفت خود را با موضع آمریکا در قبال ایران اعلام کردند.
به گفته این منابع، این مقامات تأکید کردند که دولت بایدن نمی‌باید تنها به مسئله هسته‌ای بپردازد، بلکه «مشکل ایران» را به رسمیت شناخته و آن را درنظر بگیرد.
وزرای خارجه کشورهای آمریکا، بحرین، امارات متحده عربی، مصر، مراکش و اسرائیل در اجلاس نقب حضور داشتند.
دولت آمریکا با وجود این‌که موضع کشورهای منطقه را در سیاست‌های خود در قبال ایران درنظر گرفت، اما این دلیل تغییر موضع واشینگتن در قبال تهران نبود.
آمریکایی‌ها در ابتدا کوشیدند راهی را پیدا کنند که درخواست کشورهای منطقه برآورده شود. دولت بایدن در همین زمینه به مقامات ایران پیشنهاد داد که درخواست‌های این کشور از جمله حذف سپاه از فهرست گروه‌های تروریستی را خواهد پذیرفت، «به شرط این‌که تهران به فرماندهان سپاه و شبه‌نظامیان وابسته به این کشور در عراق، سوریه، لبنان و یمن دستور دهد تا تمامی اقدامات خصمانه خود علیه دولت‌های منطقه و همچنین اقداماتشان علیه آمریکا، منافع واشینگتن و سربازان این کشور در خاورمیانه را متوقف کنند.»
در همین حین، دولت آمریکا در مرحله بازگشت به دور هشتم مذاکرات وین، تنها موضوع باقی‌مانده در این گفتگوها را حذف سپاه از فهرست «گروه‌های تروریستی» دانست و در این زمینه، با مسئول دانستن دولت ترامپ، کارزار سیاسی و تبلیغاتی گسترده‌ای را آغاز کرد. دولت آمریکا در این کارزار مدعی شد که اگر ایران از غنی‌سازی اورانیوم دست بکشد، آمریکا به یک پیروزی دیپلماتیک رسیده است و حتی اگر سپاه از فهرست مذکور حذف شود، تحریم‌ها علیه این نهاد همچنان باقی‌مانده و نتایج مطلوب را به همراه خواهد داشت.
ایران شرط آمریکا را نپذیرفت
منابع آگاه به مذاکرات وین در این زمینه به العربیه اطلاع دادند ، ایران درخواست آمریکا مبنی بر پایان اقدامات خصمانه شبه‌نظامیان وابسته به تهران علیه کشورهای منطقه را نپذیرفت.
تهران همچنین به واشینگتن اطلاع داد که اقدامات خود علیه سربازان آمریکایی در منطقه، عراق، سوریه و یا خلیج را متوقف نخواهد کرد.
به گفته منابع العربیه، دولت بایدن از این پاسخ ایران بسیار شوکه شد و پس از آن متوجه شد که دیگر با روش‌های پیشین نمی‌توان با ایران به تفاهم مشترکی رسید.
این منابع افزودند، پاسخ ایران به آمریکا باعث شد، دولت بایدن موضع کشورهای عربی و اسرائیل در قبال فعالیت‌های ایران و شبه‌نظامیان وابسته به این کشور را بیش از گذشته درک کند.
موضع آمریکا پس از پاسخ تهران دچار تحول بزرگی شد. وزارت خارجه این کشور در ابتدا تأکید کرد که سپاه پاسداران یک گروه تروریستی است و پس از آن دیگر مقامات این کشور نیز از ایجاد «هماهنگی برای جلوگیری از اقدامات خصمانه ایران در منطقه» سخن گفتند.
همکاری‌های بیشتر
منابع العربیه خاطر نشان کردند که موضع جدید آمریکا، بر همکاری بیشتر بین واشینگتن و شرکای این کشور تأکید می‌کند. در این راستا، آمریکا به فشارهای اقتصادی و دیپلماتیک خود علیه ایران ادامه می‌دهد و از سوی دیگر، کشورهای منطقه نیز اطلاعات خود درباره اقدامات ایران و شبه‌نظامیان وابسته به این کشور، از جمله عملیات قاچاق و انتقال تسلیحات را در اختیار دیگران قرار می‌دهند. اسرائیل نیز با اقدامات میدانی خود، به خطوط تدارکاتی ایران آسیب وارد کرده و برنامه هسته‌ای این کشور را مورد هدف قرار می‌دهد.
شایان ذکر است که تغییر سیاست دولت بایدن به‌معنای آمادگی این کشور برای افزایش تنش‌ها در خاورمیانه نیست. بلکه به گفته منابع العربیه در واشینگتن، در حالی‌که بحران اوکراین جهان را به صورت روزافزون تحت تاثیر خود قرار می‌دهد، دولت بایدن در تلاش است تا جایی‌که ممکن است، ثبات را در منطقه حفظ کرده و از هرگونه اقدامی که منجر به تشدید تنش‌ها گردد جلوگیری کند.
از: گویا