قرن نو: فلاحت پیشه گفت: واقعیتی که وجود دارد این است که همه بازیگران اعم از اروپا و آمریکا، برجام را دیگر اولویت خودشان نمی دانند یعنی تحولات کنونی با تحولات دو ماه و نیم پیش بسیار متفاوت است.
حشمت الله فلاحت پیشه رییس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در پیش‌بینی آینده برجام و احتمالات بر سر صدرو قطعنامه شورای حکام علیه ایران بعد از گزارش اخیر آژانس گفت: در مورد موضوع پرونده هسته ای ایران چند اتفاق رخ داده است؛ نخست، گزارش آژانس مبنی بر اینکه ایران ۱۸ برابر سقف برجام سوخت هسته ای تولید کرده است. گزینه تلویحی آن را رسیدن به نقطه صفر تلقی کرده که ایران می تواند از قابلیت و ظرفیت لازم برای تولید غیرنظامی هسته ای برخوردار شود بنابراین سعی کرده به گونه ای هشدار دهد.
تله گزارش آژانس برای ایران
او افزود: دوم، خبری است که نخست وزیر اسرائیل به طور مستقیم رسانه‌ای کرده با این ادعا که ایران تلاش کرده آژانس را فریب دهد. در واقع تا حدودی می توان گفت که این دو خبر بی ارتباط با یکدیگر نیستند یعنی اخبار تازه ای نیستند و واقعیات مشخص است بدین معنا که ایران در قالب خوداظهاری طبق پادمان نظارتی که به آژانس دارد پیشرفت های هسته ای خود را اعلام می کند و این اعلام کردن هم به طور رسمی انجام می شود اما طرح آن در یک گزارش آژانس بیشتر شبیه به تله است وگرنه آژانس موضوع جدیدی را اعلام نکرده است.
فلاحت پیشه گفت: به همین دلیل می توان گفت آن اخباری که صهیونیست ها اعلام می کنند در همین ارتباط است یعنی آنها بارها اسناد ادعایی خودشان را در اختیار آمریکایی ها و هم اروپایی ها و جهانیان قرار دادند تا مانع مذاکرات شوند. هدف رژیم صهیونیستی شکست مذاکرات است. عمده اسناد هم کارکرد خبری دارد که به نوعی سعی دارد روی گزارش آژانس اثرگذار باشد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: آژانس هشدار داده که اگر دیپلماسی احیا نشود ممکن است بعد از این موضوع هسته ای قابل مدیریت نباشد اما از سوی دیگر رژیم صهیونیستی در قالب دور تازه ای از تحولات، فعالیت می کند یعنی فعال شدن جریانات ضد برجامی.
ایران و آمریکا فرصت احیای برجام را از دست دادند
او تصریح کرد: مجموعه شرایط نشان می دهد که طرف ایران و آمریکا فرصت احیا برجام را از دست دادند به بیان دیگر برجام در حال احیا بود که بعد از آن تحت الشعاع منافع دیگر بازیگران قرار گرفت از روسیه که اوکراین را به عنوان محل بحث مطرح می کند تا صهیونیست ها که بارها تلاش کردند با چنین گزارش هایی رخنه ایجاد کنند.
این تحلیلگر سیاسی گفت: این طرف ها حداقل تا دو ماه و نیم پیش در حاشیه بودند اما در حال حاضر امکان جولان دادن پیدا کردند تا اروپایی که بیشترین دغدغه اش تأمین انرژی است. اروپایی ها عملا ایران را به عنوان گزینه ها از دستور کار خارج کردند.
فلاحت پیشه تاکید کرد: در دنیای سیاست همه کشورها به دنبال فرصت‌های خودشان هستند جمهوری آذربایجان نمایشگاه بی‌سابقه‌ای را تحت عنوان اثر نفت و گاز دریای خزر در مقابله با بحران انرژی‌های دنیای امروز برگزار کرده است در واقع پشت پرده این قضیه این است که جمهوری آذربایجان تلاش می کند جایگزینی را برای نفت و گاز روسیه ایجاد کند چراکه به هر حال اروپایی‌ها تصمیم گرفتند تا ۵ سال و نیم آینده حدود ۶۰ درصد وابستگی خود را از انرژی روسیه کاهش دهند.
برخی مسئولان ید طولایی در سوزاندن منافع کشور دارند
او تاکید کرد: دنیا در حال پیشبرد منافع خودش است ایران در حال سوزاندن منافع خودش است برخی از مسوولان کشور نیز در سوزاندن منافع، ید طولانی دارند در حال حاضر هم همین کار صورت می گیرد بنابراین چیزی که الان شاهد آن هستیم به معنای از بین رفتن آخرین فرصت های احیای برجام است. برخی سعی می کنند موضوع را در قالب هشدار مطرح کنند و برخی صهیونیست ها فضای جولان دادن را پیدا کردند تا هر چه بیشتر به فضای دیپلماسی آسیب وارد کنند.
فلاحت پیشه در پاسخ به این سوال که در جلسه شورای حکام ممکن است چه اتفاقی برای پرونده هسته ای ایران رخ دهد؟ تشریح کرد: در شورای حکام بدترین گزینه ارجاع دادن پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت است که در حال حاضر این امکان را ضعیف می دانم در واقع بهانه های فنی برای این کار وجود ندارد ضمن اینکه برجامی وجود ندارد تا ایران بخواهد تخلفی از آن داشته باشد.
این تحلیلگر مسائل بین المللی اشاره کرد: برجام دارای دو بخش اصلی است تعهدات آمریکا و تعهدات ایران. وقتی آمریکا در ارتباط با برجام عهدشکنی کرد ایران هم پایبند نمانده است. با وجود اینکه اروپا و دولت بایدن تلاش دارند فضای دیپلماسی را حفظ کنند امکان اینکه در شورای حکام، پرونده ایران به شورای امنیت برود امکان ضعیفی است اما طرفین تلاش می کنند در قالب بیانیه، فضا را فضای سختی جلوه بدهند.
برجام دیگر اولویت اروپا و آمریکا نیست
فلاحت پیشه گفت: اما واقعیتی که وجود دارد این است که همه بازیگران اعم از اروپا و آمریکا، برجام را دیگر اولویت خودشان نمی دانند یعنی تحولات کنونی با تحولات دو ماه و نیم پیش بسیار متفاوت است.
این نماینده پیشین مجلس اشاره کرد: وقتی وزیر خارجه ایران اعلام می کند علت توقف مذاکرات این است که هنوز آمریکایی ها به ابتکارات ایران پاسخی ندادند، علت آن این است که اگر برجام وارد مرحله اجرا می شد الان در فضای پیشاانتخاباتی آمریکا یعنی انتخابات شش ماه آینده این کشور که انتخابات میان دوره ای و مهم است بر تقویت یا تضعیف بازوی اجرایی رییس جمهور در کنگره تاثیرگذار است.
او اضافه کرد: رییس جمهور آمریکا پنج ابزار اجرایی در قبال کنگره دارد مانند بخشنامه و آیین نامه و دستورالعمل و فرمان اجرایی… . در واقع اگر در انتخابات آینده، بازوی اجرایی رییس جمهور در کنگره تضعیف شود این موضوع نیز تضعیف خواهد شد، در غیر اینصورت این موضوع تقویت خواهد شد.
پشت پرده تعلل آمریکایی‌ها در احیای برجام
فلاحت پیشه اظهار کرد: اگر برجام به مرحله اجرا می رسید یا حداقل مذاکرات در جریان بود، راهبرد دولت آمریکا دفاع از برجام بود اما آنچه که الان تبدیل به رقابت انتخاباتی شده، سیاست مهار ایران است یعنی سیاست احیای برجام جای خود را به سیاست مهار ایران داده است. بنابراین گزینه‌های مختلف مثل فشار حداکثری یا فشار منطقه ای بر ایران در ادبیات انتخابات آمریکا در حال شکل گیری است که این باعث تعلل آمریکایی ها در احیای برجام است.
او افزود: اگر شورای حکام راهبرد دیپلماسی را تقویت کند امکان بازگشت به میز مذاکرات وجود دارد اما اگر راهبرد دیگری شکل بگیرد جریانات افراطی در دو طرف مجددا سوار بر موضوع هسته ای خواهند شد.
موافقان شکست مذاکرات وین چه کسانی هستند؟
او در پاسخ به این سوال که تا چه حد احتمال شکست جدی شده است؟ با توجه به اینکه عده ای تندروهای داخلی زمزمه های مبنی بر شکست مذاکرات مطرح می کنند و تلاش دارند فضا را برای این موضوع آماده کنند، عنوان کرد: یک مربع در شکست مذاکرات نقش دارند، ضلع اول و دوم، افراطیون حوزه سیاسی کشورهای عضو برجام هستند به ویژه در ایران و آمریکا، جریانات افراطی مخالف دیپلماسی هستند. ضلع سوم و تاثیرگذار، روس ها بودند که هدفشان این بود که همه تحولات دنیا به گونه ای شکل بگیرد که روسیه ابزارهایش از جمله حضور در بازار انرژی را از دست ندهد ضلع چهارم، مخالفان منطقه ای برجام اعم از صهیونیست ها و همه دوستان و دشمنانی که فرصت های ایران را می ربایند.
برخی دوستان منطقه‌ای ایران تمایلی به احیای برجام ندارند
رییس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس بیان کرد: طنز تلخی است که برخی از دوستان ایران که تمایل ندارند ایران برجام را احیا کند در واقع ربایندگان فرصت ایران هستند در حالی که ایران به آنها کمک کرد از چنگال داعش نجات پیدا کنند اما الان ذخایر ارزی شان به چند برابر ذخایر ارزی ایران رسیده است.
او افزود: متاسفانه تعلل در احیای برجام، شرایطی را ایجاد کرد که بسیاری از کشورهای دوست و دشمن از این که ایران، یک فضای تحریمی را تجربه کند خوشحال هستند. در داخل ایران، خوشحالی از شکست برجام دو بخش است نخست کسانی که از ابتدا معتقد بودند سرنوشت کشور به ویژه اقتصاد را نباید به برجام ارتباط داد. در واقع این نظر قابل دفاع است و سیاست اقتصادی باید به گونه ای باشد که به برجام ارتباطی نداشته باشد. گروه دوم کسانی که کاسبی سیاسی _ اقتصادی می کنند و راضی نمی شوند که ایران، فضای ملایمی را در سیاست خارجی اش شکل دهد و دیپلماسی را احیا کند.
او عنوان کرد: براساس چشم انداز توسعه، کشور باید مسیر توسعه را پیش ببرد به شرط تعامل سازنده با دنیا.
فلاحت پیشه در پاسخ به این سوال که شکست در مذاکرات تا چه حد می تواند شوکی به اقتصاد ایران وارد کند؟ ابراز کرد: سیاست های ریاضتی که دولت در پیش گرفته در قالب موضع اول قابل دفاع است یعنی ایران تلاش کرده اقتصادش را به برجام گره نزند بنابراین اگر برجام احیا شود طبیعتاً در مرحله جراحی اقتصادی، دست دولت بازتر خواهد شد اما اگر برجام احیا نشود این به معنای پایان دنیا برای اقتصاد ایران نخواهد بود چون در طول سالیان فشارهای حداکثری ترامپ، ایران تلاش کرد منابع مالی دیگری را برای بودجه تعریف کند که این منابع جایگزین نفت شوند.
برجام از دستورکار تبلیغات حزبی آمریکا خارج شده است
این تحلیلگر مسائل بین المللی در پاسخ به این سوال که تا چه حد ضرورت دارد دولت رییسی در این باره تصمیم مصلحت اندیشانه بگیرد؟ عنوان کرد: پرونده هسته ای ایران در شورای عالی امنیت ملی است و در دولت آقای رییسی هم نیست در واقع در شورای عالی امنیت ملی در این باره باید تصمیم گیری شود منتهی متنی وجود ندارد که بر سر این متن، تصمیمی گرفته شود. برجام متوقف شده و ابتکارهای به وساطت اروپایی ها، عمان و قطر مطرح شده اما مسئله این است که بازیگران مختلف، برجام را از دستور کار خارج کردند و حتی لحن تبلیغات حزبی در داخل آمریکا هم در ارتباط با موضوع برجام، متفاوت شده است. در واقع بحث احیای برجام جای خود را به بحث سیاست های جدید مهار ایران داده است.
سیاست همه یا هیچ هیچگاه پاسخگو نیست
فلاحت پیشه بیان کرد: ایرانی ها و آمریکایی ها در از بین رفتن فرصت ها مقصر بودند چون سیاست همه یا هیچ، در دیپلماسی هیچگاه پاسخگو نیست. طرفین باید گامهایی را برای حل اختلافات در پیش می گرفتند در واقع شرایط به گونه ای شده است که همه بازیگران، میوه شکست برجام را چیدند و تحریم ها برای ایران باقی ماند و شکست دیپلماسی برای دولت بایدن. ایران و دولت آمریکا در این میان ضرر کردند.
او تاکید کرد: در مناسبات ایران و آژانس باید شرایط فنی حفظ شود تا موضوع دچار چالش و بحران نشود و شرایط برای احیای دیپلماسی فراهم شود.
فلاحت پیشه در پاسخ به این سوال که طولانی شدن پرونده هسته ای ایران تا چه حد حاکی از ناتوانی تیم مذاکره کننده ایران است؟ گفت: تیم مذاکره کننده ایران، یک تیم سیاسی بود و در واقع یک تیم فنی نبود. این تیم از ابتدا سعی کرد بیانیه هایی که علیه برجام صادر شده بود را تبدیل به توافق کند که غیرقابل انجام بود.
تیم مذاکره کننده بازی روس ها را خورد
این نماینده اسبق مجلس گفت: در نهایت زمانی که با افزوده شدن برخی دیپلمات ها به تیم مذاکره کننده و واقعی و عملیاتی شدن مذاکره، امکان توافق شکل گرفت در نهایت شاهد بودیم که این تیم تا حد زیادی، بازی روس ها را خورد. در واقع اولیانوف برنده شکست برجام بود و به حدی موضوع را طولانی کردند که عملا احیای برجام فراهم نشد.
فلاحت پیشه تاکید کرد: در موضوع اجرا بود که اولین بار روس ها مانع ایجاد کردند و پس از آن، همه چیز بهم ریخت. بر این باورم حتی اگر طرفین به آن مسیری که قطع شد و بر دو متن اولی که توافق کرده بودند بازگردند در زمان اجرا می توان نتیجه گرفت. الان شرایط به گونه ای است که برجام تا حدود زیادی از دستور کار خارج شده است.
از: ایران امروز