در روزهای گذشته، درگذشت روزنامه‌نگاری که گفته می‌شود، پس از افزایش چندبرابری اجاره مسکن‌اش سکته کرد، به سرخط اخبار و روزنامه‌ها در ایران تبدیل شد.
در کشوری که میانگین رشد اقتصادی آن «صفر» است، خانواده‌هایی که زمانی نه چندان دور جزو قشر متوسط بودند، در شرایط فعلی قادر به تامین نیازهای اولیه خود نیز نیستند. تعدادی از خانواده‌ها به «ایران‌وایر» می‌گویند، مصرف سویا را جایگزین گوشت کرده‌اند، از رفتن به مراسم عروسی به دلیل نداشتن توان مالی برای هدیه دادن سرباز زده، در خرید مایحتاج اولیه لنگ شده‌اند.
روز ۲۵ خرداد ۱۴۰۱ نیز روزنامه اعتماد در گزارشی از حذف غذای کارکنان بیمارستان‌ها خبر داده و نوشته است: «رییس یک بیمارستان خصوصی در شمال تهران، ضمن هشدار بابت تاثیر گرانی قیمت مواد غذایی بر کیفیت تغذیه بیمارستانی، پیش‌بینی کرده در هفته‌های پیشِ رو، تامین غذای گرم و به خصوص غذاهای حاوی پروتئین برای بیماران بستری در بیمارستان‌ها، در بسیاری از مراکز درمانی دولتی یا خصوصی غیرممکن شود.» به گزارش روزنامه اعتماد، مراکز تجمعی مثل زندان‌ها و پادگان‌ها نیز با مشکل مشابه مواجه می‌شوند.
***
«پرستو» مادر یک نوجوان ۱۳ ساله است که همسرش یک فروشگاه رنگ و ابزار فروشی در منطقه نازی‌آباد تهران دارد. او به «ایران‌وایر»می‌گوید: «خیلی سخت و ترسناکه که فردا چی میشه، آیا میشه زندگی رو گذروند یا نه؟ مخصوصا برای مشاغل آزاد مثل همسرم.» او ادامه می‌دهد: «ما بیمه خویش‌فرما هستیم؛ قبلا قبل از موعدش حق بیمه را پرداخت می‌کردیم که تاریخش نگذرد؛ الان ولی دو هفته از سررسید آن می‌گذرد تا بتوانیم پرداخت کنیم.»
یک میوه‌فروش حوالی میدان فاطمی تهران نیز با اشاره به تغییر عادت خرید مردم می‌گوید: «مردم بیشتر هندوانه میخرند. توان مالی خرید سایر میوه‌ها را ندارند.»
یک زن خانه‌دار نیز شرایط این روزهای خود را چنین شرح می‌دهد: «خرید فقط در حد ضروریات انجام می‌دهیم. پسرم امسال دانشجو می‌شود و باید یک مقداری از وسایل خانه را بفروشیم که برایش کامپیوتر بخریم.»
«محسن» کارمند فنی رادیو است. او می‌گوید: «راستش قوت غالب ما برنج است و همیشه برنج ایرانی خریده‌ایم. اما حالا هر چه دو دوتا چهار تا می‌کنم، از پسش بر نمی‌آیم.» او می‌گوید مخارج زندگی به حدی بالا رفته که توان برآورده کردن خواسته پسر ۱۰ ساله‌اش را ندارد: «آخر ماه پیش گفت، هوس لازانیا کردم. هر چه حساب کردیم دیدیم یک لازانیا بیش از ۳۰۰ هزارتومان خرج بر می‌دارد، نداشتم. بهانه آوردیم تا حقوق ریختند.» او قیمت ریز مواد لازم برای پخت لازانیا را ردیف می‌کند: «شما فکرش را بکن، یک بسته پنیر ۵۰۰ گرمی مطهر، ۱۱۰ هزار تومان است، لازانیا یک بسته ۳۵ هزارتومان، قارچ کیلویی ۳۶ هزار تومان. یک بسته یک کیلویی گوشت چرخ کرده مخلوط گوساله و گوسفند با تخفیف دیجی کالا ۱۶۰ هزار تومان بود. حالا دیگر روغن و رب و مخلفات دیگر را حساب نمی‌کنم. اما واقعا حق نیست برای من که خودم را بکشم با برآورد و اضافه حقوق هفت تا هشت میلیون حقوق می‌گیرم، یک وعده غذای معمولی ۳۰۰ هزارتومان آب بخورد.» او می‌گوید، برای اجاره یک واحد ۶۰ متری در شرق تهران ۱۰۰ میلیون پول پیش داده و سه میلیون کرایه می‌داده؛ اما هفته گذشته صاحب‌خانه کرایه‌اش را به ۴ میلیون و پانصد هزارتومان تغییر داده است: «کرایه را که را که بپردازم بقیه ماه را باید با سه تا سه ونیم میلیون بگذرانم؛ خورد و خوراک، پوشاک، درمان، تفریح.» کلمه تفریح را یکبار دیگر تکرار می‌کند و می‌گوید: «تفریح را که خیلی وقت است، قلم گرفته‌ایم.»
اقتصاد سکته‌ای ایران و زندگی‌های فلج شده
طبق آمار سازمان ثبت احوال، مرگ بر اثر بیماری‌های قلبی طی چند سال گذشته افزایش داشته است. فشارهای عصبی به عنوان یکی از عوامل اصلی بروز سکته معرفی می‌شود.
درگذشت کارمند موسسه «همشهری» مصداق فشار بیش از اندازه اقتصادی و روانی بر مردم در ایران است.
«پژمان موسوی»، یکی از اعضای انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران در حساب شخصی خود در اینستاگرام با اشاره به وضع ناخوشایند اقتصادی و معیشتی مردم نوشته است، مردم تاب‌آوری خود را از دست داده‌اند.
«پژمان موسوی» روزنامه‌نگار، خطاب به دولت و مسئولان حکومتی نوشته است: «مردم ندارند آقایان! مردم نگران‌اند آقایان! همه چیز را گران کرده‌اید، توانِ انضباط بخشی و برقراریِ ثبات در نظامِ قیمت‌گذاریِ پس از گرانی را هم ندارید؟ مگر می‌شود هر روز همه چیز افزایشِ قیمت داشته باشد؟ چرا همه را با همه درگیر می‌کنید؟»
اعتراض به گرانی‌ها اعتراض نمایندگان مجلس را نیز در پی داشته است. نمایندگان روز ۲۲ خرداد در نخستین جلسه بعد از دو هفته تعطیلات خود در صحن علنی به «ابراهیم رئیسی» تاختند. محور بیشتر نطق‌ها و تذکرهای یکشنبه گذشته اعتراض و انتقاد از دولت سیزدهم بود.
تاثیر دیگر گرانی‌ها افزایش سرقت‌های خُرد در ایران بوده است. بر اساس گزارش روزنامه «آرمان ملی» به نقل از قائم‌مقام معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه، «سال ۱۳۸۸ فقط ۲۰۰ هزار سرقت به ثبت رسیده، اما این آمار در سال ۱۴۰۰ به یک میلیون و ۴۰۰ هزار سرقت رسیده است.» این آمار بیانگر ۷ برابر شدن سرقت طی ۱۲ سال گذشته است.
همه چیز در زندگی‌مان آب رفته است
سال‌ها در تهران زندگی کرده است. همسرش ۷ سال پیش در تهران شغل خود را از دست داد. برای شروع کسب و کار جدید به یکی از شهرهای استان گیلان مهاجرت کردند. اندک سرمایه‌شان هم آنجا به دلیل شرایط نامشخص اقتصادی به ثمر ننشست. الان «مونا» که این نام واقعی‌اش نیست، به تنهایی با کارگاه صنایع دستی که راه‌اندازی کرده است، خرج زندگی را درمی‌آورد. او به «ایران‌وایر» می‌گوید: «دخترم را هر سال تابستان در شهر کوچک‌مان کلاس ثبت نام می‌کردم که بتوانم در خانه کار کنم؛ ولی امسال به او گفته‌ام، همه تابستان را باید در خانه بماند؛ چون درآمد من فقط کفاف هزینه اجاره و خورد و خوراک و خریدهای ضروری‌مان را می‌دهد و هیچ هزینه بیشتری نمی‌توانیم انجام دهیم.»
مونا می‌گوید: «صاحب‌خانه کرایه را دو برابر کرده است. باید ماهی ۳ میلیون تومان کرایه بدهم، همسرم در شرایط کنونی درآمد ندارد. این فقط شامل حال من نیست. خیلی از اطرافیانم کلاس‌های آموزشی و ضروری کودکان خود را متوقف کرده‌اند که ببیند در یکی دو ماه اخیر چه اتفاقی رخ می‌دهد. من تلاش می‌کنم، حداقل به اندازه اجاره خانه پس‌انداز داشته باشم.»
وضعیت افزایش اجاره‌بهای مسکن در کشور به‌ویژه شهرهای بزرگ ایران سلامت روانی و جسمی بسیاری از خانواده ها را مختل کرده است. دولت سیزدهم نیز مثل دولت‌های پیش از خود در کنترل و نظارت بر بازار مسکن ناتوان بوده است.
آمار مرگ در ایران به استناد گزارش سازمان ثبت احوال، در سال ۱۴۰۰ نیز نشان از افزایش مرگ و میر به دلیل حملات قلبی دارد.
بحران‌های اقتصادی، تنش‌های اجتماعی و سوءتغذیه یا تغذیه نامناسب به عنوان عوامل اصلی در بروز بیماری‌های قلبی و عروقی اعلام شده است.
تابستان پر حادثه‌ای در پیش داریم
صاحبان صنایع و مشاغل نیز در شرایط غیرامنی به سر می‌برند. یک صاحب مرغ‌داری در ایران با واسطه به «ایران‌وایر» می‌گوید :«در حال حاضر شرایط خیلی خوب است؛ ولی به زودی همه چیز تغییرات بسیاری خواهد کرد. غذایی که من برای جوجه‌هایم می‌خرم، گران‌تر شده است. قیمت تمام شده هر مرغ در ماه تیر برای من کیلویی بین ۵۵ تا ۶۰ هزارتومان خواهد شد و همین مرغ کیلویی ۸۰ هزار تومان به دست مشتری خواهد رسید. به نظرم تیر و مرداد قرار است ماه‌های بسیار وحشتناکی را سپری کنیم.»
مردم چطور با مشکلات و فشارهای عصبی برخورد کنند؟
«سارا رحیمی»، روان‌شناس و روان‌درمانگر در خصوص چگونگی تاب‌آوری شهروندان ایرانی در مواجهه با فشارهای اقتصادی به ایران‌وایر می‌گوید: «بر اساس تحقیقی که گراهام دیوی، پروفسور روان‌شناسی در دانشگاه ساسکس انجام داده است، مواجهه با اخبار بد موجب می‌شود که حتی مشکلات شخصی ما نیز از آن چیزی که هست بدتر و شدیدتر جلوه کند و موجب بروز واکنش‌های استرسی حاد می‌شود که می‌تواند علایم و آثار مخرب طولانی مدت‌تری بر رفتار و افکار ما داشته باشد. به گفته او افراد خوش‌بین می‌توانند اخبار را فیلتر و تاثیر اخبار منفی را کم کنند.»
به گفته این روان‌درمانگر، باید تا جای ممکن خوش‌بینی را در خود افزایش داده و تا جایی که می‌توانیم خود را کمتر در مواجهه با اخبار بد قرار دهیم و فعالیت‌های اجتماعی‌مان را افزایش دهیم. در کارهای خیریه‌ای مشارکت کنیم یا فعالیت فیزیکی و جسمی خود را بیشتر کنیم. تمرین شکرگزاری هم از جمله مواردی است که می‌تواند از حملات شدید عصبی جلوگیری کند. شکرگزاری برای داشتن خانواده، دوستان نزدیک و افراد حمایت‌گر یا شکرگزاری برای سلامت یا داشتن سرپناه. مراقبه، دعا کردن و ذکر گفتن نیز می‌تواند به آرامش افراد کمک کند. نوشتن احساسات و افکار و ترس‌ها و نگرانی‌ها نیز می‌تواند مفید باشد.
از: ایران وایر