این یادداشت برگرفته از سخنانم در میز گرد برنامه فردا (با حضور مهرداد درویش پور، زهرا باقری شاد، ناهید حسینی و ملیکا رز) درباره رابطه اشکال گوناگون تبعیض جنسیتی در ایران، رابطه جنسیت و قدرت، نظریه اینترسکشونالیتی و کوییر که دو گانه سازی کلاسیک نظریه فمینیستی جنسیت را به چالش می کشد و اهمیت گذار از اندیشه غیر تبعیض به ضد تبعیض برای آزادی زنان از نظام مردسالار است.:
۱٫ تبعیض جنسیتی امری جهانی است. اما در ایران که ایدئولوژی رسمی حکومت زن ستیزانه است، این تبعیضات بسیار عمیقتر از گذشته و گسترده تر از بسیاری از کشورهای جهان در حوزه پوشش، سکسوالیته، قوانین نظام خانواده، آموزش و اشتغال، حقوق شهروندی و …است. از منظر جنسیت انقلاب اسلامی نشانگر برآمد مردانگی نوستالژیک در ایران است که با وحشت از قدرت گیری زنان در پی بازگرداندن عقربه زمان به گذشته بود. امری که به تعمیق تبعیض جنسیتی در ایران منجر شد..
۲٫ با این وجود نظریه میان برشی یا تقاطعی (اینترسکشیونالیتی) یاری می رساند که از کلیشه سازی دوگانه جنسیتی پرهیز شود و علاوه بر تبعیض جنسیتی اهمیت دیگر اشکال تبعیض نظیر گرایش جنسی، قومیت، طبقه، سن و “معلولیت” و تاثیر آن در موقعیت زنان و مردان و گروه های فراجتسیتی بررسی شود. امری که تصویر زنده تری از ابعاد تبعیض جنسیتی و دیگر اشکال تبعیض و نابرابری اجتماعی بدست می دهد.
۳٫ از منظر جنسیت و قدرت پروژه پهلوی در آغاز با کشف حجاب اجباری مدرنیسم آمرانه را به نمایش گذاشت. در مقابل حکومت اسلامی با اجباری کردن حجاب پروژه واپس گرایانه بنیادگرایی اسلامی در کنترل سکسوالیته زنان و تحکیم اقتدار مردانگی نوستالژیک را به نمایش گذاشت که همراه با دیگر دیگر اشکال تبعیضات و جدایی جنیستی در ایران همراه شد. به رغم پاترنالیستی (قیمومیت گرایانه) و اجباری بودن هر دو پروژه که با دمکراسی و جنبش مستقل زنان بیگانه است، اهمیت قانون گذاری را در تضعیف یا بهبود موقعیت زنان نباید دستکم گرفت. به هر رو پروژه پهلوی به رغم جنبه های استبدادی و آمرانه و قیمومیت گرایانه و ناقص آن در بهبود موقعیت زنان موثر بود. در مقابل زن ستیزی رسمی جمهوری اسلامی و سیاست های اجباری آن تنها در تعمیق تبعیضات جنسیتی و تقویت نظام مردسالاری نقشی تعیین کننده داشته است..
۴ با این همه زنان قربانیان منفعل حکومت اسلامی نبوده و نیستند. بلکه از همان آغاز در برابر آن ایستاند. این که به رغم ممنوعیت دهها رشته دانشگاهی به روی زنان، میزان پیشرفت تحصیلات زنان به گونه ای است که امروز حدود ۶۰ درصد دانشجویان را زنان تشکیل می دهند نشانگر کنشگری و ایستادگی زنان در چالش محدودیت ها و ممنوعیت های حکومت اسلامی علیه زنان است. اما این واقعیت که اشتغال زنان در ایران کم و بیش نزدیک به همان میزان نیم قرن گذشته است، نشان از عمق تبعیض جنسیتی در حوزه اشتغال دارد..
۵ برای برچیدن تبعیض جنسیتی در ایران می بایست همپوشی های بخش های گوناگون زنان مرکز و پیرامون، گروه های اتنیکی گوناگون، گرایشات جنسی گوناگون، زنان طبقات متفاوت اجتماعی و… را یافت. برابری جنسیتی و حقوق بشر و زدودن تبعیض از جمله حلقه های مشترک برای گسترش جنبش زنان است.
۶ با این همه گرچه برسمیت شناختن حقوق بشر و سیاست تبعیض پرهیز گام مهمی برای پایان بخشیدن به تبعیضات جنسیتی و دیگر اشکال تبعیض ساختاری به شمار می رود ،اما کافی نیست. مبارزه با تبعیضات ساختاری که در جمهوری اسلامی عمیق تر شده است نیاز مند به گذار به سیاست ضد تبعیض است که از جمله با تبعیض مثبت می تواند شکاف های جنسیتی و دیگر شکاف های اجتماعی را کاهش دهد..
۷ در عین حال برای برچیدن تبعیضات جنسیتی علاوه بر تغییرات ساختار سیاسی، تغییر قوانین و بهبود موقعیت زنان در تمام زمینه ها و نهاد سازی اجتماعی، می بایست به تغییر الگوهای مردانه در جامعه پرداخت. توسعه مردانگی آلترناتیو که بنابر آن مردانگی با اقتدارگرایی، ناموس پرستی، امتیاز جویی و ستمگری تداعی نشود، اهمیت کلیدی برای همراه کردن مردان در مبارزه با تبعیض جنسیتی دارد که به نقد بسیاری از مردان از آن سود می برند. این امر نیازمند تغییر عقلانیت ابزاری و سودجویانه به عقلانیت مراقبت گرا و جایگزین کردن عقلانیت دراز مدت به جای عقلانیت کوتاه مدت است که بنابر آن مردان نیز دریابند مردسالاری و نظام نابرابری جنسیتی به قول سیمون دوبوار قفسی است که مردان آفریده اند و خود زندانی آن شده اند. هم از این رو مبارزه برای برچیدن تبعیض جنسیتی در دراز مدت به سود مردان نیز می باشد..
۸ اگر در ایران تحولات ساختاری یا حتی انقلابی شکل گیرد، به شرطی به دمکراسی منجر خواهد شد که رنگ عمیقا زنورانه ای به خود گیرد. توسعه آگاهی جنسیتی، آگاهی انتقادی، آگاهی ضد تبعیض و عدالت جویی نقش مهمی در هموار کردن این میسر خواهد داشت.
.
کل این میزگرد را می توان از طریق زیر نگاه کرد.
https://www.youtube.com/watch?v=HloUFWGuS_s&fbclid=IwAR1AFeyilCcKqS-3zEb2xH3wLAUZiYCA8Hgc5nqfwHsphNaa7Wn3uec8unA
از: گویا