«مواد شیمیایی دیرپا» (پی‌اِف‌اِی‌اِس) در باران در تبت یافت شده است
یک پژوهش جدید نشان می‌دهد که آب باران در اکثر نقاط روی زمین حاوی سطوحی از مواد شیمیایی است که «بسیار فراتر» از سطح ایمنی است.
این مواد مصنوعی «پی‌اِف‌اِی‌اِس»، مخفف مواد «پلی‌فلوئوروآلکیل و پرفلوئوروآلکیل» نام دارند، که در تابه‌های نچسب، فوم اطفای حریق، و لباس‌های ضدآب استفاده می‌شوند.
این مواد مصنوعی که به نام «مواد شیمیایی دیرپا» شناخته می‌شوند، سال‌ها در محیط زیست باقی می‌مانند.
اکنون رواج و گسترش این مواد به حدی است که دانشمندان می‌گویند هیچ مکان امنی در روی زمین برای اجتناب از آنها وجود ندارد.
پژوهشگران دانشگاه استکهلم می‌گویند که «بسیار حیاتی» است که استفاده از این مواد به سرعت تحت نظارت و محدودیت قرار گیرد.
دانشمندان نگرانند که مواد «پی‌اِف‌اِی‌اِس» احتمالا خطراتی برای سلامتی، ازجمله بروز سرطان داشته باشد؛ اگرچه تحقیقات در این مورد تاکنون نتایج قطعی نداشته است.
نگرانی‌های فزاینده‌ای از گسترش این مواد شیمیایی پایا در سال‌های اخیر وجود دارد.
حدود ۴۵۰۰ نوع از این مواد که ترکیبات فلوئور هستند، وجود دارند و تقریبا در هر مکانی روی زمین در صدها محصول روزمره یافت می‌شوند، ازجمله بسته‌بندی مواد غذایی، ظروف نچسب، سازوبرگ مرتبط با باران، چسب‌ها، کاغذ، و رنگ‌ها.
فوم‌های اطفاء حریق اغلب حاوی مواد شیمیایی پی‌اِف‌اِی‌اِس هستند
نگرانی‌های ایمنی درمورد وجود این مواد پایدار و پردوام در آب آشامیدنی هم مطرح شده است.
در اوایل سال جاری، تحقیقات بی‌بی‌سی نشان داد که مواد پی‌اِف‌اِی‌اِس در نمونه‌های آب در انگلستان در سطوحی فراتر از سطح ایمنی اروپا بوده، اگرچه از سطح فعلی در انگلستان و ولز فراتر نرفته است.
این پژوهش جدید که به بررسی چهار ماده شیمیایی خاص در این گروه می‌پردازد، نشان می‌دهد که سطح یکی از مواد شیمیایی پی‌اِف‌اِی‌اِس در آب باران در سراسر جهان اغلب «بسیار فراتر از» سطح توصیهای آب آشامیدنی در ایالات متحده آمریکا است.
شواهد حاکی از آن است که خاک هم در سراسر جهان به طور مشابهی آلوده است.
مولفان این پژوهش، براساس یافته‌هایشان، به این نتیجه رسیده‌اند که این آلودگی دیگر هیچ حد و مرزی در سراسر سیاره زمین نمی‌شناسد؛ به این معنی که هیچ مکان ایمنی روی زمین برای اجتناب از این مواد وجود ندارد.
پروفسور ایان کازینز، مولف اصلی این پژوهش در دانشگاه استکهلم، می‌گوید: «استدلال ما اینجا این است که ما دیگر از محدوده عملیاتی ایمن خارج شده‌ایم، چرا که اکنون این مواد شیمیایی را در همه جا داریم، و توصیه‌های ایمنی موجود دیگر دست‌یافتنی نیست.»
او توضیح می‌دهد: «من نمی‌گویم که همه ما از تاثیر این آلودگی می‌میریم. اما ما اکنون در وضعیتی هستیم که در هیچ جای کره زمین نمی‌توانید زندگی کنید و مطمئن باشید که محیط زیست آنجا مصون از این مواد شیمیایی است.»
در حالی که بدون شک این موضوع باعث نگرانی است، اما تبصره‌هایی هم وجود دارد.
بسیاری از این سطوح ایمنی موجود توصیهای هستند، به این معنی که از نظر قانونی قابل اجرا نیستند.
این در حالی است که دانشمندان دیگر معتقدند که اقدام عملی برای محدود کردن این مواد شیمیایی باید زمانی صورت گیرد که خطرات سلامتی آنها به وضوح ثابت شود.
دانشمندان در حال حفاری برای نمونه‌‌برداری یخ در قطب جنوب هستند تا ببینند مواد پی‌اِف‌اِی‌اِس تا کجا پخش شده‌اند
پژوهش‌های زیادی درمورد خطرات سلامتی ناشی از مواد پی‌اِف‌اِی‌اِس انجام گرفته است؛ دانشمندان می‌گویند قرار گرفتن در معرض سطوح بالای این مواد ممکن است با افزایش خطر ابتلا به بعضی سرطان‌ها، مشکلات باروری، و تاخیر رشد در کودکان مرتبط باشد.
با این حال، چنین ارتباط علت و معلولی ثابت نشده است؛ مطالعات دیگر هم هیچ ارتباطی بین مواد شیمیایی پایا و بیماری پیدا نکرده‌اند.
اما برای کسانی که سال‌ها روی مواد پی‌اِف‌اِی‌اِس مطالعه کرده‌اند، شواهد موجود در مقاله پژوهشی جدید بر نیاز به یک رویکرد احتیاطی تاکید می‌کند.
پروفسور کریسپین هالسال، از دانشگاه لنکستر بریتانیا، می‌گوید: «هم‌اکنون میزان این مواد در باران از معیارهای کیفیت محیطی بالاتر است. به این معنی که با گذشت زمان، آمار تاثیر قابل‌توجه این مواد شیمیایی بر سلامت انسان را خواهیم داشت.»
پروفسور هالسال که خودش درگیر پژوهش دانشگاه استکهلم نبوده است، اضافه می‌کند: «و اثر این افزایش مواد شیمیایی چگونه خود را نشان خواهد داد؟ من مطمئن نیستم، اما با گذشت زمان مشخص می‌شود؛ چرا که ما از سطح غلظتی که به سلامت ما آسیب بزند، فراتر خواهیم رفت، و وجود آنها در آب آشامیدنی انسان را در معرض آن قرار می‌دهد.»
حذف مواد شیمیایی مدنظر این پژوهش از آب آشامیدنی در تصفیه‌خانه‌ها امکانپذیر است، ولی پرهزینه.
دانشمندان می‌گویند که سطح مواد شیمیایی در آب باران در سراسر کره زمین از سطح دستورالعمل‌های ایمنی ایالات متحده آمریکا فراتر رفته است
اما به گفته مولفان این پژوهش، رسیدن به سطح پایین‌تر از سطح توصیهای ایالات متحده بسیار چالش‌برانگیز است.
در حالی که دانشمندان در ۲۰ سال گذشته دانش بیشتری درمورد مواد پی‌اِف‌اِی‌اِس کسب کرده‌اند، ولی سطح توصیه‌های ایمنی به طور مداوم پایین‌تر آمده است.
این مسئله برای سطح مواد شیمیایی در خاک هم اتفاق افتاده است و این هم مشکلاتی را ایجاد می‌کند.
در سال ۲۰۱۸ در هلند، وزارت زیرساخت این کشور محدودیت‌های جدیدی را برای غلظت مواد پی‌اِف‌اِی‌اِس در خاک و مواد لایروبی تعیین کرد.
اما این امر باعث شد تا ۷۰ درصد از پروژه‌های ساختمانی که شامل جابجایی خاک یا استفاده از مصالح حفاری‌شده بود، متوقف شوند.
پس از اعتراضات به این وضعیت، دولت دستورالعمل‌ها را کاهش داد.
براساس پژوهش جدید، این نوع کاهش سطح ایمنی احتمالا درمورد آلودگی آب هم اتفاق می‌افتد.
پروفسور کازینز می‌گوید: «اگر شما این دستورالعمل‌ها را در همه جا اعمال کنید، دیگر نمی‌توانید جایی بسازید.»
او می‌گوید: «من فکر می‌کنم که آنها همین کار را با توصیه‌های آب آشامیدنی ایالات متحده آمریکا هم انجام دهند، چرا که اجرای آنها عملی نیست.»
او توضیح می‌دهد: «این به این دلیل نیست که در ارزیابی ریسک مشکلی وجود دارد. فقط به این دلیل است که شما نمی‌توانید این دستورالعمل‌ها را اعمال کنید. از نقطه نظر اقتصادی، اعمال هر یک از این دستورالعمل‌ها غیرممکن است.»
یک سایت ساخت‌وساز در هلند؛ بسیاری از پروژه‌ها در این کشور به دلیل محدودیت‌های مواد پی‌اِف‌اِی‌اِس متوقف شدند
مولفان این پژوهش می‌گویند چالش کلیدی با این مواد شیمیایی، دوام و پایداری آنها است، نه سمی بودن آنها.
در حالی که دو دهه پیش، تولیدکنندگان بعضی از مواد پی‌اِف‌اِی‌اِس مضر را حذف کردند، اما این مواد در آب و هوا و خاک باقی می‌مانند.
یکی از راه‌های چرخه مواد پی‌اِف‌اِی‌اِس در محیط، به شکل ذرات ریزی است که وارد دریا و جابجا شده‌اند؛ این ذرات به هوا منتقل می‌شوند و سپس به خشکی بازمی‌گردند.
همان طور که پروفسور هالسال اخیرا در گزارشی نوشته است، عدم توانایی تجزیه مواد پی‌اِف‌اِی‌اِس در محیط، به این معنی است که این مواد هم‌اکنون حتی در مناطق دورافتاده قطب جنوب هم یافت می‌شوند.
در حالی که اقداماتی در اروپا برای محدود کردن استفاده از این مواد شیمیایی و یافتن جایگزین‌های خوش‌خیم‌تر صورت می‌گیرد، این امیدواری هم هست که صنایع به سرعت استفاده از مواد پی‌اِف‌اِی‌اِس کنار بگذارند.
پروفسور کازینز می‌گوید: «ما به مواد شیمیایی و مواد پایدار نیاز داریم، ما می‌خواهیم محصولات مورد استفاده‌مان مدت طولانی دوام بیاورند.»
«و در حالی که صداهای محافظه‌کار در صنایع وجود دارد، بازیگران مترقی هم هستند. از این که می‌بینم که این صنایع مترقی با هم همکاری می‌کنند، بسیار خوشبین هستم.»