سینماگران در واکنش به فهرست ممنوع‌الکاری سازمان سینمایی با یکدیگر متحد شدند
رخشان بنی اعتماد، نویسنده و کارگردان ایرانی در واکنش به ممنوع‌الکاری سینماگران از سوی سازمان سینمایی این کار را برای ارعاب اهالی فرهنگ و هنر دانست و در یادداشتی نوشت: «هنرمند بی‌اعتنا به شرایط جامعه، هنرمند نیست. هنرمند، مزدور و رعیت اربابان پادگانی نیست که سر به امربری خم کند. ممنوع‌الکار کردن هنرمندان سینما و تئاتر، اعلام‌شده و نشده، برای ارعاب همه اهالی فرهنگ و هنر است تا چشم بر اتفاقات پیرامون ببندند.»
کارگردان فیلم روسری آبی در ادامه این یادداشت نوشت: «گرو گرفتن حق مسلم کار و بیان، به ازای سکوت و انفعال در برابر فشار و تنگنا و رنجی که در این دوران بر مردمان تحمیل شده، رسم دولتمردی نیست.»
ترانه علیدوستی، هنرپیشه، نیز چهارشنبه، ۲۶ مرداد، در پستی اعتراضی با عنوان «ممنوع از چه کاری؟» که در صفحه اینستاگرام شخصی خود منتشر کرد، در اعتراض به این اقدام سازمان سینمایی نوشت: «می‌خواهید پنج شش نفرمان را بی محاکمه و بدون جرم ممنوع‌الکار کنید و اما ممنوع از چه کاری؟ چه رقت‌بار که این امر، که بناست قیمتش عمر و سرمایه افراد باشد، عملی است تا این حد عبث. چیزی که مرتکبش هستید قانون‌مداری نیست. آنچه مرتکبش هستید اعمال زور است. با بادی به غبغب قصد دارید اسم بدها را اعلام کنید تا با تهدید معاش آنها عبرتی برای بقیه بسازید، بلکه قافیه از دست نرود. اما قافیه از دست رفته است.»
این بازیگر سینمای ایران خطاب به رئیس سازمان سینمایی وزارت ارشاد نوشت: «چه بسیار فیلم‌هایی که شما نخواستید و ساخته شدند، چه بسیارتر آنها که نخواستید و دیده شدند… در دنیای امروز، صدای هنرمند بدون شما هم شنیده می‌شود و به دورترین گوشه‌های این کره می‌رسد. حتی مردم هم با ندیدن آنچه شما نمی‌خواهید ببینند فراموش نخواهند کرد که چه بر سرشان رفت و مثل همیشه حقیقت، روایتی است ماندنی.»
هم‌زمان با ادامه دور تازه فشارها بر سینماگران، که از زمان انتشار بیانیه «تفنگت را زمین بگذار» آغاز شده و با بازداشت مصطفی آل احمد، محمد رسول‌اف و جعفر پناهی ادامه پیدا کرده، اسماعیل خطیب وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی بدون اشاره به سینماگران و بیانیه آنان در شهرکرد گفت: «امید دشمن به برخی فتنه‌گران و بیانیه‌نویسان داخلی با همراهی ملت راه به جایی نخواهد برد و محکوم به شکست است.»
پیشتر، در روز سه شنبه ۲۵ مرداد، محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی، درباره وضعیت برخی فیلم‌های توقیفی و سینماگرانی که گفته می‌شود ممنوع‌الکار شدهاند، گفته بود: «برای برخی از سینماگران در ارتباط با بیانیه ۱۷۰ نفر (مربوط به اعتراضات خوزستان) و برای یک‌سری دیگر هم در ارتباط با جشنواره کن مشکلاتی به وجود آمد.»
طبق اعلام سازمان سینمایی فهرست اسامی هنرمندانی که ممنوع‌الکار شدهاند این هفته منتشر خواهد شد. هرچند تا به امروز رسانه‌های مختلف از حضور نام‌های متفاوتی در این فهرست خبر داده‌اند. پایگاه خبری رکنا مدعی شده است که شش نام در این فهرست حضور دارند: «سعید روستایی، هایده صفی‌یاری، نوید محمدزاده، ترانه علیدوستی، فرشته حسینی».
رئیس سازمان سینمایی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به توقیف فیلم برادران لیلا و اینکه سازمان سینمایی «همه گونه همکاری و مشارکت» را با آنها داشته، اما آنها حاضر نشدند به خواست این سازمان برای اصلاح فیلم تن دهند، گفته بود: «اگر آقای روستایی (کارگردان فیلم برادران لیلا) مثل مانی حقیقی که همین الان در بازار بین‌المللی شرکت دارند، برای دریافت پروانه نمایش اقدام می‌کردند، مشکلی به وجود نمی‌آمد.»
مانی حقیقی نیز خیلی زود نسبت به این صحبت‌های خزاعی واکنش نشان داد و گفت: «مقوله اصلاحیه، دربست و بدون هیچ بحثی، مقوله‌ای نامشروع، غلط و غیرقابل قبول است. هنرمند یک کشور آزاد حق دارد بدون مداخله دولت، به شکل شفاف و رو در رو، مردم مملکتش را مخاطب قرار بدهد، حرفش را بزند، و واکنش مخاطبین‌اش را مشاهده کند. در شرایط فعلی متاسفانه این اصل اساسی مطلقا فراموش شده و جای خود را به مذاکرات غیرشفاف پشت پرده و چانه‌زنی‌های جانکاه برای کم و زیاد کردن اصلاحیه‌هایی داده که اغلب کاملا سلیقه‌ای و دلبخواهی و ناعادلانه اعمال می‌شوند. از نظر من، چیزی که نامشروع، غیرمتعارف و هنجارشکن است خود ماهیت مقوله اصلاحیه است، نه حق‌جویی فیلم‌ساز در برابر آن.»
مانی حقیقی در انتها از سیاست تفرقه‌افکنی میان فیلم‌سازان به نیت اعمال مواضع سازمان سینمایی بر آنها گفت و درباره تفاوت فیلم خودش، «تفریق»، با فیلم «برادران لیلا» نوشت: «فیلم تفریق متعلق به سینمای اجتماعی به معنای رایج آن نیست و بدیهی است که مضامینی که مطرح می‌کند از فضای فیلم برادران لیلا دور است. به همین دلیل، طبیعی است که روال اخذ پروانه نمایش را با سهولتی نسبی طی کرده است.»
مهدی کوهیان کارشناس ارشد حقوق ارتباطات، در مورد فهرست ممنوع‌کاری هنرمندان با غیرقانونی خواندن این اقدام سازمان سینمایی، گفت: «منع اشتغال به شغل یا حرفه‌ای خاص مطابق بند پ ماده ۲۳ قانون مجازات اسلامی، یک مجازات محسوب می‌شود و مطابق اصل ۳۶ قانون اساسی هرگونه مجازات و اعمال یا اجرای آن تنها از طریق دادگاه صالح باید انجام بشود. چرا که قوا تفکیک شده هستند و قوه مجریه نمی‌تواند حکم به مجازت کسی بدهد. حتی اگر تخلفی اتفاق افتاده باشد. این از وظایف قوه قضاییه است و همه ما باید به قانون اساسی و قوانین موضوعه کشور احترام بگذاریم.»
کوهیان در گفتگو با برنامه رادیویی پرانتز خبر رادیو نمایش گفت: «نشنیده و ندیده‌ام که هیچ کدام از هنرمندان به غیر از جعفر پناهی چنین حکمی داشته که از اشتغال به حرفه هنرمندی و سینماگری منع شده باشند. احتمالا با انتشار این لیست احکام قضایی ایشان را هم خواهیم دید. به‌نظرم آقای خزاعی مستندات محکومیت‌های این دوستان را هم اعلام کنند که متوجه بشویم که توسط چه مرجعی ممنوع الفعالیت شدهاند. در ضمن طبق تبصره این ماده حداکثر زمان ممنوعیت اشتغال هم دو سال است. مگر اینکه در مواردی قانون چیز دیگری معین کرده باشد. پس برای اعلام لیست باید حتما حکم قضایی و یک مجازات اصلی هم وجود داشته باشد. حکم به منع اشتغال هر هنرمندی فقط در صلاحیت دادگاه صالح است.»
