ایران وایر
«ساسان چمن‌آرا»، هنرمند کُرد اهل ایلام، مدرس موسیقی و خواننده، روز ۱۴ مهر ۱۴۰۱ در حوالی خیابان «پیروزی» تهران بازداشت شد. او که اخیرا با قید وثیقه از زندان «تهران بزرگ» (فشافویه) موقتا آزاد شده، در شعبه ۲۹ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی «علی مظلوم» به پنج سال حبس تعزیری محکوم شده است.
چمن‌آرا، دارای معلولیت از یک چشم و کم‌بینایی شدید چشم دیگر، مدت ۱۰۹ روز را در بازداشت بوده و در این مدت به روش‌های مختلف، از جمله اعدام مصنوعی و حوضچه برق شکنجه شده است.
یک فرد آگاه در گفت‌وگو با «ایران‌وایر»، درباره آن‌چه از لحظه بازداشت بر ساسان چمن‌آرا گذشته، پرده برداشته است.
***
لشکری برای بازداشت یک هنرمند
«ساسان چمن‌آرا»، ۳۴ ساله، اهل ایلام و ساکن تهران است. او نوازنده کنسرت‌های اساتید بزرگ موسیقی ایران بوده است ولی از بهمن ۱۳۹۳، در پی برگزاری کنسرتی در سنندج و آرزوی آزادی آواز زنان در ایران، بازجویی و از کار منع شد و اجازه حضور در کنسرت‌ها را نداشت.
نیمه‌شب ۱۴ مهر ۱۴۰۱، ساسان به همراه یکی از دوستانش در راه بازگشت به خانه بودند که در حوالی تقاطع خیابان «پیروزی» و بلوار «ابوذر» تهران، چندین خودرو و موتور سوار از نیروهای امنیتی با ضرب و شتم آن دو را بازداشت می‌کنند: «ساعت حدود دو نیمه شب بوده که چهار موتوری، چهار ماشین شخصی و یک ون آنها را متوقف می‌کنند. ماموران ساسان و دوستش را که روی موتور بوده، روی زمین می‌اندازند و از همان‌جا کتک زدن شروع می‌شود.»
این‌ها گفته‌های فرد مطلعی است که با «ایران‌وایر» درباره ساسان گفت‌وگو کرده ولی به دلایل امنیتی نخواسته است نامش افشا شود.
او ادامه می‌دهد: «بعد از آن به یک خانه امن سپاه منتقل می‌شوند و انواع شکنجه‌ها در انتظارشان بوده است. با شوکر و باتوم کتک‌شان زده و از طناب دار و صحنه‌سازی اعدام و کیسه‌های آب یخ برای شکنجه استفاده کرده بودند. بعد از اتمام شکنجه‌ها، او را به ساختمان یک الف سپاه منتقل می‌کنند.»
یک ماه شکنجه و سلول انفرادی
اتهام‌های ساسان چمن‌آرا، «اجتماع و تبانی»، «تبلیغ علیه نظام» و «اخلال در نظم عمومی» مطرح شد؛ سه اتهام کلیشه‌ای که قوه قضاییه جمهوری اسلامی در چهار ماه گذشته بیش از همیشه به آنها متوسل شده است.
منبع مطلعی که با «ایران‌وایر» گفت‌وگو کرده درباره مصادیق اتهامات ساسان چمن آرا، ابراز بی‌اطلاعی کرده است.
ساسان هم مانند بسیاری از هم‌نسلان خود بعد از بازداشت با شکنجه‌های مختلف روانی و جسمی مواجه شده است. او جمعا ۲۸ روز را در سلول انفرادی گذرانده است.
به گفته منبع مطلع ایران‌وایر، بازجوها با علم به این‌که ساسان چمن‌آرا که تنها یک چشم دارد و چشم دیگرش هم به‌شدت ضعیف است و برای انجام کارهای روزمره خود به عینکش وابسته است و با این هدف که او را آزار دهند، عینک او را در همان روز اول شکسته و برای مدت ۴۵ روز از دادن عینک جدید به او نیز خودداری کرده‌اند: «از قصد، آن چشمی را که در آن دستگاه کنترل فشار چشم قرار دارد، با دست فشار می‌دادند که درد بکشد و مجبور شود علیه خود اعتراف کند.»
بنا به گفته این فرد آگاه، ماموران حتی از ریختن فلفل روی چشم‌بند او و قرار دادن آن روی چشمش نیز غافل نشده‌اند.
آزار و شکنجه افراد بازداشت شده که دارای معلولیت هستند، در دستگاه‌های امنیتی ایران، مسبوق به سابقه است. «عبدالناصر گرگیج» جوان بلوچ دارای معلولیتی است که در مهرماه به‌دست نیروهای امنیتی در شهر زاهدان بازداشت شد. او چند سال قبل در یک تصادف به‌شدت مجروح و دچار صدمه جدی به اعصاب حرکتی شده بوده، تا حدی که تحت عمل جراحی پیوند اعصاب قرار گرفته، سمت چپ بدنش بی‌حس است، یکی از چشم‌هایش تخلیه شده و استخوان‌های فک او نیز با پلاتین سر جای خود محکم شده‌اند. با این‌وجود ماموران امنیتی از آزار و فشار بر او برای گرفتن اعتراف اجباری، منصرف نشدند.
«منصور دهمرده»، کارگر بلوچ و شهروند دارای معلولیت دیگری است که در جریان اعتراضات در بلوچستان بازداشت شده و دادگاه بدوی، او را به اعدام محکوم کرده است. پیش‌تر، خبرگزاری حقوق‌بشری «حال‌وش» از شکنجه شدید او در بازداشتگاه اطلاعات شهر زاهدان و شکستن بینی و دندان‌هایش در اثر ضرب و شتم و شکنجه خبر داده بود.
فرد آگاهی که درباره ساسان چمن آرا با ایران‌وایر گفت‌وگو کرده، در توصیف و تشریح شکنجه‌هایی که او با آن دست و پنجه نرم کرده نیز، می‌گوید: «یک حوضچه داشتند که پا را تا مچ در آن حوضچه آب می‌گذاشتند و بعد به آن آب برق وصل می‌کردند. بعد یک نوشیدنی شیرین به ساسان می‌دادند که قندش کمی بالا برود و سر حال بیاید تا دوباره این کار را تکرار کنند.»
به گفته این شخص نزدیک به خانواده چمن‌آرا، اعدام مصنوعی نیز یکی دیگر از روش‌های شکنجه ساسان بوده است: «ساسان را روی یک چهارپایه گذاشته و به او گفتند که قرار است اعدام شوی، حرف آخرت را بزن. بعد چارپایه را از زیر پایش کشیدند و طناب را ول کردند که روی زمین بیافتد.»
اعدام مصنوعی یکی از روش‌های شکنجه معمول در اعتراضات اخیر بوده است. ت. «سهند نورمحمدزاده» از بازداشت‌شدگان جوان اعتراضات سراسری توسط بازجوهایش سه بار «اعدام مصنوعی» شده بود تا علیه خود اعتراف کند. «مجید کاظمی»، از شهروندانی که در پرونده موسوم به «خانه اصفهان» محکوم به اعدام شده نیز ۱۵ بار اعدام مصنوعی شده بود تا داشتن اسلحه را به گردن بگیرد
اما شکنجه‌های ساسان چمن‌آرا محدود به این نیز نبوده است. او که از زمان بازداشت و در اثر کبودی‌های بسیاری در بدن خود داشته را در اتاقی سرد و درون کیسه خوابی که پر از آب یخ بوده آویزان کرده بودند و هر از گاهی بازجوها با باتوم به سراغش می‌آمدند. حدود ۲۰ دقیقه او را در سرما کتک می‌زدند. ماموران چون می‌دانستند که رباط پای چپ او در جریان بازداشت پاره شده و پایش درد می‌کرده، بیشتر آن پا را زیر باتوم می‌گرفتند.
به گفته فرد آگاهی که با ایران‌وایر صحبت کرده، بالاخره ساسان، پس از ۱۸ روز تحمل حبس انفرادی در ساختمان «یک الف» اطلاعات سپاه، به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل می‌شود: «در اوین حدود ۲۰ جلسه بازجویی شد و در طول بازجویی‌ها تحت فشارهای روحی و روانی مختلف بود. زمان بازجویی‌هایش بسیار طولانی بود و فشار زیادی می‌آوردند که اعتراف کند. از توهین و تحقیر گرفته تا مباحثه‌های طولانی. آخر سر هم او را منتقل کردند به زندان تهران بزرگ.»
اعتصاب غذا برای غذای قابل خوردن و دارو
در بیش از چهار ماه گذشته، گزارش‌های بسیاری از کمبود امکانات، وضعیت غیربهداشتی و وخیم زندان تهران بزرگ یا همان زندان فشافویه منتشر شده است. اما حتی پیش از آن نیز به گواه گزارش‌های متعدد زندانیان محبوس در این زندان، غذای زندان قابل خوردن نبوده است. تنها در یک مورد، در سال ۱۴۰۰ گزارشی به «ایران‌وایر» رسید که خبر از طبخ غذا از گوشت چرخ‌کرده‌ای می‌داد که انگشت آشپز حین چرخ‌کردن گوشت قطع شده بود ولی مسوولان زندان همان را به خورد زندانیان دادند.
منبع مطلع «ایران‌وایر» می‌گوید: «در زندان تهران بزرگ، فشار روی ساسان و سایر زندانیان بسیار زیاد بوده است. زندانیان اغلب بیمار هستند و به ندرت به آنها دارو داده می‌شود.»
فرد آگاهی که درباره ساسان چمن‌آرا با «ایران‌وایر» گفت‌وگو کرده است، می‌گوید ساسان هنوز بیمار و رنجور است، شب‌ها به‌درستی نمی‌تواند بخوابد و در اثر ضربه‌های شکنجه‌های فیزیکی که بر او وارد شده‌اند، هنوز درد دارد.
این هنرمند که هفته پیش از زندان تهران بزرگ با قید وثیقه یک میلیارد تومانی آزاد شده است، پیش‌تر به‌همراه چندین هم‌بندی خود، از جمله «کامین کرکی»، برادر «امین کرکی»، از کشته شدگان اعتراضات آبان ۱۳۹۸ دست به اعتصاب غذا می‌زنند.
البته بعدا ماموران کامین کرکی را به اجبار و با فریب از بند سیاسی‌ها خارج و به یکی از بندهای جرایم خشن منتقل می‌کنند. کامین در اعتراض به این انتقال نیز دوباره دست به اعتصاب غذا می‌زند که منجر به افزایش ضعف جسمانی این برادر دادخواه در زندان شده است.
منبع مطلع «ایران‌وایر» می‌گوید دلایل اعتصاب غذای ساسان چمن‌آرا و دیگر زندانیان سیاسی که در بند۳ تیپ۶ زندان تهران بزرگ، معروف به بند سیاسی‌ها و معترضان هستند، متعدد بوده‌اند: «از بدرفتاری ماموران زندان گرفته تا شرایط فروشگاه زندان که چند رقم کالا بیشتر برای فروش ندارد و آنها را هم گران‌تر از بیرون می‌فروشد. آن موقع، مسوول فروشگاه بدون این که رسید بدهد، هر چه‌قدر که می‌خواست، از حساب بچه‌هایی که خرید می‌کردند، پول کم می‌کرد. در واقع، از جوان‌هایی که هیچ چیز برای خوردن نداشتند و برای نداری دست به اعتراض زده بودند، دزدی می‌کرد. برای همین، خیلی‌ها مجبور بودند غذای خود زندان را بخورند. غذای خود زندان هم واقعا قابل خوردن نیست.»
منبع مطلع نزدیک به خانواده ساسان چمن‌آرا در پایان می‌گوید: «بند۳ برای ۲۴۰ نفر آماده شده است ولی ۳۰۰ و خرده‌ای نفر را در آن جا داده‌اند. هیچ وعده غذایی که کمی ویتامین داشته باشد، در زندان داده نمی‌شود. غذاها پر از انواع حشره، سوسک و فیلتر سیگار هستند. این را بگذارید کنار این که چند نفر از بند شرارت را هم برای آزار سیاسی‌ها آورده بودند به بند۳. همه این‌ها دلیل اعتصاب غذای بچه‌های بند بودند که خوش‌بختانه بعد از چند روز، مسوولان زندان بعضی خواسته‌های‌شان را برآورده کردند و آنها هم به اعتصاب پایان دادند.»