خبرگزاری هرانا – آنچه در پی می‌آید گزارش ماهانه و اجمالی از وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی اسفندماه ۱۴۰۱ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده است، این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت گروه‌های مستقل مدافع حقوق بشر در ایران نمی‌تواند بازتاب بی نقص وضعیت حقوق بشر در ایران باشد.
لازم به یادآوری است بخش آمار این تشکل به‌صورت سالانه گزارش مفصل‌‌تر خود را به اشکال آماری و تحلیلی از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر میکند.
خلاصه آنچه گذشت:
اخبار نقض حقوق بشر در اسفندماه ۱۴۰۱ با قریب به ۶۵ مورد اعدام، محکومیت‌های متعدد، احضارها، نقض گسترده حقوق زندانیان، نقض پایدار آزادی بیان، تجمعات کارگران بخصوص در زمینه معوقات مزدی و موارد دیگری که در استانهای مختلف رخ داد، همراه بود. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی گردآوری شده که صحت آنها به احراز رسیده است.
اعدام
اسفندماه با قریب به ۶۵ مورد اعدام همچنان بازگو کننده نقض حق حیات در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران است. بنا بر گزارش نهادهای بین‌المللی، ایران به تناسب سرانه جمعیت و میزان اعدام، رتبه نخست اعدام شهروندان خود در دنیا را دارد. از مهمترین رویداد ها در این باره میتوان به اجرای حکم اعدام محی الدین ابراهیمی، زندانی سیاسی در زندان ارومیه اشاره کرد. او در تاریخ یکم آبان ماه ۹۶ در مرز ایران و عراق پس از شلیک مستقیم به پا، به اتهام همراه داشتن مشروبات الکلی بازداشت شده بود. وی توسط شعبه دوم دادگاه انقلاب ارومیه به ریاست قاضی علی شیخ لو به اتهام “همکاری با یکی از احزاب مخالف نظام” به اعدام محکوم شد و این حکم پس از اعتراض به رای صادره توسط دیوان عالی کشور نقض و پرونده جهت بررسی مجدد، به شعبه دوم دادگاه انقلاب ارومیه ارجاع داده شد. حکم اعدام وی نهایتا به تایید دیوان عالی کشور رسید.
در ماه سپری شده، حکم اعدام حسن عبیات در زندان سپیدار اهواز، یاسین رشیدی، عشی (فروهر) عباس نژاد، جهانبخش رادلویی، محمد ایوبیان و نسرین (فامیلی نامشخص)، صالح قاسمی، منصور عبدی‌زاده و جلال سرداری فرد و سعداله فرخی جرمی، وحید بیضایی و امیرعلی بایرمی در زندان ارومیه، حمید رحیمی و محمدرسول چولکی، مسلم مرادی و داوود رکجان (حاج نبی خارکوهی) و پنج زندانی از جمله دو زن در زندان های سنندج، بیرجند و ایلام، سرکوت (آرش) احمدی در زندان دیزل آباد کرمانشاه، علیرضا محمدپور (شاهوزهی) و صفر محمدپور (شاهوزهی) در زندان تربت جام، هادی اربابی (گرگیج) و محمد اسحاق گرگیج در زندان زاهدان، لیلا بامری در زندان بندرعباس و آیت علی یاری، سهراب سوری و (نام کوچک نامشخص) جودکی در زندان خرم آباد به اجرا درآمد.
گفتنی است، جمشید شارمهد، شهروند دو تابعیتی ایرانی-آلمانی و علی مجدم، محمدرضا مقدم، معین خنفری، حبیب دریس، عدنان غبیشاوی و سالم موسوی، شش متهم امنیتی ساکن خوزستان به اعدام محکوم شدند.
همینطور، حکم اعدام حبیب کعبی (حبیب اسیود) فعال سیاسی متهم به “افساد فی الارض”، در دیوان عالی کشور تایید شد.
به علاوه، وکیل مدافع جواد روحی، یکی از بازداشت شدگان اعتراضات سراسری که به ۳ بار اعدام محکوم است، عنوان کرد که در پرونده موکل خود هیچ ادله کافی برای ارتکاب جرائم مطروحه وجود نداشته و همچنین ایرادات عمده ای در روند تحقیقات مقدماتی دادسرا نیز وجود دارد.
گفتنی است، درخواست اعاده دادرسی پرونده محمد بروغنی، معترض محکوم به اعدام، توسط دیوان عالی کشور پذیرفته و پرونده وی جهت رسیدگی به شعبه هم عرض ارجاع داده شد.
در ضمن، حکم اعدام حاتم ازدمیر، زندانی تبعه ترکیه توسط شعبه نهم دیوان عالی کشور نقض و پرونده وی جهت رسیدگی مجدد به شعبه هم عرض ارجاع داده شد.
به علاوه، رئیس کل دادگستری استان فارس از صدور احکام اعدام و حبس های طولانی مدت برای پنج متهم در رابطه با واقعه اخیر “حرم شاهچراغ” که همگی تبعه یک کشور همسایه هستند، خبر داد. به گفته وی، شعبه اول دادگاه انقلاب شیراز دو متهم این پرونده را از بابت اتهاماتی همچون “افساد فی الارض، بغی و اقدام علیه امنیت کشور” به اعدام محکوم کرده است.
بیش از ۷۵ درصد اعدام های صورت گرفته در ایران توسط دولت یا نهاد قضایی اطلاع رسانی نمی‌شوند که نهادهای حقوق بشری اصطلاحا آن را اعدام “مخفیانه” می‌خوانند.
آزادی اندیشه و بیان
در این ماه، گزارش جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران، در رابطه با وضعیت حقوق بشر در ایران در سال ۲۰۲۲ منتشر شد. این گزارش با تمرکز بر اعتراضات سراسری اخیر در ایران، به موارد نقض گسترده حقوق بشر در ایران از جمله خشونت سیستماتیک جمهوری اسلامی علیه شهروندان معترض، قتل شهروندانی که در اعتراضات مسالمت آمیز شرکت کرده بودند، بازداشت های گسترده، صدور و اجرای احکام سنگین پرداخته است.
در اسفندماه، خسرو رهنما و مسیب رئیسی یگانه در تهران، امید و زهرا سعیدیان جو در ایذه، زکریا کهرازهی، محمد کوهساری و الیاس براهویی، نعمت براهویی، حاجی ریگی و ناصر ریگی، رحمت دروند نارویی و محمد دروند نارویی و محمد براهویی در زاهدان و خاش، سید علی پورطباطبایی در قم، پژمان معین در اردبیل، غلامرضا غلامی کندازی و محمدعلی زحمتکش در شیراز، وریا کریمی، کمال فکوریان، جبار پاکزاد، مختار اسدی و عابد احمدی و بها ملکی و رحمان عابدینی در سنندج و کرج، سکینه پروانه و صادق سامره ایی در تهران و کرمانشاه، محمد صادقی در اراک، هیوا عزیز پور در سقز و چهار شهروند در گچساران، مازندران، شهرستان ری و ارومیه بازداشت شدند.
به علاوه، شامگاه چهارشنبه بیست و چهارم اسفندماه، سپیده قلیان، فعال مدنی در مسیر تهران به دزفول توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. این دستگیری تنها ساعاتی پس از آزادی وی از زندان اوین رخ داد.
همچنین، در پی برگزاری جشن چهارشنبه سوری، ۷ شهروند در استان سمنان، ۲۱ شهروند در تهران، ۴۱ شهروند در استان های گیلان و مازندران، ۱۰ شهروند در استان قم و ۵۰ شهروند در استان یزد بازداشت شدند.
همینطور، رئیس پلیس فتای استان البرز، از مسدود شدن یک صفحه اینستاگرامی و بازداشت گرداننده آن در شهرستان کرج به دلیل آنچه “انتشار گسترده تصاویر غیر اخلاقی” عنوان کرده است، خبر داد.
در ماه سپری شده محکومیت های متعددی صورت گرفت که از این تعداد می توان به محکومیت حمید جعفری نصرآبادی به ۳ سال حبس تعلیقی، پوریا موسوی پور به یک سال حبس تعزیری، ۷۴ ضربه شلاق و پرداخت ۲۳ میلیون تومان جریمه نقدی، فائزه هاشمی رفسنجانی به پنج سال حبس تعزیری و ممنوعیت خروج از کشور، یک شهروند اتریشی در ایران به هفت و نیم سال حبس تعزیری، اسماعیل خدایاری به بازنشستگی پیش از موعد با تقلیل یک گروه، مهرداد و مجتبی مقیسه هر کدام به ۹ سال و شش ماه حبس تعزیری و دو سال تبعید، خبات فدایی به شش سال حبس تعزیری، محمود ملاکی به انفصال دائم از خدمت، بابک مرادی فر به چهار سال و سه ماه حبس تعزیری، برنارد فیلان به شش سال و شش ماه حبس تعزیری، سمانه اصغری به هجده سال و سه ماه حبس تعزیری، طاهره بجروانی به یک سال و شش ماه حبس تعزیری، کامیار فکور و سروناز احمدی به چهار سال و دو ماه حبس تعزیری، روح الله نخعی به دو سال و هفت ماه حبس تعزیری و ایوب آغالیانی به ۱۰ سال و شش ماه حبس و ۷۰ ضربه شلاق اشاره کرد.
همچنین، رئیس کل دادگستری استان فارس از صدور احکام اعدام و حبس های طولانی مدت برای پنج متهم در رابطه با واقعه اخیر “حرم شاهچراغ” که همگی تبعه یک کشور همسایه هستند، خبر داد. به گفته وی، شعبه اول دادگاه انقلاب شیراز سه تن را به تحمل مجموعا ۴۵ سال حبس محکوم کرده است.
در ضمن، منیژه حکمت، کارگردان و تهیه کننده سینما ممنوع الخروج، ممنوع المعامله و ممنوع الکار شد.
به علاوه، دادستان تهران از تشکیل پرونده قضایی علیه آذر منصوری، صادق زیبا کلام، رضا کیانیان و مدیران مسئول رسانه های هم میهن، رویداد ۲۴ و شرق به دلیل انتشار اخبار مسمومیت دانش آموزان خبر داد.
در ضمن، روز چهارشنبه ۱۰ اسفند ماه، پس از مسمومیت تعدادی از دانش آموزان مدرسه ۱۳ آبان در تهران، مادر یکی از دانش آموزان مدرسه به همراه شمار دیگری از خانواده های نگران، برای پیگیری وضعیت فرزندانشان به این مدرسه مراجعه کردند. ساعاتی بعد، ویدیویی در فضای مجازی منتشر شد که گویای مورد ضرب و شتم قرار گرفتن این زن توسط یک مرد بود. گفته می شود این مرد “مامور لباس شخصی” است که برای برخورد و جلوگیری از ازدحام جمعیت خانواده های نگران در محدوده این مدرسه مستقر شده بود.
در ضمن، فرشته تابانیان در دادسرای عمومی و انقلاب اهواز، عیسی ابراهیم زاده در دادگاه انقلاب اشنویه، صالح نیکبخت، رضا اسدآبادی، مریم وحیدیان و شهره حسینی در دادسرای اوین، داود رضوی و علی اسداللهی در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران، خدیجه مهدی پور در دادسرای ایلام، عباس (مجاهد) کورکوری در دادگاه انقلاب اهواز و عباس هاشم پور، خلیل مرادی، ابراهیم قهرمانی و بهرام جعفری در دادگاه انقلاب ارومیه محاکمه شدند.
به علاوه، پرونده قضایی ترانه جامه بزرگی، شاعر و ترانه سرا، به دادگاه تجدیدنظر ارجاع داده شد. هم زمان پرونده دیگر وی به دنبال صدور بخشنامه عفو مختومه شد.
همینطور، در پی تجمع دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز در اعتراض به مسمومیت دانش آموزان، دستکم چهل نفر از دانشجویان این دانشگاه به کمیته انضباطی احضار شدند.
در ضمن، قرار منع تعقیب روزنامه سازندگی توسط هیات نظارت بر مطبوعات صادر شد. در تاریخ یکم اسفندماه این روزنامه به دلیل انتشار مطالبی، توسط هیات نامبرده توقیف و پرونده آن به دادسرای فرهنگ و رسانه ارجاع شده بود.
طبق قانون، قاضی نباید کسی را احضار یا جلب کند، مگر آن که دلایل کافی داشته باشد. اگرچه ممکن است کسی که در مظان اتهام قرار گرفته است، پس از پایان دادرسی، تبرئه شود، اما همین زدن برچسب اتهام به دیگری باید دلیل داشته باشد. قاضی در صورت سهل‌انگاری در این مورد، خود مشمول محکومیت انتظامی می‌شود. اما در این حیطه معیارهای مراجع قضایی ایران متناقض با موازین حقوق بشری است.
از این قرار، علی پورمند به اداره اطلاعات نقده، جعفر پروینی و علی رحیمی به اداره اطلاعات پیرانشهر، زینب رحیمی به دادسرای رسانه و رایانه، ابراهیم احمدپور به پلیس اطلاعات و امنیت نیروی انتظامی تبریز و مهدی نصیری به دادگاه ویژه روحانیت قم احضار شدند.
لازم به ذکر است، در اسفندماه، منازل، صادق سامره‌ایی، مسعود قلندری و خسرو رهنما مورد تفتیش ماموران امنیتی قرار گرفت.
زندان
در این ماه، روز یکشنبه هفتم اسفند ماه، سیده آمنه احمدی، زندانی محبوس در کانون اصلاح و تربیت سنندج در پی عدم رسیدگی پزشکی مناسب و تعلل در اعزام به بیمارستان، جان خود را از دست داد. این زندانی سه روز قبل از مرگ، دچار مسمومیت و در پی آن استفراغ سمی شده بود. مسئولین زندان با بی توجهی به وضعیت خطرناک وی، از اعزام او به بیمارستان خودداری کردند. مسئولین زندان، زندانیان را تهدید کرده بودند که از اطلاع‌رسانی درباره مرگ خانم احمدی خودداری کنند.
همچنین، روز چهارشنبه هفدهم اسفند ماه، یک زندانی محبوس در زندان ارومیه در پی عدم رسیدگی پزشکی جان خود را از دست داد. هویت این زندانی “فرهاد نقی زاده، اهل ارومیه” توسط هرانا احراز شده است. یک منبع مطلع در این خصوص به هرانا گفت: آقای نقی زاده که با مشکلات قلبی مواجه بود، روز چهارشنبه هفته گذشته به شدت حالش بد شد و مسئولان زندان خیلی دیر برای اعزام وی به بیمارستان اقدام کردند. نهایتا وی پس از خارج شدن از بند جان خود را از دست داد.
در ضمن، حدود ۵۵۰ تن از بازداشت شدگان اعتراضات سراسری اخیر که در بند سه تیپ شش زندان تهران بزرگ نگهداری میشوند، با مشکلاتی از جمله تراکم جمعیت بالا مواجه هستند. همچنین عدم دسترسی به آب آشامیدنی سالم، لوازم بهداشتی و خوراک مکفی، سلامت ساکنین این بند را تهدید میکند. از سوی دیگر بازداشت شدگان، پس از آزادی موفق به پس گرفتن لوازم شخصی خود از جمله تلفن همراه نمی شوند.
در ضمن، دو زندانی در زندان همدان، پنج زندانی در زندان ارومیه، دو زندانی در زندان زاهدان، سه زندانی در زندان خرم آباد، امین جاوشیری در زندان بندرعباس و هفت زندانی در زندان قزلحصار کرج جهت اجرای حکم اعدام به سلول های انفرادی منتقل شدند.
به علاوه، حسن سعیدی از اعضای سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه، محبوس در زندان اوین با دستور مسئولان زندان از ملاقات با خانواده محروم شد.
همچنین، سامان صیدی (یاسین)، از بازداشت شدگان اعتراضات سراسری، از بازداشتگاه وزارت اطلاعات موسوم به بند ۲۰۹ زندان اوین به زندان رجایی شهر کرج منتقل شد.
برخی زندانیان در دوران بازداشت و یا حبس خود در کنار مشکلات هر روزه زندان به ناچار برای شنیده شدن دادخواهی‌شان دست به اعتصاب غذا می‌زنند.
در اسفندماه، محمد ابوالحسنی در زندان قزوین دست به اعتصاب غذا زد. این اقدام وی در اعتراض به انتقال اجباری و خشونت آمیز او از زندان اوین به زندان قزوین و همچنین عدم اجرای اصل تفکیک جرائم صورت گرفته است.
از طرفی، امیر رشیدی و محمد هواشم زاده در زندان تهران بزرگ، محمدامین نوری در کانون اصلاح و تربیت تهران، میریوسف یونسی و گلرخ ایرایی در زندان اوین، هادی رجبی زاده در زندان وکیل آباد مشهد، عثمان اسماعیلی در زندان سقز و حسین سواری و پیمان یاسمی در مکانی نامعلوم در بازداشت و بلاتکلیفی بسر میبرند.
گفتنی است، اکبر حمزه حسینی و مرتضی حمزه حسینی، دو برادر ساکن کرج و از بازداشت شدگان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، حدود یک ماه پیش از ندامتگاه مرکزی کرج به مکان نامعلومی منتقل شدند و تاکنون از وضعیت آنها اطلاعی حاصل نشده است. بیخبری از وضعیت آنها باعث افزایش نگرانی های خانواده حمزه حسینی شده است.
حق درمان و رسیدگی پزشکی همواره از مهمترین موارد نقض حقوق زندانیان در ایران به شمار می‌رود.
از این قرار، در اسفند ماه، مهدی مسکین نواز و داود رضوی در زندان تهران بزرگ، مهدی فتحی در زندان عادل آباد شیراز و رضا نوروزی در زندان رجایی شهر کرج از دریافت خدمات درمانی محروم بودند.
با وجود خطرهای موجود، محرومیت زندانیان از اعزام به مرخصی به وفور گزارش شده است که از مهمترین آنها میتوان به مهدی مسکین نواز و داود رضوی در زندان تهران بزرگ، مهران رئوف در زندان اوین، مهدی فتحی در زندان عادل آباد شیراز و رضا نوروزی در زندان رجایی شهر کرج اشاره کرد.
اقلیت های ملی و مذهبی
اتنیک ها در اسفندماه نیز زیر فشار فزاینده بازداشت‌ها و احضارها بودند.
در این ماه، حسن شه بخش، ایوب لجه ای، یاسر مینگل (سالارزهی) و ابراهیم براهویی در زاهدان، محمد فرجی، افشین رسولی و رضا محمدرضا و فتاح بلند گرامی و مانی بلند گرامی در بوکان بازداشت شدند.
همینطور، یک نوزاد در تبریز و کودکی دیگر در ماکو، به دلیل مخالفت ادارات ثبت احوال این شهرستان ها با نام های انتخابی آنها، از داشتن شناسنامه محروم هستند.
اعمال فشار و تهدید اقلیت‌های مذهبی در این ماه نیز ادامه داشت.
در این ماه، کاوه سلیمی، شهروند پیرو آئین یارسان در کرمانشاه و ابراهیم حسن زهی روحانی اهل سنت در زاهدان بازداشت شدند.
همچنین، روز شنبه سیزدهم اسفند ماه، جلسه بازپرسی سمیرا ابراهیمی و ارسلان یزدانی، شهروندان بهائی در شعبه دوم بازپرسی دادسرای اوین برگزار شد.
در ضمن، محمد سیف پناهی، روحانی اهل سنت توسط دادگاه ویژه روحانیت همدان تفهیم اتهام شده و با تودیع قرار کفالت آزاد شد.
همینطور، روز یکشنبه چهاردهم اسفند ماه، جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات حامی بهادری، شهروند بهائی ساکن تهران به ریاست قاضی صلواتی در شعبه پانزدهم دادگاه انقلاب تهران برگزار شد.
گفتنی است، روز شنبه ششم اسفند ماه، علی بازماندگان، شهروند بهائی ساکن شیراز جهت تحمل دوران محکومیت خود راهی زندان لنگرود قم شد.
به علاوه، پیام ولی، به مجموعا شانزده سال حبس با احتساب ایام بازداشت، دو سال ممنوعیت خروج از کشور و دو سال تبعید به شهرستان یاسوج و پروا بهداد به سه سال حبس، دو سال ممنوعیت خروج از کشور و سایر مجازات های تکمیلی محکوم شدند.
در ضمن، محکومیت سپهر ضیائی، شهروند بهائی محبوس در زندان اوین، توسط شعبه ۳۶ دادگاه تجدیدنظر استان تهران عینا تایید شد. وی پیشتر توسط شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به پنج سال حبس، دو سال ممنوعیت خروج از کشور و مصادره اموال ضبط شده محکوم شده بود.
همچنین، روز جمعه دوازدهم اسفند ماه، شماری از شهروندان اهل سنت در شهرستان های گالیکش و زاهدان با در دست داشتن پلاکاردها و سر دادن شعارهایی تجمع اعتراضی برگزار کردند.
حقوق کودک
در این ماه، فرمانده انتظامی سیستان و بلوچستان از قتل یک کودک پنج ساله در حالیکه دستهایش از پشت بسته و تمامی نواحی بدنش سوخته بود، در هیرمند خبر داد. متهمان پس از بازداشت، توهم ناشی از مصرف مواد مخدر را علت این اقدام عنوان کردند.
همچنین، کودک هفت ساله ای در رودبار توسط پدر خود و یک کودک ۶ ساله در تهران توسط نامادری خود به قتل رسیدند.
همینطور، رئیس پلیس آگاهی استان البرز، از قتل یک کودک نوزده ماهه توسط پدر خود جهت فروش اعضای بدن، خبر داد. متهم پس از بازداشت جهت انجام مراحل قانونی به مراجع قضایی معرفی شد.
در ضمن، روز چهارشنبه ۲۴ اسفند ماه، یک کولبر نوجوان ۱۴ ساله با هویت “مانی حبیبی“ در پی تیراندازی نیروهای نظامی در مناطق مرزی نوسود زخمی شد.
گفتنی است، دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان خوزستان از سوختگی یک کودک سه ساله در بیمارستان ابوذر اهواز در پی قصور پزشکی خبر داد و عنوان کرد که در این راستا پرونده قضایی تشکیل شده است.
در ضمن، برگزاری سنت تیراندازی در جریان یک مراسم عروسی در یکی از روستاهای شهرستان قیروکارزین واقع در استان فارس، جان دو کودک را گرفت.
به علاوه، رئیس سازمان قضایی نیروی مسلح استان اصفهان از کشته شدن یک کودک در پی تیراندازی نیروهای پلیس در شهرستان ورزنه خبر داد.
در ضمن، یک نوجوان در مشهد با هویت محمد قاسمی، در پی تعقیب و گریز گشت انتظامی کلانتری ۱۷ مصلی این شهر، مورد هدف گلوله قرار گرفت و جان خود را از دست داد.
در اسفندماه، روز جمعه نوزدهم اسفندماه، سخنگوی اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی اهواز از مصدومیت یک نوجوان هفده ساله در پی انفجار مین بر جای مانده از جنگ ایران و عراق، در شوش خبر داد.
همچنین، دو دختر شانزده ساله در مشهد قصد داشتند با پریدن از بالای پل عابر پیاده دست به خودکشی بزنند که با حضور نیروهای انتظامی و امدادی موفق به این اقدام نشدند.
از سوی دیگر، فرمانده انتظامی شهرستان گرگان از خودکشی یک نوجوان ۱۷ ساله بر اثر سقوط از ارتفاع در این شهرستان خبر داد.
به علاوه، بی توجهی مسئولان شهرداری کرج نسبت به لزوم در ارتقا ایمنی یک دستگاه پله برقی در این شهر، به نقص عضو دو کودک از ناحیه انگشت انجامید.
لازم به ذکر است، یک نوزاد در تبریز و کودکی دیگر در ماکو، به دلیل مخالفت ادارات ثبت احوال این شهرستان ها با نام های انتخابی آنها، از داشتن شناسنامه محروم هستند.
در این ماه، چهار شهروند از جمله دو کودک در شهرستان نرماشیر، به دلیل استفاده از پلاستیک در کف استخر کشاورزی و کمبود نیروی امدادگر غواص، غرق شدند.
گفتنی است، فرمانده انتظامی اقلید از بازداشت دو دانش آموز دختر در این شهرستان در رابطه با مسمومیت دانش آموزان خبر داد. وی مدعی شد که “دانش‌آموزان به دلیل داشتن امتحان سعی در لغو آن داشتند که با همفکری یکدیگر دو نفر از آنها اقدام به انداختن تکه‌های پاک کن داخل بخاری و انتشار بوی آن شروع به سرفه کردن کرده و کلاس را ترک کردند.”
در ضمن، ریباز تمامی، نوجوان هجده ساله اهل بوکان توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به یکی از بازداشتگاه های امنیتی ارومیه منتقل شده است.
زنان
در ماهی که گذشت، یک مرد در بندر کیاشهر، همسرش را با ضربات چاقو به قتل رساند. متهم پس از بازداشت، اختلافات خانوادگی را انگیزه این اقدام عنوان کرد.
همچنین، یک زن در پی اختلافات خانوادگی توسط همسرش در یزد به قتل رسید. این مرد که پس از قتل همسر خود متواری شده بود، بعد از شناسایی، بازداشت شد.
گفتنی است، یک زن به دلیل تزریق خون اشتباه در یکی از کلینیک های درمانی تهران، جان خود را از دست داد. این زن برای اقدامات درمانی به یک کلینیک واقع در خیابان سنایی مراجعه کرد. به دلیل تزریق خون اشتباه به وی توسط کادر درمان، این زن جان خود را از دست داد.
همینطور، روز سه شنبه ۹ اسفند ماه، سارا متقی، شاعر توسط بازپرسی دادسرای رشت بازداشت و به زندان لاکان این شهر منتقل شد. احضار و بازداشت وی به دلیل نوشتن از لزوم پاسداشت سپندارمذگان به عنوان روز زن که اداره اطلاعات آن را توهین به ائمه قلمداد کرده، صورت گرفته است.
در این ماه، یک فروشگاه البسه در پردیس و یک کافه رستوران در شیراز به دلیل “کشف حجاب” و ۱۷ واحد گردشگری در کشور به دلیل “عدم رعایت شئونات و حجاب اسلامی” پلمپ شدند.
در ضمن، در پی انتشار ویدیویی از درگیری یک «آمر به معروف» با یکی از متصدیان زن داروخانه ای در شهر ری، فرمانده انتظامی این شهرستان از پلمب واحد صنفی مورد اشاره به دلیل آنچه “کشف حجاب عامدانه و انتشار تصاویر ضد فرهنگی از متصدیان” عنوان کرده است، خبر داد.
به علاوه، ایران کشوری است که در آن حقوق زنان به شدت محدود شده است. زنان همچنان با چالش ها و موانع متعددی روبرو هستند و علیرغم پیشرفت های صورت گرفته در سال های اخیر، زنان در ایران همچنان برای دستیابی به برابری و حقوق اولیه دست و پنجه نرم می کنند. اطلاعات آماری این گزارش چکیده ای از دشواری های به ثبت رسیده زنان در ایران در دوره یکساله اخیر است که به مناسبت فرا رسیدن ۸ مارچ، روز جهانی زنان ارائه شد.
همینطور، روز چهارشنبه ۱۷ اسفند ماه، شماری از زنان در تهران، سنندج، خاش و رشت به مناسبت روز جهانی زن، با در دست گرفتن پلاکاردها و سر دادن شعارهای اعتراضی، دست به تجمع زدند.
بهداشت و محیط زیست
گفتنی است، روز سه شنبه ۹ اسفندماه، پیروز تنها بازمانده زایمان یوزپلنگ ایرانی که به دلیل مشکلات گوارشی و همچنین مشکلاتی در ناحیه کلیه به بیمارستان منتقل شده بود، تلف شد.
همچنین، یک محیط بان به نام مجید شیرزاد، در منطقه رودخانه لنگرود رودخان و شلمانرود و دو محیط بان در منطقه سفید کوه واقع در خرم آباد در درگیری با صیادان و شکارچیان متخلف زخمی شدند.
در ضمن، رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان خداآفرین از ضرب و شتم یک مامور یگان حفاظت منابع طبیعی توسط دو متخلف محیط زیستی خبر داد.
گفتنی است، یک متهم به حیوان آزاری در شهرستان فیروزه واقع در استان خراسان رضوی به یک سال حبس محکوم شد. اداره کل محیط زیست خراسان رضوی در این خصوص اعلام کرد: “متهم که برای تفریح اقدام به آزار، اذیت و حتی کشتن گونه های مختلف جانوری می کرد، به یک سال حبس محکوم شد.” در این گزارش آمده است: “این فرد در یکی از روستاهای شهرستان فیروزه پس از آموزش و تحریک سگ های گله، مبادرت به شکار حیوانات وحشی کرده و از اعمال حیوان آزاری خود فیلم برداری و آن را در فضای مجازی منتشر می کرد.”
حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. هرانا در این حوزه گزارشاتی از هفته اول، دوم، سوم و چهارم با هدف آگاهی سازی گردآوری کرده است.
کارگران و اصناف
در ماهی که سپری شد ۶۶ کارگر در سایه فقدان ایمنی محیط و شرایط کار در اقصی نقاط کشور دچار حادثه شدند. ایران در زمینه رعایت مسائل ایمنی کار در میان کشورهای جهان رتبه ۱۰۲ را به خود اختصاص داده که رتبه بسیار پایینی است.
در اسفند ماه، عدم رعایت ایمنی کار ۴۵ کارگر را مصدوم و ۲۱ تن دیگر را به کام مرگ کشاند.
از اخبار مرتبط در این حوزه می توان به مرگ یک آتش نشان در تهران، مرگ یک کارگر ساختمانی در گرگان، مرگ دو کارگر در اراک و گچساران، مرگ و مصدومیت چهار کارگر در مشهد، مصدومیت دو آتش نشان در تهران، مرگ و مصدومیت هشت کارگر در گچساران، بندر عباس و کرج، مرگ و مصدومیت چهار کارگر در تهران و سمنان، مرگ یک کارگر در بجنورد، مرگ یک کارگر در اصفهان و مصدومیت ۴ معدنچی در دامغان و مرگ و مصدومیت شش کارگر در شهرری و همدان اشاره کرد.
در اسفند ماه، دستکم ۱۲۲ تجمع اعتراضی برگزار شد که از مهمترین آنها میتوان به تجمع اعتراضی کارکنان شرکت ملی سرب و روی در زنجان و یزد، کارگران معدن کرومیت اسفندقه کرمان، کارگران نیشکر هفت تپه، کشاورزان روستای الباجی، کارگران شهرداری یاسوج، کارگران شرکت ذوب آهن اصفهان و تعدادی از کارگران شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران در اصفهان، کارگران پسماند شهرداری تهران، جمعی از کارگران دولت از جمله اپراتورهای پست های فشار قوی در تهران و کارگران شرکت سیمان ایلام، شماری از رانندگان تاکسی در سنندج اشاره کرد.
همینطور، بازنشستگان مخابرات در استان های مرکزی، کردستان، تهران، لرستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، ایلام، اصفهان و اهواز، بازنشستگان دانشگاه های علوم پزشکی در تهران، بازنشستگان و معلمان در اهواز و شیراز، بازنشستگان تامین اجتماعی در شهرهای اهواز، کرمانشاه، شوش، شوشتر و کرمان، بازنشستگان صندوق های مختلف کشور در کرج، اصفهان، تبریز، اردبیل، کرمانشاه، یزد، سنندج، ایلام، اراک، شهرکرد، قزوین، رشت و مریوان، گروهی از معلمان خرید خدمتی اصفهان، شماری از کارکنان و کادر درمان دانشگاه علوم پزشکی ایلام و جمعی از کارکنان بیمارستان تهران کلینیک و جمعی از کارکنان و موسسان مراکز توانبخشی خصوصی و کمپین معلولان در تهران تجمع اعتراضی برگزار کردند.
همچنین، کارگران و مهندسین شرکت کانرود سازه پتروشیمی چابهار، کارگران کارخانه فولاد یزد، تعدادی از کارگران پروژه ای شاغل در نیروگاه سیکل ترکیبی سبلان اردبیل و گروهی از کارگران کارخانه نیشکر هفت تپه و رانندگان تاکسی فرودگاه مهرآباد دست به اعتصاب زدند.
به علاوه، کارگران کارخانه سیمان آباده، کارگران ابنیه فنی راه آهن قم، کارگران شهرداری لالی، کارگران شهرداری یاسوج و پرسنل دانشگاه ایرانشهر، رانندگان مرکز بهداشت ایرانشهر، کارگران شهرداری رودبار و زاهدان و کارگران راهدار راه آهن ناحیه شمال، کارگران تعدادی از واحدهای خدماتی، تولیدی و پوشاک در استان تهران و کارگران کارخانه فرش پارس از معوقات مزدی خود خبر دادند.
همچنین ۱۹۰ تن از کارگران شاغل در واحد تولیدی نخ البرز واقع در شهر صنعتی البرز قزوین که حقوق معوقه طلب دارند، از محل کار خود اخراج شدند.
در ضمن، ده ها تن از کارگران شرکت مجتمع ذوب آهن اصفهان در پی شرکت در یک تجمع اعتراضی، توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند.
از سوی دیگر، شش تن از معلمان شهرستان مریوان به نام های سامان کوشش، تحسین مصطفی، فاروق سعید زاده، شیدا شمس، فاطمه غلامی و علی دلاویز، به دلیل “مطالبه گری صنفی” به جریمه، غیبت و حذف رتبه بندی محکوم شدند. علاوه بر کسر حقوق رتبه بندی از خقوق آذرماه به اتهام غیبت غیرقانونی و کسر رتبه بندی، این معلمان تمام بندهای فوق العاده حقوق اسفند ماه آقای تحسین مصطفی نیز حذف شده است.
در ضمن، دو کافه رستوران در شیراز و قزوین، سالن ورزشی آزادی در بیجار، یک فروشگاه البسه در پردیس و ۱۷ واحد گردشگری در کشور پلمپ شدند.
به علاوه، در پی انتشار ویدیویی از درگیری یک «آمر به معروف» با یکی از متصدیان زن داروخانه ای در شهر ری، فرمانده انتظامی این شهرستان از پلمب واحد صنفی مورد اشاره به دلیل آنچه “کشف حجاب عامدانه و انتشار تصاویر ضد فرهنگی از متصدیان” عنوان کرده است، خبر داد.
خشونت نظامی و قضایی و امنیت شهروندان
کولبری، شغلی کاذب و مشقت بار است که مردم مناطق مرزی در پی فقدان فرصت های شغلی به آن روی می آورند و سالانه ده ها تن در مواجهه با خطرات طبیعی و یا در پی شلیک نیروهای مرزبانی کشته و یا زخمی می شوند.
در ماهی که سپری شد، جعفر فاتحی و مسعود (فامیلی نامشخص)، در پی تیراندازی نیروهای نظامی در مناطق مرزی نوسود زخمی شدند.
در ضمن، روز چهارشنبه ۲۴ اسفند ماه، یک کولبر نوجوان ۱۴ ساله با هویت “مانی حبیبی“ در پی تیراندازی نیروهای نظامی در مناطق مرزی نوسود زخمی شد.
گفتنی است، روز سه شنبه ۱۶ اسفند ماه، محمد ریگی، شهروند ساکن زاهدان در پی تیراندازی بی ضابطه نیروهای نظامی جان خود را از دست داد. پس از تعقیب محمد توسط نیروهای لباس شخصی، او گمان میکند که سارق هایی به دنبالش هستند و فرار میکند. در پی این اتفاق، نیروهای امنیتی به آقای ریگی شلیک کردند.
به علاوه، روز چهارشنبه بیست و چهارم اسفندماه، به دنبال تیراندازی در جریان تعقیب و گریز پلیس با چند متهم در کرج، یک زن و یک دختر که در حال عبور بودند، مورد اصابت گلوله قرار گرفته و به بیمارستان منتقل شدند.
همچنین، ابراهیم ریگی، معترض بازداشت شده، در بازداشتگاه یکی از کلانتری های زاهدان جان باخت. وی روز چهارشنبه سوم اسفند برای دومین بار در جریان اعتراضات اخیر بازداشت و ساعاتی بعد در بازداشتگاه جان خود را از دست داد.
در ضمن، سعدالله آیینی، شهروند بازداشتی در بازداشتگاه اداره اطلاعات ایلام، روز یکشنبه بیست و هشتم اسفند ماه دست به خودکشی زد. در پی این اقدام، وی جهت مداوا به بیمارستان منتقل شد. بر اساس این گزارش، اقدام به خودکشی آقای آیینی در پی “اعمال فشار مضاعف مسئولان بر شهروندان بازداشتی جهت اخذ اعترافات اجباری از آنها” صورت گرفته است.
ایران از معدود کشورهایی است که کماکان از مجازات های تحقیرآمیز استفاده می کند. این در حالی است که میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی صراحتا استفاده از مجازات های غیر انسانی و موهن از جمله اعدام و شلاق را ممنوع کرده است.
در این ماه، دو متهم به سرقت، توسط شعبه دوم دادگاه کیفری یک استان تهران به تحمل ۱۱۴ ضربه شلاق و یک مرد در تهران از بابت رابطه خارج از ازدواج توسط شعبه ۱۰ دادگاه کیفری یک تهران به تحمل ۹۹ ضربه شلاق محکوم شدند.
با وجود گذشت ۳۲ سال از جنگ ۸ ساله بین ایران و عراق، هنوز مین های به جا مانده از آن دوران، در مناطق مرزی غرب، جنوب غرب و شمال غرب ایران شامل استانهای آذربایجان غربی، کردستان، ایلام، کرمانشاه و خوزستان، جان شهروندان را تهدید می کنند.
در این ماه، سه شهروند در ایلام، دهلران و سردشت در پی انفجار مین بر جای مانده از جنگ ایران و عراق، زخمی و یا کشته شدند.
همینطور، روز جمعه نوزدهم اسفندماه، سخنگوی اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی اهواز از مصدومیت یک نوجوان هفده ساله در پی انفجار مین بر جای مانده از جنگ ایران و عراق، در شوش خبر داد.
۱– گزارشاتی که توجهات زیادی به خود جلب کرد
در این بخش سعی شده به گزارش‌هایی از نقض حقوق بشر در اسفندماه که با حساسیت و توجه بیشتری از سوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود. بدیهی است که این توجه بیشتر، الزاماً به معنی شاخص بودن این دسته از گزارش‌ها به لحاظ حجم نقض حقوق بشر در ایران نیست.
از مهمترین اخبار که در این ماه بازتاب بسیار گسترده‌ای در کشور داشت، می توان به تلف شدن پیروز تنها بازمانده زایمان یوزپلنگ ایرانی، اعدام محی الدین ابراهیمی، بازداشت سپیده قلیان ساعاتی پس از آزادی، تداوم بازداشت و بلاتکلیفی گلرخ ایرایی در زندان اوین، ضرب و شتم مادر یک دانش آموز در تهران، محکومیت اعدام جمشید شارمهد به اتهام افساد فی الارض و قتل یک کودک نوزده ماهه توسط پدر خود با هدف فروش اعضای بدن اشاره کرد.
۲– گزارشاتی که علیرغم اهمیت با بی‌توجهی روبرو شدند
در مقابل بخش قبل، بسیاری از گزارش‌های حقوق بشری، اساساً با کم توجهی و بعضاً بی‌توجهی رسانه‌ها و افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی که به هر ترتیب تشکیل‌دهنده‌ی قسمتی از افکار عمومی هستند روبه‌رو شدند. گفتنی است این نوع کم‌توجهی‌های بعضاً غیر تعمدی یا بعضاً تبعیضات هدفمند، زمینه بیشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم می‌آورد.
از مهمترین خبرها که در این ماه با بی توجهی رسانه ها و مردم روبرو شدند، میتوان به صدور حکم شلاق برای دو متهم در تهران به دلیل سرقت تلفن همراه، مرگ یک زندانی در زندان ارومیه در سایه عدم رسیدگی پزشکی و اقدام به خودکشی یک شهروند بازداشتی در بازداشتگاه اداره اطلاعات ایلام اشاره کرد.