رادیو فردا
بررسی آمار گردآوری شده از برترین برنامههای اندرویدی فروشگاه «گوگل پلی» در سه ماه گذشته نشان میدهد بیش از نیمی از فهرست ۵۰ اپلیکیشن محبوب در ایران را فیلترشکنها تشکیل میدهند. بسیاری از این ویپیانها با نام و توضیحات فارسی و بدون سابقه قابل اعتماد مشغول ارائه خدمات هستند.
بر اساس دادههای شرکت Data.ai که وضعیت بازار اپلیکیشنها در جهان را رصد میکند، ۲۹ جایگاه از فهرست ۵۰ اپلیکیشن برتر گوگل پلی در ایران در اختیار برنامههای دور زدن فیلترینگ است.
در فهرست ۱۰ اپلیکیشن برتر ایران نیز پنج برنامه به ویپیانها تعلق دارد.
اپلیکیشنهایی مانند واتساپ، تلگرام و اینستاگرام هم با وجود فیلتر بودن، در بین ۱۰ اپلیکیشن برتر در ایران قرار گرفتهاند که این موضوع نشاندهنده علاقه کاربران به استفاده از این شبکهها و پیامرسانهای اجتماعی علیرغم مسدودسازی آنها از سوی حکومت است.
بر اساس اذعان مقامهای جمهوری اسلامی، بیشترین مصرف پهنای باند اینترنت در ایران پیش از محدودیتهای اعمال شده در دوره خیزش انقلابی در اختیار اینستاگرام بوده است.
یکی از دلایل افزایش استفاده از برنامههای فیلترشکن، تلاش مردم برای عبور از سد فیلترینگی است که طی ماههای گذشته بلندتر از قبل شده است.
رشد چشمگیر استفاده از فیلترشکنها آخرین بار در زمان فیلترینگ پیامرسان تلگرام روی داده بود.
در آن دوره، بسیاری از کاربران برای دسترسی به اخبار منتشر شده در کانالهای مختلف این برنامه و نیز ارتباطات با دیگران، برای اولین بار مجبور به استفاده از فیلترشکن شدند.
حالا با اختلالات مختلفی که بر سر دسترسی آزادانه به اینترنت ایجاد شده، عدم استفاده از ویپیان در ایران به امری غیرممکن تبدیل شده است اما این شیوه چندان هم بیخطر نیست.
بررسی فیلترشکنهای موجود در فهرست برنامههای برتر گوگل پلی نشان میدهد بسیاری از آنها نشانههای یک ابزار ایمن را از نظر حریم خصوصی ندارند و برخی از توسعهدهندگان این برنامهها، در کنار عرضه فیلترشکن برنامههای مشکوک دیگری را نیز در فروشگاه گوگل عرضه میکنند. به عنوان نمونه، یک خدماتدهنده ویپیان در این فهرست، اپلیکیشنی با نام طلاگرام را نیز در بین برنامههای ارائه شده خود دارد.
سوق دادن اجباری کاربران به سوی ویپیانهایی که بخشی از آنها به وسیله نهادهای اطلاعاتی وابسته به حکومت تولید و عرضه میشوند، یک بازی برد-برد برای جمهوری اسلامی است.
بر اساس گزارش روزنامه شرق، در سال ۱۳۹۸ دستکم ۲۸ شرکت فعال در ایران به کسبوکار فروش ویپیان مشغول بودهاند.
سال گذشته قوه قضاییه از برخورد با فروشندگان فیلترشکن با همکاری وزارت ارتباطات و فنآوری اطلاعات خبر داده بود اما با نگاهی اجمالی به فهرست ویپیانهای برتر اندرویدی در ایران میتوان نتیجه گرفت حلقه نزدیک به حکومت کماکان کاسب بزرگ حوزه فیلترینگ در ایران به شمار میرود.