خواننده ایرانی که عاشق ام‌کلثوم است و به زبان فارسی و عربی آواز می‌خواند

هنر به طور کلی و موسیقی، شعر و آوازخوانی به طور خاص، زبان مشترکی در نظر گرفته می‌شوند که از محدوده تفاوت‌ و اختلاف میان ملت‌ها پا را فراتر می‌گذارد و گفت‌وگوی متمدنانه‌ای ایجاد می‌کند که جامعه بشری به‌رغم فرهنگ‌ها، زبان‌ها و باورهای مذهبی و فرقه‌ای متفاوت می‌تواند به کمک آن برای نزدیکی و آشنایی بین ملت‌های مختلف پل‌ بزند. این پدیده فرهنگی باعث می‌شود انسان‌ها با افراد سایر جوامع که ممکن است از نظر رنگ، زبان، نژاد یا مذهب با او متفاوت باشند، رابطه عمیق‌تری داشته باشد.

مینا دریس، هنرمند و خواننده جوان و پرآوازه متولد شهر آبادان در استان خوزستان در جنوب غربی ایران، در گفت‌وگوی ویژه با شبکه العربیه، مصاحبه خود را با جملات بالا آغاز کرد.

مینا دریس هنرمند و خواننده‌ای است که بدون هیچ حمایتی از سمت نهادهای هنری و تنها با همت خود پا به عرصه هنر گذاشته و از خطوط قرمزی که آداب و رسوم و هنجارهای قبیله‌ای و طایفه‌ای ترسیم کرده‌اند، عبور کرده است. او با صدای دلنشین و جذابش همچون ستاره‌ای درخشید و بسیاری از علاقه‌مندان هنر آواز و شعر و موسیقی را نه تنها در اهواز بلکه در سراسر ایران، شیفته خود کرد. مینا دریس همچنین نخستین خواننده خوزستانی است که در عرصه موسیقی کلاسیک و آوازخوانی به شهرتی بی‌سابقه‌ دست یافته است.

این خواننده جوان تحصیلات متوسطه خود را در مدرسه پالایشگاه آبادان به پایان رساند و سپس وارد دانشگاه یزد شد و در رشته مهندسی مواد گرایش سرامیک لیسانس گرفت اما عشق و درخششش در خوانندگی و موسیقی او را از تخصص اصلی‌اش دور نگه داشت. به همین دلیل به سمت موسیقی و خوانندگی گام برداشت؛ چیزی که به گفته خود از نوجوانی به آن علاقه بسیاری داشت.

مینا با کمک برخی از اعضای خانواده‌اش توانست به هدفی که پیش‌رو داشت برسد و شخصیت هنری خود را تثیبت کند و با صدای دلنشینش، استعدادش در خوانندگی را در جامعه‌ای که به زنان خواننده اجازه هنرنمایی نمی‌دهد، برجسته کند. این اصرار او بر ادامه فعالیت در عرصه هنر، چه از نظر موسیقی و چه از لحاظ غزل و سرپیچی از سنت‌ها، او را به خواننده‌ای توانا و ممتاز تبدیل کرد و بسیاری از مردم منطقه، به‌ویژه قشر تحصیلکرده، شاعران عرب و غیرعرب، نویسندگان و هنرمندان داخل و خارج ایران پیوسته او را ستوده‌اند.

مینا دریس فعالیت هنری خود را از دوران کودکی آغاز کرد و نخستین موفقیت هنری‌اش با گروه ایرانی «نواک» رقم خورد. او از طریق این گروه، در برنامه‌های متعدد خوانندگی کرد که تحسین و ستایش بسیاری از خوانندگان ایرانی، ترک‌ و عرب را برانگیخت. مینا با صدای زیبا، دلنشین و متمایز خود در سطح استان اهواز به شهرت فراوانی دست یافت و سپس با حضور در کنسرت‌ها و شب‌های موسیقی تهران، در میان محافل هنری به اوج شهرت رسید.

او در جشنواره‌های هنری شرکت می‌کرد و علاوه بر خوانندگی به زبان فارسی، ترانه‌های کلاسیک مقامی را به زبان عربی می‌خواند. همچنین در برخی از ترانه‌ها که شعر فارسی و عربی را به هم می‌آمیخت، خوانندگان آذربایجانی را نیز همراهی می‌کرد و این امر باعث شد علاقه‌مندان موسیقی فارسی و عربی به آهنگ‌های او علاقه‌مند شوند

مینا دریس به‌تازگی به ایالات متحده مهاجرت کرده است و در حال حاضر در لس‌آنجلس اقامت دارد. او با تلاش و پیگیری بی‌وقفه خود سعی دارد با صدای شیرین و اجرای شگفت‌انگیزش در خواندن ابیات شاعرانه به زبان عربی کلاسیک که با اجرای فوق‌العاده‌اش بسیاری را به وجد می‌آورد، راه خود را به سمت ستاره شدن هموار کند. با توجه به جایگاه و اهمیت ویژه هنری مینا دریس که با سلاح هنر و آواز با سنت‌های بازدارنده اجتماعی مبارزه می‌کند، شبکه العربیه این گفت‌وگوی ویژه را با او داشت که در ادامه می‌خوانید:

از چه زمانی خوانندگی را شروع کردید و در آغاز این کار چه کسانی شما را تشویق به حرکت در این مسیر کردند؟

از حدود ۱۵ سالگی خوانندگی را شروع کردم. ابتدا مادر و پدرم مرا تشویق کردند اما استعداد و زیبایی صدایم را معلم آموزش قرآن و تواشیح کشف کرد. البته دوستان نیز در تشویق من نقش بسزایی داشتند. من هم به نوبه خود از کودکی مشتاق خواندن بودم و خواندن قرآن و تواشیح در مدرسه اولین انگیزه تشویقم بود و همین موضوع باعث شد توجه معلمان را به خود جلب کنم. من با شرکت در مسابقات و کسب مقام‌های اول متوجه شدم که صدای زیبایی دارم. پدر و مادرم نیز صدای زیبایی داشتند، بنابراین فکر می‌کردم که داشتن صدای زیبا برای من یک امر طبیعی است. در دوران دانشجویی استاد فرهنگ شریف مرا به ادامه و پیگیری موسیقی عربی تشویق کرد.

چگونه آهنگ‌های عربی و فارسی را با هم ترکیب کردید؟

بسیاری از مطالب، واژگان و وزن‌های شعری فارسی برگرفته از ادبیات عرب‌اند، بنابراین وقتی ادبیات و زبان فارسی را می‌خوانیم، خودبه‌خود به سمت ادبیات عرب می‌رویم. علاوه بر آن، از آنجا که من یک فرد عرب از قبیله الدریس بنی‌کعب‌ام که به عرب‌گرایی معروف است، کنجکاوی و اشتیاقم برای دنبال کردن اشعار عربی بیشتر شد.

شما در زمینه خوانندگی تحت تاثیر کدام خوانندگان قرار گرفته‌اید؛ ایرانی یا عرب؟

از میان خوانندگان عرب، صدای ام‌کلثوم را دوست دارم و به آهنگ‌های او بسیار علاقه‌مندم. وقتی جوان بودم، پدرم می‌گفت ام‌کلثوم بزرگ‌ترین خواننده خاورمیانه به شمار می‌رود. او از کشور مصر است؛ سرزمینی که به «مادر دنیا و مهد تمدن» مشهور است. اگر ام‌کلثوم زنده بود، دوست داشتم پای پیاده به دیدار او بروم.

از دیدگاه من، ام‌کلثوم تنها یک خواننده بزرگ و مشهور نبود، بلکه شخصیتی قوی و تاثیرگذار در جامعه بود. در جوانی معنای ترانه‌‌هایی را که ام‌کلثوم می‌خواند به‌درستی نمی‌فهمیدم؛ زیرا زبان عربی در مدارس ایران به عنوان زبان اول تدریس نمی‌شود. من صدای فیروز، ودیع‌الصافی، صباح فخری، ناظم‌الغزالی، محمد عبده، کاظم‌الساهر و اصاله نصری را هم دوست دارم و پس از ام‌کلثوم، این‌ها خواننده‌های موردعلاقه من به شمار می‌روند. اما در بین خواننده‌های کلاسیک ایرانی بیشتر به شادروان مرضیه علاقه دارم.

 آیا تاکنون از ترانه‌های ام‌کلثوم چیزی اجرا کرده‌اید؟

من برخی از آهنگ‌های او را می‌خوانم اما فقط برای خودم؛ زیرا معتقدم هیچ خواننده‌ای نمی‌تواند ترانه‌های ام‌کلثوم را با کیفیتی که خودش می‌خواند، اجرا کند؛ بنابراین به دلیل احترام به مقام و منزلت او، هرگز جرئت نکردم آهنگ‌های او را در حضور دیگران بخوانم.

کدام سبک آوازخوانی را دنبال می‌کنید؟ چرا شما در حالی‌ که در ایران بودید، عربی کلاسیک را انتخاب کردید؟

گاهی آهنگ‌های عربی کلاسیک می‌خوانم و گاهی آهنگ‌های محلی اهوازی. برخی اوقات هم ترانه‌های برخی خواننده‌های زن ایرانی را اجرا می‌کنم. اما عربی کلاسیک را دوست دارم و ترجیح می‌دهم بیشتر آهنگ‌هایم عربی کلاسیک باشد، زیرا من عاشق ادبیات و شعرم. سعدی و حافظ از جمله شاعران موردعلاقه من‌اند، چون اشعار آن‌ها بیشتر جنبه انسانی و بشردوستی دارد؛ علاوه بر اینکه آن‌ها ابیات و اشعاری به زبان عربی هم سروده‌اند.

از شعرای قدیم عرب، به‌ویژه شعرای بزرگ قبل از اسلام به اشعار امرو القیس و عنتره العبسی علاقه بسیاری دارم. از شعرای دوره اموی و عباسی، شعر متنبی، ابوتمام، ابوفراس الحمدانی و سید رضی را می‌پسندم و از میان شعرای معاصر، به اشعار شاهزاده عبدالله الفیصل بن عبدالعزیز آل‌سعود، محمود درویش، نزار قبانی، الجواهری، نازک‌الملائکه و بدر شاکر‌السیاب علاقه دارم. البته من همه اشعار عربی را دوست دارم و به نظرم این اشعار آنچنان زیبا و دل‌انگیزند که باید با زیباترین الحان، دلنشین‌ترین صدها و لطیف‌ترین نغمه‌ها خوانده شوند؛ به‌ویژه اینکه اشعار برخی از شاعران تکرارشدنی نیست و فکر نکنم جهان دوباره شاهد ظهور چنین شخصیت‌های برازنده‌ای باشد.

چه آهنگ‌ها و آلبوم‌های خاصی از خود تهیه کرده‌اید؟

 دو آلبوم از خودم دارم که احسان ناصری، آهنگساز ایرانی، ساخته است. این ترانه‌ها را برای اولین بار در شهر قزوین اجرا کردم و در آن‌ها عربی  و فارسی به صورت ترکیبی خوانده شده است.

آیا تاکنون در جشنواره‌های محلی یا بین‌المللی شرکت کرده‌اید؟

بله من در جشنواره‌ها و برنامه‌های خوانندگی بسیاری شرکت کردم و با شماری از همکارانم در عرصه هنر و خوانندگی، آهنگ‌هایی متعددی را اجرا کرده‌ام. در سال ۱۳۹۴ فعالیت خود را در خارج از ایران با شرکت در جشنواره بی‌آی‌تی (BIT) در میلان ایتالیا آغاز کردم، سپس در جشنواره تنوع فرهنگ‌ها در قطر، جشنواره آوینیون فرانسه و جشنواره آوازهای زنان ایرانی در برلین شرکت کردم. سال گذشته در جشنواره بابل عراق و در جشنواره دیگری در اقلیم کردستان عراق نیز حضور داشتم. علاوه بر آن، کنسرت‌های زیادی در ایران داشتم که به صورت جمعی یا جداگانه برای زنان برپا می‌شد.

پیام شما به مردم ایران، به‌ویژه مردم اهواز چیست؟

پیام من به طرفدارانم و همه کسانی که مرا به دلیل جایگاه متواضعانه هنری من دوست دارند و به من احترام می‌گذارند، این است که من خود را هنرمندی نمی‌دانم که تنها برای سرگرمی در محافل بخواند؛ بلکه می‌خواهم از طریق هنر آوازخوانی، مسائلی را که از نظر اجتماعی و شخصی به من مربوط است، به مردم منتقل کنم و امیدوارم با افزایش سطح آگاهی و علاقه زنان به تربیت صحیح و درست فرزندان، گام‌های بیشتری در راستای توسعه و رشد فرهنگ و هنر برداریم.

زنان نیمی از پیکر جامعه را تشکیل می‌دهند. آن‌ها مادر، خواهر، همسر یا دخترند و آرامش هر خانواده در سایه مهربانی آن‌ها فراهم می‌شود. بنابراین همه باید با پدیده به حاشیه‌ رانده شدن نقش زنان مبارزه کنیم تا زنان به نقش بزرگی که سزاوار جایگاه والا آن‌ها است، دست یابند.

 آیا قصد دارید مانند برخی از خوانندگان در ایران و جهان عرب، کلیپ‌های موسیقی ویژه برای خود تهیه کنید؟

البته؛ تصمیم تهیه ویدیوکلیپ را دارم مشروط بر اینکه وضعیت زندگی پس از دشواری مهاجرت بهتر شود و فرصتی برای این اقدام میسر باشد. من هنوز این‌جا غریبه‌ام، اما مطمئنم پس از آشنایی با جامعه عرب، خوانندگان، هنرمندان و محیط هنری عربی در آمریکا، ویدیوها یا آلبوم‌هایی منتشر خواهم کرد؛ زیرا هیچ هنرمند و خواننده‌ای نمی‌تواند بدون انتشار آواز و آثار هنری خود در سطح محلی و بین‌المللی شناخته شود. به دلیل اینکه به‌تازگی مهاجرت کرده‌ام، هنوز در ابتدای راه‌ام، اما برای رسیدن به آرزوهایم امید زیادی دارم.

چه آرزوهایی دارید؟

امیدوارم بتوانم در یکی از دانشگاه‌های معتبر آمریکا به تحصیل موسیقی ادامه دهم. من عاشق سفرم و دوست دارم بیشتر در مورد فرهنگ‌های مختلف بیاموزم. امیدوارم با سفر به کشورهای مختلف و شرکت در جشنواره‌های موسیقی به‌ویژه در کشورهای عربی از جمله عربستان سعودی، تجربه هنری و زندگی متنوعی به دست بیاورم. به باور من، هنر در نزدیک کردن افراد جامعه به یکدیگر نقش اساسی دارد و این نزدیکی با دانستن نقاط مشترک بین جوامع مختلف انسانی می‌تواند به واقعیت تبدیل شود. امیدوارم زمانی فرا رسد که صلح، دوستی و امنیت بر سراسر جهان حاکم باشد.

در پایان این گفت‌وگو چه پیام برای خوانندگان دارید؟

از شبکه العربیه بابت این دیدار زیبا سپاسگزاری می‌کنم و برای العربیه آرزوی موفقیت، پیشرفت و درخشش دارم. من از گذشته تاکنون همواره برنامه‌های مختلف عربی و فارسی العربیه را دنبال می‌کنم. همچنین با استفاده از این فرصت، از همه هموطنان عزیزم و کسانی‌ که مرا در شبکه‌های مجازی تشویق و حمایت می‌کنند، تشکر می‌کنم و از همه دوستانی که در عرصه هنر و موسیقی از من حمایت کرده‌اند، سپاسگزار و قدردانم.

برگرفته از شبکه العربیه