«مرکز آمار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران» به مناسبت روز جهانی کارگر، گزارش سالانه‌اش در‌مورد وضعیت حقوق بشر کارگران در ایران را منتشر کرد. این گزارش به بررسی دو هزار و ۳۱۴ گزارش کارگری منتشر شده در ۱۲ ماه اخیر (۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ تا ۷ اردیبهشت ۱۴۰۲)، پرداخته است که بر این اساس، دست‌کم سه هزار و ۵۷۶ کارگر در‌پی حوادث کار کشته یا زخمی شده‌اند.
بر اساس این گزارش، دست‌کم ۵۱۰ نفر از کارگران در همین مدت در طی حوادث کار، جان خود را از دست داده‌اند. مسئولان و نهادهای مرتبط طی هشت گزارش رسمی از جان باختن ۲۵۰ کارگر خبر دادند، نهادهای مستقل نیز تعداد ۲۶۰ مورد جان باختن کارگران که در اظهارنظر مسئولان به آن اشاره نشده بود را جمع‌آوری و اطلاع‌رسانی کردند.
سازمان پزشکی قانونی کشور پیش از این اعلام کرده بود که ۱۵ هزار و ۹۹۷ نفر در سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۶، در حوادث ناشی از کار، جان خود را از دست دادند که ۱۵ هزار و ۷۶۷ نفر از این افراد مرد و ۲۳۰ نفر زن بودند. بر این اساس، به‌طور متوسط در ۱۰ سال گذشته سالانه ۱۶۰۰ نفر بر اثر حوادث کار، جان خود را از دست داده‌اند.
کارگران بسیاری روزانه به دلایل مختلفی مانند نبود ایمنی مناسب، با خطر جانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در یکی از آخرین موارد مطرح شده، خبرگزاری حقوق بشری هه‌نگاو روز شنبه گزارش داد که یک کارگر ساختمانی اهل مهاباد به نام محمدامین آشنا در حین انجام کار و بر اثر سانحه ناشی از نبود ایمنی در محیط کاری، در بندرعباس جان باخت.
به گزارش سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، محمدامین آشنا، کارگر ساختمانی اهل مهاباد، روز پنجشنبه ۷ اردیبهشت، بر اثر سقوط از ارتفاع در حین انجام کار در شهر بندرعباس، جان خود را از دست داد. حرفه این کارگر، استادکار نمای ساختمان بوده و به‌دلیل نبود ایمنی از طبقه ششم یک ساختمان در دست احداث در بندرعباس سقوط کرده و جان خود را از دست داده است.
بر اساس گزارش هرانا، دست‌کم ۱۴ هزار و ۲۳۲ کارگر بیش از ۷۱۲ ماه معوقات مزدی دارند. بر اساس این گزارش، ۸۰ درصد معوقات مزدی به سازمان‌های دولتی، ۱۴ درصد به سازمان‌های خصوصی، ۴ درصد به صنعت انرژی و ۲ درصد به بخش‌های نامعلوم مربوط است.
در یک سال اخیر جمعا هزار و ۶۱۶ گزارش از اعتصاب یا تجمع کارگری و صنفی در رسانه‌ها منتشر شده است که نسبت به دوره مشابه قبل، کاهش آماری داشته است. برآورد می‌شود کاهش تجمعات کارگری متاثر از فضای ملتهب ایران، ناشی از خیزش سراسری مردم در شش ماه پایانی سال ۱۴۰۱ باشد. شهرهای مختلف ایران در شش ماه پایانی سال گذشته درگیر اعتراضات سراسری علیه جمهوری اسلامی بوده است و مردم ایران یکی از گسترده‌ترین و طولانی‌ترین اعتراضات سال‌های اخیر را رقم زده‌اند.
بسیاری از اعتراضات صنفی در طول این مدت مسکوت باقی ماند و تنها در اسفندماه با افزایش حملات به مدارس دخترانه، اعتراضات صنفی معلمان آغاز شد. پس از آن، کارگران نیز با نزدیک شدن به پایان سال و دریافت نکردن حقوق معوقه خود، اعتراضات را از سر گرفتند. پرستاران و بازنشستگان نیز به دلایل صنفی و مشکلات معیشتی اعتراضات خود را در همین بازه زمانی دوباره آغاز کردند.
طیف وسیعی از کارگران به‌دلیل دریافت نکردن حقوق ماهیانه و بی‌توجهی به مطالبات بیمه‌ای خود، به خیابان‌ها رفته‌اند و برخی از این کارگران به علت پرداخت نشدن گاه تا ۳۰ ماه از حقوقشان، دست به اعتصاب و اعتراض زده‌اند. در دوره یک‌ساله اخیر ۱۱۳ اعتصاب کارگری و ۳۹۵ اعتصاب صنفی نیز برگزار شده است.
در‌پی این اعتراضات، فشارهای امنیتی بر روی فعالان کارگری نیز مانند گذشته ادامه یافته است. کارگران و فعالان صنفی علاوه بر مبارزه با دولت و کارفرمایان برای تحقق خواسته‌هایشان، با نیروهای امنیتی، احضار، بازداشت و احکام طولانی‌مدت نیز دست‌وپنجه نرم می‌کردند. طی ۱۲ ماه گذشته دست‌کم ۴۹ کارگر و فعال کارگری بازداشت شده‌اند. از مهم‌ترین این بازداشت‌ها می‌توان به بازداشت ۱۲ تن از رانندگان اعتصابی سندیکای کارگران شرکت واحد، ۱۶ تن از کارگران معترض در مجتمع سونگون ورزقان و هفت تن از کارگران معترض کارخانه سیمان کارون اشاره کرد.
رضا شهابی، حسن سعیدی، کیوان مهتدی، نسرین جوادی، آرش جوهری، یدی بهاری و مهران رئوف، از برجسته‌ترین فعالان کارگری‌اند که همراه فعالان صنفی ازجمله محمد حبیبی، جعفر ابراهیمی، رسول بداقی، اسماعیل عبدی، لطیف روزی‌خواه و محمدرضا رمضان‌زاده در زندان به سر می‌برند.
نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی همچنین شامگاه روز جمعه، با حمله به منزل محمد حبیبی، سخنگوی بازداشت‌شده کانون صنفی معلمان، گروهی از فعالان کارگری و معلمانی که به دیدار همسر محمد حبیبی آمده بودند را بازداشت کردند.
سروناز احمدی، آنیشا اسداللهی، کامیار فکور، هیراد پیربداغی، ژاله روح‌زاد، سارا سیاه‌پور، عسل محمدی، ریحانه انصاری‌نژاد، الدوز هاشمی و حسن ابراهیمی، ۱۰ فعال صنفی کارگری و فرهنگی‌اند که به دست نیروهای امنیتی بازداشت شده و به زندان اوین منتقل شده‌اند. خدیجه پاک‌ضمیر، همسر محمد حبیبی به همراه لیلا حسین‌زاده نیز جزو بازداشتی‌های عصر جمعه بوده‌اند که پس از گذشت چند ساعت آزاد شدند.
در ادامه فشارهای قضایی و امنیتی بر روی فعالان کارگری، می‌توان به محکومیت ۴۲ فعال کارگری و کارگر به ۱۶۲ ماه حبس تعزیری و ۱۲۹ ماه حبس تعلیقی، ۵۱۰ ضربه شلاق و ۵۱ میلیون جریمه نقدی، شش مورد خودسوزی، ۲۴ مورد خودکشی، احضار ۲۱ نفر به مراجع قضایی و امنیتی، ۱۸۳۸ مورد اخراج و تعدیل، ۴۲۲۸ مورد بیکاری، یک میلیون و ۲۰۳هزار و ۷۰۹ مورد نبود بیمه کار برای کارگران و ۲۷۸۳ مورد بلاتکلیف در یک سال اخیر اشاره کرد.
علاوه بر گروه‌های کارگری، در رسته اتحادیه‌ها و اصناف نیز جمعا ۱۶۲ بازداشت فعالان صنفی، ۸۶۳ ماه حبس برای ۳۴ تن از فعالان صنفی، ۶۵ مورد احضار به مراجع قضایی-امنیتی و ۱۴۳۵ مورد پلمب اماکن گزارش شده است.
معلمان و فرهنگیان شاغل و بازنشسته در شهرها و استان‌های مختلف کشور در سال گذشته در اعتراض به رسیدگی نکردن به مطالباتشان، به برگزاری تجمع‌های اعتراضی و اعتصابات اقدام کردند. در این سال ۱۵۱ تجمع و ۲۰ اعتصاب به ثبت رسیده است، همچنین ۱۴۸ مورد بازداشت، ۵۵ مورد احضار و ۳۸ مورد محاکمه در مراجع قضایی و امنیتی و ۱۱ مورد ضرب‌و‌شتم معلمان نیز گزارش شده است و ۳۴ تن از معلمان و فعالان این حوزه، به ۸۶۳ ماه حبس و ۴۰ میلیون تومان جریمه نقدی محکوم شدند.
این در حالی است که در روزهای اخیر یکی از بزرگ‌ترین اعتصاب‌های سراسری کارگران در حال وقوع است. تاکنون کارگران بیش از ۱۰۰ شرکت و کارگاه در این اعتصاب‌ها شرکت کرده‌اند. کارگران پیمانی صنایع نفت، پتروشیمی، فولاد و مس، به مصوبه افزایش ۲۷ درصدی حقوق کارگران اعتراض دارند و می‌گویند با توجه به نرخ تورم و گرانی‌های فزاینده، دستمزدهای آنان نیز باید تا ۷۹ درصد افزایش یابد. کارگران معترض معتقدند حقوق فعلی با مبلغ سبد معیشت یک خانواده در ایران فاصله بسیاری دارد و با توجه به تورم روزافزون، شرایط هر روز سخت‌تر هم می‌شود. برخورداری از ۲۰ روز کار و ۱۰ روز استراحت در ماه، بیمه، بهبود وضعیت ایاب‌وذهاب، غذا، بهداشت و خوابگاه‌ها، از دیگر خواسته‌های کارگران عنوان شده است. تا به امروز کارگران در بیش از ۱۰۰ کارگاه و شرکت به این اعتصاب‌ها پیوسته‌اند.
از: ایندیپندنت