لیراز چرخی: «ایرانیان عاشق اسرائیل هستند و اسرائیلی‌ها عاشق ایران»
بحران جهانی کرونا وضع اقتصاد را کساد کرده است، اما چند صنعت محدود هستند که کارشان کم که نشده هیچ، چندین برابر شده؛ از جمله صنعت پخش اینترنتی فیلم‌ها و سریال‌ها و برنامه‌های دیگر تلویزیون موسوم به «مدیا استریمینگ.» این صنعت پیش از کرونا هم در حال شکوفایی بود و چندین شبکه جدید در حال ورود به بازار شلوغ آن بودند. کرونا اما باعث شد تا میلیون‌ها نفر در خانه بمانند و مشغول تماشا شوند. یکی از سریا‌ل‌هایی که به تازگی ساخته شده و احتمالا به زودی توسط یکی از شرکت‌های «استریمینگ» ارائه شود، «تهران» نام دارد؛ سریالی با نام ایرانی و اما تهیه شده توسط تلویزیون اسرائیل.
«تهران» داستان جاسوسی اسرائیلی است که به ایران می‌رود و عاشق این کشور و مردمش می‌شود. خالق اصلی آن موشه زوندر است، هنرمند ۵۴ ساله اسرائیلی که با سریال «فوضی» (یا با تلفظ غالب انگلیسی و عبری‌اش «فائودا») به شهرت جهانی رسید. آن سریال داستان تیمی از ماموران اسرائیلی است که در سرزمین‌های فلسطینی کرانه غربی فعالیت می‌کنند و از جمله راوی یک ماجرای عاشقانه است که بین ماموری اسرائیلی با زنی فلسطینی از خانواده‌ای نزدیک به حماس رخ می‌دهد.
آقای زوندر حالا دوربینش را به سمت ایران برگردانده و سریالی با تم قائله بین ایران و اسرائیل ساخته است. این سریال «تهران» نام دارد و موفق به جذب چند بازیگر قابل توجه هم شده است: شائون توب و نوید نگهبان، دو بازیگر ایرانی-آمریکایی که قبلا در سریال محبوب «وطن» (هوم‌لند) از شبکه شوتایم درخشیده بودند، نیو سلطان، بازیگر ۲۷ ساله اسرئیلی که به خاطر حضور در سریال اسرائیلی «ایلات» (۲۰۱۸) نامزد جایزه‌ای از آکادمی تلویزیون اسرائیل شد، و لیراز چرخی، بازیگر و خواننده ۴۱ ساله ایرانی-اسرائیلی و خواهرزاده ریتا جهان‌فروز، خواننده مشهور.
رسانه‌های نزدیک به حکومت در ایران فی‌الحال تبلیغ علیه آن‌را آغاز کرده‌اند. روزنامه «جام جم» در تیتر خود از آن به عنوان «یک سریال ضدایرانی که با حمایت موساد در حال ساخت است» یاد کرد. «صبح نو» تیتر زد: «تهران، در تیررس سریال اسرائیلی» و گفت که موضوع سریال قرار است «دختران خیابان انقلاب» باشد. این روزنامه مدعی شد که «تهران» قرار است «سریالی تماما پروپاگاندا باشد که صرفا مصرف داخلی برای اسرائیل دارد.»
عکس از مشرق نیوز
رسانه‌های بین‌المللی اما به‌گونه‌ای متفاوت از این سریال استقبال کرده‌اند. رسانه معتبر «هالیوود ریپورتر» گزارش مفصلی در مورد این سریال که به دو زبان عبری و فارسی است، منتشر کرد. آلون آرانیا، تهیه‌کننده سریال، به این رسانه می‌گوید: «این سریال داستان یک مامور موساد است که در تهران یاغی می‌شود. اتفاقی که شاید همین الان هم دارد می‌افتد و ما از آن خبر نداریم.»
بر خلاف ادعاهای غریب روزنامه‌های نزدیک به حکومت در ایران، سریال‌های اسرائیلی در چند سال اخیر موفقیت چشمگیری در شبکه‌های «استریمینگ» داشته‌اند. از «فوضی» که بگذریم، سریال «سروگیم» در آمازون، «شیتسل» در نت‌فلیکس، و «عملیات گم‌راه‌کننده» (فالس فلگ) در هولو، گواه این واقعیت هستند.
سازندگان سریال «تهران» هم امیدوارند که محصول تلاش‌شان به یکی از این شبکه‌های جهانی راه پیدا کند. یکی از شعبات شرکت توزیعی «سینه‌فلیکس» که مرکزیت آن در مونترالِ کاناداست، حقوق پخش این سریال را خریده و حالا مشغول کار فروش آن است.
فیلمبرداری «تهران» طبیعتا در خود تهران ممکن نبوده است، گرچه یووال آدلر، کارگردان اسرائیلی، در فیلم «مامور» که راجع به سفر یک مامور زن موساد به تهران برای عملیاتی مخفیانه است، موفق به فیلمبرداری زیرزمینی در تهران شده بود. «تهران» اما در آتن، پایتخت یونان، فیلمبرداری شده است.
نقش اصلی سریال را نیو سلطانِ جوان بازی می‌کند. شخصیت او «تامار رابینیان» نام دارد، یک هکر جوان مامور موساد که به تهران فرستاده شده تا پدافند هوایی ایران را از کار بیندازد تا هواپیماهای جنگی اسرائیلی بتوانند به یک رآکتور هسته‌ای حمله کنند. عملیات اما خوب پیش نمی‌رود و تامار حالا مورد تعقیب ماموری ایرانی به نام فراز قرار می‌گیرد که نقش او را شائون توب بازی می‌کند. آقای توب از یهودیان ایران و متولد تهران است؛ گرچه از دو سالگی در غرب (ابتدا منچسترِ انگلیس، سپس سوئیس و نهایتا آمریکا) بزرگ شده است. توب حضور موفقی در هالیوود داشته است و از جمله از بازیگران اصلی فیلم «سقوط» ساخته پل هگیس بود که در سال ۲۰۰۶ جایزه اسکار بهترین فیلم را از آن خود کرد.
نقش رئیس تامار در ایران را نوید نگهبان بازی می‌کند، بازیگر ۵۱ ساله که متولد مشهد و بزرگ‌شده ایران است. او هم در سال‌های اخیر در پروژه‌های متعددی در هالیوود حاضر شده است؛ از سریال «وطن» که در آن نقش شخصیت منفی اصلی (ابونظیر) را داشت تا فیلم جدید «علاءالدین» که در آن نقش سلطان را بازی کرد.
احتمال می‌رود بازی موش و گربه بین شخصیت‌های نیو سلطان و شائون توب از ماجراهای تماشایی این سریال باشد. آقای توب می‌گوید، تاکید داشته است که شخصیتش در «تهران» باید واقعی باشد و نه مثل آدم بدهای کاریکاتوری بعضی فیلم‌ها. در فیلم، نگرانی شخصیت او بابت بیماری همسرش را می‌بینیم که خبر از بُعدهای انسانی شخصیت این مامور اطلاعاتی جمهوری اسلامی می‌دهد. توب با آن که از دو سالگی در ایران زندگی نکرده است، از علاقه خودش به کشور زادگاهش می‌گوید: «چیزهایی هست که آدم هیچ‌وقت از دست نمی‌دهد. عشقی که همیشه با آدم می‌ماند و دوست داری آن کشور موفق باشد و به صلح برسد. زیبایی فیلم‌نامه این سریال این است که به اسرائیل و ایران می‌پردازد و نشان می‌دهد که مردم تنها مردمند و بس.»
در گزارش «هالیوود ریپورتر» می‌خوانیم که شخصیت خانم سلطان، در فیلم عاشق ایران می‌شود، ریشه‌های ایرانی خودش را پیدا می‌کند و در نهایت شیفته مردی ایرانی می‌شود که فعال سیاسی است. نقش این فعال جوان را شروین آل‌نبی، بازیگر جوان ۲۵ ساله، بازی می‌کند. دانا ادن، از دیگر تهیه‌کنندگان سریال، می‌گوید: «این‌که ببینیم یک ماموریت آغاز می‌شود و بعد ناکام می‌ماند، خیلی جالب‌تر از داستان معمول قهرمان‌سازی است. این، سلیقه قصه‌گویی ما را نشان می‌دهد.»
خانم ادن از ابتدای کار «تهران» را به عنوان پروژه‌ای بین‌المللی ساخته است. بودجه اصلی پروژه از تلویزیون دولتی اسرائیلی (موسوم به «کان») و شبکه یازده آن می‌آید. خانم ادن اما از همان ابتدا پای سینه‌فلیکس را را وسط کشید تا آن‌ها به دنبال پخش‌کننده‌های آمریکایی باشند. با توجه به افزایش تقاضا در پی بحران کرونا، احتمالا پیدا کردن مشتری کار سختی نخواهد بود.
آقای زوندر (که نویسنده اصلی «فوضی» بود) به «هالیوود ریپورتر» می‌گوید: «برای اولین بار سریالی غربی زندگی فعالان جوان ضدرژیم در تهران را نشان می‌دهد. در خانه‌هاشان و در خیابان. اضطراب و خطر و دوستی و وفاداری بین آن‌ها را می‌بینیم. شجاعت‌شان در مقاومت علیه حکومت آیت‌آلله‌ها را در کنار سبک زندگی پرشور و هیجان‌انگیزشان، مملو از سکس و مواد مخدر و راک اند رول می‌بینیم.» («سکس و مواد مخدر و راک اند رول» نام ترانه مشهوری در انگلستان در سال ۱۹۷۷ بود که باعث شد این عبارت به عنوان نماد عصیان جوانان وارد زبان انگلیسی شود.)
لیراز چرخی، بازیگر ایرانی‌تبار و متولد اسرائیل ، نقش یک مامور موساد به نام یائل کادوش را بازی می‌کند. او که در ایران احتمالا بیش از همه به عنوان خواهرزاده ریتا، خواننده ایرانی-اسرائیلی، شناخته می‌شود، می‌گوید: «ایرانیان عاشق اسرائیل هستند و اسرائیلی‌ها هم عاشق ایران. مردم واقعا می‌خواهند بدانند ما چرا باید دشمن هم باشیم و چرا نمی‌توانیم به کشورهای همدیگر سفر کنیم. چون مردم تهران و مردم تل‌آویو واقعا یکی هستند.»
خانم سلطان درباره علاقه این «شخصیت» سینمایی‌اش به ایران می‌گوید: «مسئله انسانیت است. مسئله آدم‌های واقعی هستند که به ندرت می‌بینیم‌شان. وقتی تامار به تهران می‌رسد، زندگی‌های معمولی و جادوی شهر تهران را نشان می‌دهیم. طبیعی است که او گیج شود و دختر ایرانیِ درونش را از نو کشف کند.»
کارگردان این مجموعه، دنی سرکین اسرائیلی است. آقای سرکین در مورد بازیگران ایرانی‌تبار فیلمش می‌گوید: «همه‌شان عاشق ایران هستند و نمی‌خواهند مردم ایران را ناراحت کنند. مسئله مردم با حکومت ایران متفاوت است. این بازیگران عاشق مردم ایران هستند.» سرکین بیشتر این سریال را با دوربین روی شانه گرفته تا سبک «تریلر و دراما»ی آن حفظ شود. او اما می‌گوید: «نمی‌خواستیم ایران جای ترسناکی باشد. می‌خواهیم جای گرمی باشد که آدم را به خود دعوت می‌کند، جایی که آدم را یاد مادرش و یاد کودکی‌اش می‌اندازد.» کارگردان در ضمن معترف است که تلاش کرده‌اند هیچ‌یک از شخصیت‌های اصلی فیلم کشته نشوند، چون امیدوارند «تهران» به فصل دوم هم برسد!
اما آیا سریالی که به زبان فارسی و عبری است، می‌تواند برای مخاطب انگلیسی موفق باشد؟ آقای آریانا به موفقیت چشمگیر فیلم کره‌ای «انگل» اشاره می‌کند و به سریال‌های خارجی متعددی که اخیرا موفق بوده‌اند:؛ از «نارکوز» به اسپانیایی تا «شهر مرزی» به فنلاندی. او می‌گوید، مخاطبان جهانی دارند به زیرنویس خواندن عادت می‌کنند.
آقای زوندر اما امیدهایی حتی فراتر دارد. او می‌گوید بعد از محبوبیت «فوضی» خیلی‌ها در اسرائیل در کلاس‌های عربی ثبت‌نام کرده‌اند و او امیدوار است که «تهران» باعث شود اسرائیلی‌ها بروند دنبال فارسی یاد گرفتن. باید دید که یک سریال تلویزیونی می‌تواند نقشی در نزدیک کردن این دو کشور بازی کند یا خیر؟