قربانیان آزار جنسی در زندانها میگویند بازجوها آنها را وادار کردند با بدن برهنه بشین پاشو بروند
زنان زندانی بهتناوب در معرض تهدیدها و آزارهای مبتنی بر جنسیت قرار میگیرندــ عکسها از رسانههای اجتماعی
زخم کهنه آزارهای جنسی زنان در زندانها و بازداشتگاههای جمهوری اسلامی با روایت مژگان کشاورز، فعال حقوق زنان، سر باز کرد و تعرضهای جنسی ساختارمند ماموران امنیتی حکومت علیه زنان زندانی بار دیگر در کانون توجه قرار گرفت.
مژگان کشاورز در روایتی که در حساب کاربری «میتو ایران» منتشر شد، نوشت که ماموران زندان او را وادار کردهاند بهطور کامل برهنه شود و سپس از بدن برهنهاش عکس گرفتهاند. اندکی پس از انتشار این روایت، زنان دیگری که تجربه مشابه داشتند، افشاگری کردند و از آزارها و تعرضهای جنسی در زندانها و حین بازجوییها پرده برداشتند. فراوانی روایتهای جدید و روایتهای پیشین این نکته را اثبات میکند که آزار جنسی زنان در زندانها رویهای متداول است و با هدف تحقیر زنان زندانی انجام میشود.
مژگان کشاورز در روایت خود نوشت که او را یک بار در بازداشتگاه امنیت اخلاقی تهران در خیابان وزرا و یک بار در زندان قرچک ورامین مقابل دوربینهای امنیتی بهطور کامل برهنه کردهاند و هنگامی که دلیل این کار را پرسیده، به او پاسخ دادهاند: «به خاطر اینکه اگر از اینجا خارج شدی، نگویی من را شکنجه کردهاند.» این زندانی سیاسی در ادامه از احساس «تجاوز»، «ترس» و «خجالت» که احاطهاش کرده بود، سخن گفت و نوشت هنگامی که سعی داشت با دست اندام جنسیاش را بپوشاند، مامور زندان فریاد زد: «رو به من بایست، دستهات رو بردار، حالا بشین پاشو کن با پاهای باز.»
کشاورز همچنین افشا کرد که در سلول انفرادی مجبور بود مقابل دوربین، حمام کند و دستشویی برود و به همین دلیل «حس تجاوز» تمام روح و جسمش را گرفته بود و دانستن اینکه بازجوها موقع دوش گرفتن بدن لختش را میبینند، عذابش میداد.
روایت تکاندهنده مژگان کشاورز از تجربه آزار جنسی در زندان بازتاب وسیعی در رسانهها و فضای مجازی داشت اما وقتی ابعاد گستردهتری پیدا کرد که زنان دیگری نیز زبان به افشاگری گشودند.
مهناز افشار، بازیگر سینما که اکنون در خارج از ایران زندگی میکند، با انتشار یادداشتی در توییتر نوشت هنگامی که تازه کارش را در سینما آغاز کرده بود، ویدیویی از یک دختر بدون لباس منتشر شد که وانمود میکرد مهناز افشار است. در پی انتشار این ویدیو، مهناز افشار به اداره آگاهی احضار شد و در آنجا یک مامور زن به او گفت: «لخت شو!»
آنطور که این بازیگر سینما روایت کرده، بازرسی بدنی مهناز افشار برای «تطبیق دادن» بدن او با ویدیو منتشرشده بود. مهناز افشار میگوید: به مامور زن گفتم چرا لخت کامل؟ دست راست من بخیه دارد، همین را تطبیق دهید، آنوقت میفهمید من نیستم اما از من اصرار و از آنها انکار.
این بازیگر در پایان روایتش نوشت که در نهایت از بدن برهنهاش عکس گرفته شد اما «هر دوری که برای عکس میزدم، در درونم فرو میریختم و از تجاوز به روح و روانم عذاب میکشیدم».
زینب زمان، کنشگر حقوق زنان، نیز در روایتی نوشت که در زمان بازداشت او را دومرتبه وادار کردهاند مقابل ماموران بهطور کامل برهنه شود و بشین پاشو برود. او همچنین گفت که در سلول انفرادی کم غذا میخورد تا کمتر مجبور شود مقابل دوربینها از دستشویی سلول استفاده کند.
نسیبه شمسایی، زندانی سیاسی سابق، هم یکی دیگر از راویان آزارهای جنسی در زندانهایی جمهوری اسلامی است که افشا کرد او را سه مرتبه در بند ۲ الف سپاه پاسداران در زندان اوین، زندان قرچک ورامین و بعد از یک ملاقات حضوری کاملا برهنه کردهاند.
او چنین روایت میکند: «خانم نگهبان گفت تمام لباسهات رو درآر. وایستاده بود روبروم. کامل به همه بدنم نگاه میکرد. گفتم نمیشه که! گفت منبعد همهچی شدنیه! با اجبار، کاملا برهنه، دوبار بشین پاشو بهم داد. به این بهانه که چیزی تو واژنمون پنهان نکرده باشیم.»
شمسایی میگوید بار سوم که مجبورش کردند برهنه شود، پریود بود اما زنان زندانی بهطور دائم در معرض این تحقیرها و شکنجههای روانی قرار میگرفتند.
شیما بابایی، زندانی سابق سیاسی، نیز در روایتی افشا کرد هنگامی که مقابل مامور زن مقاومت میکرد و قصد نداشت لباسهایش را دربیاورد، صدای مردی از اتاق مجاور را شنید که با دشنام خطاب به او فریاد زد کاری را که مامور زن میگوید، انجام دهد.
شاپرک شجریزاده، از دختران خیابان انقلاب، نیز با انتشار روایتی در حساب کاربریاش نوشت که او را هم مجبور کردند در زندان برهنه شود. او نوشت: «سعی میکردم اندام جنسی و سینههام رو بپوشونم، مامور با لحن تندی گفت دستت رو بردار و حالا بشین پاشو. بهش گفتم نمیتونم. باز تشر زد.»
فاطمه خوشرو، یکی دیگر از زندانیان سابق، نیز در روایتی نوشت: «بازجویم پرسید چرا قدم میزنی تو سلول؟ چرا نمیخوابی؟ چرا دراز نمیکشی؟ گفتم مگه نامحرم نیستم؟ چطور شما من رو در سلولم و در خصوصیترین لحظات تماشا میکنید؟ گفت تو وقتی مییای اینجا، به ما محرم میشی.»
آنچه مژگان کشاورز، مهناز افشار، زینب زمان، نسیبه شمسایی، شیما بابایی، شاپرک شجریزاده و فاطمه خوشرو از تجربه آزار جنسی و روانی خود روایت کردند، تنها بخشی از دهها روایت آزارهای مبتنی بر جنسیت در بازداشتگاهها و زندانهای جمهوری اسلامی ایران است.
روایتهای زنان زندانی و شواهد موجود آشکار میکند که تجاوز، تعرض و آزار جنسی زنان زندانی از همان روزهای نخست استقرار جمهوری اسلامی آغاز شد و تاکنون نیز ادامه دارد. زنان زندانی بهتناوب در معرض تهدیدهایی مانند تجاوز، الفاظ رکیک جنسی، لمس بدن و دیگر آزارهای مبتنی بر جنسیت قرار میگیرند و این آزارها از لحظه بازداشت آنان آغاز میشود و تا دادگاه و زندان ادامه مییابد. آزارگران هم طیف وسیعی از زنان و مردان حکومتیاند که با چراغ سبز نهادهای امنیتی، زنان را شکنجه روحی میدهند.
پیشتر هنگامه شهیدی، نیلوفر بیانی، سعدا خدیرزاده، سپیده قلیان، نرگس محمدی و مژگان کاووسی نیز از آزارهای جنسی زنان زندانی پرده برداشته بودند. سال گذشته پس از اینکه سعدا خدیرزاده، در یک فایل صوتی از داخل زندان افشا کرد برای که برای اعتراف کردن با آزارهای جنسی کلامی مواجه شده است، ۱۶ زن زندانی سیاسی از داخل زندان اوین افشا کردند که زنان زندانی همواره در معرض آزارهای مبتنی بر جنسیت قرار دارند.
نرگس محمدی که در کتاب «شکنجه سفید» روایتها و شهادتهای بسیاری از آزار جنسی زنان در زندانهای ایران را مستند کرده، پیشتر در خاطراتش نوشته بود که آزار و تعرض جنسی زنان زندانی برنامهای هدفمند است که بازجوها برای شکست مقاومت زندانی از آن استفاده میکنند.