گشت‌های محله‌محور و محله اسلامی از طرح‌هایی است که نهادهای وابسته به جمهوری اسلامی در حال اجرای آن هستند.
رسانه‌های ایران از افزایش یافتن طرح‌های «محله‌محور» نهادهای حکومتی ایران در سطح شهرهای مختلف کشور با محوریت نهادهای ایدئولوژیک به ویژه سپاه پاسداران خبر داده‌اند.
خبرگزاری «فارس» وابسته به سپاه پاسداران به نقل از حسین ملانوری، معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه جمهوری اسلامی نوشته است که هم‌اکنون برای آنچه احیای «کارکرد‌های مسجد» نامیده، سپاه پاسداران طرح «محله اسلامی»، سازمان تبلیغات اسلامی طرح «امام محله» و حوزه علمیه طرح «مسجد تراز» را در دستور کار دارند.
به گفته این مقام حکومت ایران در بخش مدیریت مدارس مذهبی شیعی، این طرح‌های محله محور، در «ماهیت و هدف» اختلافی با هم ندارند و حتی «مکمل یکدیگر» هم هستند.
معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه در مورد طرح «مسجد تراز» که از مسجد برای «فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی محله» استفاده می‌شود از حضور ۳۳۰۰ طلبه در سال گذشته و ۷۳۰۰ طلبه تا اینجای سال جاری در این طرح خبر داد.
در سال‌های اخیر بخش‌های مختلف حکومت ایران تلاش کرده است تا طرح‌هایی اجتماعی، انتظامی، فرهنگی، مذهبی و حتی بهداشتی را در قالب «محله محور» و با هدف‌گذاری تغییر مناسبات شکل یافته در شهرهای مختلف کشور پایه‌ریزی و اجرا کند.
این تصمیم‌ها و اقدامات پس از آن صورت گرفت که از دی‌ماه ۹۶ و پس از آبان‌ماه ۹۸ مجموعه اعتراضات گسترده‌ای علیه جمهوری اسلامی در شهرهای گوناگون ایران و در بافت و مناطقی که کمتر سابقه فعالیت‌های اعتراضی داشت، شکل گرفت.
از این رو بود که فرمانده «سپاه تهران بزرگ» در زمستان ۹۶ اعلام کرد: «همه هماهنگی‌های لازم» با «نیروی انتظامی و قوه قضاییه» برای طرح «گشت‌های محله محور بسیج» صورت گرفته و این طرح به زودی در تهران آغاز می‌شود.
اندکی بعد طرح‌های «محله محور» سپاه پاسداران و نهادهای نزدیک به آن، گسترش موضوعی و منطقه‌ای یافتند، به گونه‌ای که از حوزه فرهنگ تا بهداشت را (در شهرهای مختلف ایران) شامل شدند.
رهبر جمهوری اسلامی ششم آذر ۹۸ هم در دیدار با بسیجیان، به آنها توصیه کرده بود که مانند کمیته‌های انقلاب اسلامی در دهه ۶۰، «در همه محله‌های کشور» حضور دائمی داشته باشند.
حال پس از گذشت چند سال، دیگر مجموعه‌های حاکمیت ایران نیز از اجرای طرح‌های محله محور مشابه و «بدون اختلاف محتوایی» همچون محله اسلامی، «امام محله» و «مسجد تراز» خبر می‌دهند.
در همین رابطه، محمود توکلی، جانشین «سپاه محمد رسول‌الله تهران بزرگ» یازدهم اردیبهشت‌ماه گفته یود: هسته اولیه ساخت «تمدن نوین اسلامی»، ساخت «محلات اسلامی» است.
علی خامنه‌ای بیست و هفتم آذرماه ۸۷ گفته یود: «تحقق کامل وعده‌ی الهی» یعنی «پیروزی حق بر باطل» و بازسازی «امت قرآن و تمدن نوین اسلامی» که «در راه است.»
بر این اساس، ایجاد طرح‌های شهری – اجتماعی یا محوریت محله‌ها، دارا بودن تم «اسلامی» و اجرا توسط نهادهای حکومتی، از جمله مهم‌ترین ویژگی برنامه‌های رویای ایجاد «تمدن نوین اسلامی» علی خامنه‌ای محسوب می‌شود.
رهبر جمهوری اسلامی بیست و سوم مهرماه ۹۱ نیز مدعی شده بود: «شرط رسیدن به تمدن اسلامیِ نوین در درجه‌ی اول این است که از تقلید غربی پرهیز شود. ما متأسفانه در طول سال‌های متمادی، یک چیزهائی را عادت کرده‌ایم تقلید کنیم.»
از همین رو، احمد وحیدی، وزیر کشور جمهوری اسلامی که سابقه فرماندهی در سپاه را نیز در کارنامه خود دارد، چهاردهم اردیبهشت‌ماه گفته بود: «محله اسلامی» را گاهی از منظر «سیاست اجتماعی» بررسی و سیاست‌های اجتماعی را با توجه به «جغرافیا و مجتمع‌های انسانی» تنظیم می‌کنیم.
این سخنان و برنامه‌ها در شرایطی اعلام و به اجرا درمی‌آید که استیو هانکه، استاد اقتصاد دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا، ابتدای خرداد ماه در گزارش خود از وضعیت «شاخص فلاکت بین کشورهای جهان»، ایران را بین «۲۰ کشور اول فلاکت‌زده» دسته‌بندی کرده بود.
رصدخانه مهاجرت ایران نیز که زیر مجموعه دانشگاه شریف تهران است و با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری فعالیت می‌کند، نیمه فروردین‌ماه در گزارشی با اتکا به آمارهای بین‌المللی، نوشته بود: ایران در رتبه هشتم «بدترین کشورهای جهان برای زندگی» قرار دارد.
بخش فارسی صدای آمریکا چندی پیش در میزگردی با شرکت چند کارشناس به بررسی ابعاد و پیامدهای تورم و فقر پرداخت. احمد علوی، اقتصاددان، در این میزگرد با اشاره به کاهش قدرت خرید خانوارها، گفت: «این اتفاق به منزلت اجتماعی مردم در جامعه طبقاتی ایران لطمه می‌زند.»
از: صدای آمریکا