صداوسیما که از سال ۱۳۹۵ با راهاندازی ساترا برای در اختیار گرفتن شبکه نمایش خانگی خیز برداشته بود، با مصوبه ۳۰ خرداد ۱۴۰۱ شورای عالی انقلاب فرهنگی به هدف خود رسید
به دنبال اعتراض خانه سینما و اصناف سینمایی به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص واگذاری کامل مدیریت و نظارت شبکه نمایش خانگی به صداوسیما، یک نماینده مجلس شورای اسلامی این اقدام را «دادن گوشت دست گربه» توصیف کرد و آن را زمینهساز افت کیفیت تولیدات شبکه نمایش خانگی و کاهش بیش از پیش مخاطبان آن دانست.
جلال رشیدی کوچی، نماینده مجلس و سخنگوی فراکسیون شفافیت، روز چهارشنبه ۱۴ تیر ماه در واکنش به گرفتن نظارت بر شبکه نمایش خانگی از وزارت ارشاد و سپردن آن به سازمان صداوسیما، گفت: «این اقدام مثل این میماند که نظارت بر کیفیت و فروش خودرو را به عهده ایران خودرو و سایپا بگذارید. گویی گوشت را دادهاند دست گربه.»
پیش از آن خانه سینما و دیگر اصناف سینمایی به عنوان تشکلهای صنفی فعالان سینما در ایران با انتشار بیانیههایی به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی برای واگذاری نظارت بر شبکه نمایش خانگی به صداوسیما اعتراض کرده بودند.
البته رشیدی کوچی خود از حامیان «نظارت دقیق» بر محتوای تولیدات نمایش خانگی است و در اظهارات روز چهارشنبه ۱۴ تیرماه نیز تصریح کرد: «شکی نیست که باید روی محتوای تولیدشده در شبکه نمایش خانگی نظارت دقیقی صورت گیرد» اما با نظارت صداوسیما بر این بخش مخالف است و میگوید نظارت بر تولیدات شبکه نمایش خانگی میتوانست خارج از مجموعه صداوسیما باشد.
این نماینده مجلس همچنین با اشاره به اینکه سپردن نظارت بر شبکه نمایش خانگی به صداوسیما با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، از شوراهای تحت نظر علی خامنهای، انجام شده است، افزود: «به نظر میرسد مجلس هم یکی از نهادهایی است که قانونگذاری میکند.»
رشیدی کوچی به انواع شوراها و هیئتهایی که در جمهوری اسلامی تشکیل شده و در کار قانونگذاری دخالت میکنند، گفت: «آنچه مشخص است، این است که شوراهای عالی، سران قوا، مجامع مختلف، هیئت دولت و… قانونگذاری میکنند و در حال حاضر مجلس شورای اسلامی در حوزه تقنین، در کنار بقیه شوراها و نهادها دارد کار قانونگذاری را انجام میدهد. این یک واقعیت انکارناپذیر است.»
این نماینده مجلس به عنوان نمونههایی از قانونگذاریهای خارج از مجلس به مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد شبکه نمایش خانگی و کنکور اشاره کرد و افزود: «میبینیم که شورای عالی انقلاب فرهنگی قانونگذاری میکند و قانون صریح مجلس را تغییر میدهد. این موارد نشان میدهد که باید نگران این روند بود.»
دریافت مجوز برای تولید و نمایش در شبکه نمایش خانگی قبلا به عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود اما شورای عالی انقلاب فرهنگی که از شوراهای زیرنظر علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، است، روز ۳۰ خرداد ۱۴۰۱ در جلسهای به ریاست ابراهیم رئیسی، نظارت بر شبکه نمایش خانگی را به سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی واگذار کرد.
سریالهای موسوم به «نمایش خانگی» در ایران از یک دهه پیش رواج یافتند و چون در بسیاری موارد ضوابط سختگیرانه صداوسیما در نمایش چهره افراد، نوع پوشش و روابط زن و مرد در آنها با شدت کمتری اعمال میشد، این سریالها با استقبال بیشتری مواجه شدند.
پس از استقبال نسبی از محصولات شبکه نمایش خانگی، صداوسیمای از سال ۱۳۹۵ برای راهاندازی سازمان تنظیم مقررات رسانههای صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی با نام اختصاری «ساترا» اقدام کرد تا از طریق این سازمان، انحصار تولیدات صوتی و تصویری در ایران را همچنان در اختیار داشته باشد.
پس از بروز سلسلهای از اختلافنظرها و چالشها بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صداوسیما سر کنترل و نظارت بر تولیدات شبکه نمایش خانگی، از سال ۱۳۹۹ با قید بندی در لایحه بودجه، نظارت بر تولیدات شبکه نمایش خانگی عملا به صداوسیما واگذار شد اما اقدام جدید و مصوبه ۳۰ خرداد ۱۴۰۱ شورای عالی انقلاب فرهنگی حلقه پایانی زنجیره اقدامهایی بود که در جهت اعمال محدودیتهای بیشتر بر تولیدات شبکه نمایش خانگی و تسلط صداوسیما بر آن آغاز شده بود.
خانه سینما به عنوان جامعه اصناف سینمای ایران روز ۲ تیرماه در بیانیهای اعلام کرد که واگذاری کامل شبکه نمایش خانگی به صداوسیما به «افزایش فشار روانی بر هنرمندان و تاکید بر صدور مجوزهای متعدد و سانسورهای بیشتر آثار نمایش خانگی و سینمایی» منجر میشود.
در بیانیه خانه سینما همچنین عنوان شد که مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره نظارت بر حوزه نمایش خانگی و مباحث مطرحشده در مورد صدور مجوزهای سینمایی «مایوسکننده و مخالف پیشرفت اقتصاد هنر صنعت سینما» است.
این تشکیل صنفی سینماگران ایران تاکید کرد که انتظار دارد «مقامها و نهادهای مسئول اصرار بر بنیانهای دیرین و منسوخ را کنار گذارند و بر اساس طراحی شیوههای نوین تنظیمگری متناسب با مقتضیات معاصر و عرف پذیرفتهشده جامعه اقدام کنند».
خانه سینما در بیانیه خود به مقامهای جمهوری اسلامی هشدار داد که واگذاری شبکه نمایش خانگی به صداوسیما سبب میشود شبکههای تلویزیونی خارج از ایران تقویت شوند، مهاجرت سینماگران و تولید فیلمهای خارج از قاعده افزایش یابد، فرصتهای اقتصادی سینمای ایران از بین برود، بیکاری و فشار اقتصادی بر هنرمندان افزایش یابد و در نهایت مخاطبان ناامید و ناراضی شوند.