صدیقه دولت ابادی
کتاب تاریخ مشروطه ایران نوشته احمد کسروی در سال ۱۳۱۹ به چاپ رسید این کتاب به به‌طور مفصل وقایع پیش از شروع جنبش مشروطه تا پیشامدهای میان سال‌های ۱۲۸۴ تا ۱۲۸۸ ه.ش (شکست استبداد صغیر و فتح تهران) می‌پردازد . دنباله تاریخ مشروطه ، کتاب تاریخ هیجده ساله آذربایجان قرار دارد در این کتاب تحولات ایران با محوریت آذربایجان از فتح تهران تا مرگ شیخ محمد خیابانی در ۱۲۹۹ پایان می‌یابد.
کسروی مطالب تاریخ انقلاب مشروطه ایران و تاریخ هیجده ساله را به صورت مقاله‌های دوره‌ای در مجله پیمان منتشر می‌کرد و در سال ۱۳۱۹ آنها را به صورت کتاب عرضه نمود. او در تاریخ هجده ساله آذربایجان وقایع این منطقه را محور قرار داده و سیر تاریخی ۱۸ ساله مشروطه را دنبال نموده و با همان روش نگارش تاریخ انقلاب مشروطه ایران بر روایت مستند تاریخی پس از فتح تهران پرداخته است .
این اثر تاریخی، که به حق باید آن را برجسته‌ترین سند مکتوب درباره‌ی نهضت مشروطیت و اسناد و مدارک آن دانست، از چنان اهمیتی برخوردار است که حتی بعدها وقتی انتشار دیگر نوشته‌های کسروی ممنوع و اندیشه‌اش باطل شمرده شد، همچنان جایگاه خود را به عنوان سندی دقیق در بین پژوهش‌های تاریخی حفظ کرد و در بیان اهمیتش همین بس که «ایوان سیگل»، آن را به زبان انگلیسی برگرداند و در تمام دنیا منتشر ساخت . از دیگر امتیازات تاریخ مشروطه ایران عکس‌های فراوان آن است که با توجه به امکانات آن روزگار از کارهای ارزنده و کم نظیر به شمار می‌رود .
کسروی انگیزه‌های زیر را برای نگارش این نوشته برمی‌شمرد :
۱ – سی سال گذشت و یکی از آنان که در جنبش پا در میان داشته بود یا خود می توانست آگاهی هایی گرد آورد به نوشتن آن بر نخواست و من دیدم داستانها از میان می رود و در آینده کسی گرد آوردن آنها نخواهد توانست . یک جنبشی که در زمان ما رخ داده . اگر ما داستان آن را ننویسیم دیگران چگونه خواهند نوشت ؟
۲ – بررسی رازهای ناکامی جنبش
۳- شناساندن قهرمانان راستین و پیشگیری از واژگونه نمایی تاریخ
۴ – پیشگیری از چسباندن این جنبش به بیگانگان
۵ – اداوری کوشش کسانی که در آینده کنار گذارده شدند
۶ – پیشگیری از نوشته شندن تاریخ میهن به دست بیگانه
۷ – درد فراموشی ایرانیان
دانلود کتاب تاریخ هجده ساله ی آذربایجان جلد اول
دانلود کتاب تاریخ هجده ساله ی آذربایجان جلد دوم