بانک مرکزی و انحلال کانون صرافان ایران؛ دعوایی که دودش به چشم مردم رفت

انتشار این خبر برای چند روز باعث التهاب در بازار ارز شد و قیمت دلار در تهران، به بالای ۵۰ هزار تومان رسید.

ولی، با وجود اینکه مذاکرات پشت پرده برای حل اختلاف در جریان است و بر اساس یافته‌های بی‌بی‌سی فارسی، هفته آینده این اختلاف به احتمال زیاد رفع خواهد شد، این انحلال به کارزاری بین رسانه‌های حامی دولت و دیگر رسانه‌ها تبدیل شده است.

بانک مرکزی، علت انحلال کانون را «تخلف» دانست و در اطلاعیه‌ای گفت: «از جمله مهمترین تخلفات صورت گرفته می‌توان به استنکاف از دستورات بانک مرکزی و عدم همکاری با این بانک، انحراف از اهداف، وظایف و موضوع فعالیت کانون، به حدنصاب نرسیدن جلسات شورای عالی طی چندین ماه اخیر، سرمایه‌گذاری و تحصیل سهام بر خلاف موضوع فعالیت، وظایف و اختیارات کانون و نظایر آن اشاره کرد.»

در مقابل، کانون صرافان ایران، علت انحلال را انتقاد بعضی از اعضای کانون به عملکرد بانک مرکزی اعلام کرد.کامران سلطانی‌زاده، دبیر کل کانون صرافان ایران به خبر آنلاین گفت: « انتقاد چند روز اخیر اعضای کانون صرفان از رفتار بانک مرکزی، علت انحلال بود.»

موضوع انتقاد کانون صرافان از بانک مرکزی به انتشار چندین باره خبر آزاد سازی پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی و دیگر کشورها و ناتوانی بانک مرکزی در کنترل قیمت ارز و تک نرخی سازی آن بر می‌گردد.

در این دعوا، رسانه‌ها در ایران خط کشی‌های خود را داشتند.

ایرنا، خبرگزاری رسمی دولت ایران نوشت :« کانون صرافان که به نوعی صنف صرافان است، عملکردی متناسب با سیاست‌های کشور و منفعت عمومی جامعه را نداشته و باید منحل شود»

مهدی منصوری بیدکانی، کارشناس اقتصادی به سایت خبری «نود اقتصادی» وابسته به طیف اصولگرایان، گفت «کانون تبدیل به مکانی برای نابسامانی و مبارزه با ثبات در قیمت ارز تبدیل شده و در خلاف جهت منافع مردم عمل کرده و حذف آن ثبات را به بازار بر می‌گرداند.»

در مقابل خبرآنلاین و تجارت نیوز از زبان مدیران کانون و کارشناسان اقتصادی، از پشت پرده‌های سیاسی آن نوشته و به نوعی قدرت نمایی بانک مرکزی را عامل اصلی این انحلال دانستند.

نقش کانون صرافان در بازار ارز چیست؟

در ایران دو نوع بازار پول به نام بازار پولی متشکل و غیر متشکل وجود دارد.

به بیان ساده، بازار پولی متشکل همان بازار رسمی با فعالیت بانک مرکزی، بانک‌ها و موسسات مالی است. بازار پولی غیر متشکل، به نوعی بازار غیر رسمی پول و ارز است. معمولا در این بازار، خرید و فروش‌های کم حجم ارز و از طریق صرافی‌های مجاز و حتی بازارهای زیرزمینی صورت می‌گیرد.

یکی از وظایف کانون صرافان ایران کنترل همین بازار غیررسمی ارز است.

کانون صرفان ایران در سال ۱۳۹۰ از طرف چند صرافی و با مجوز بانک مرکزی تاسیس شد. اعضای هیأت مؤسس کانون ۹ صرافی و اعضای هیأت عالی نظارت سه نفر از نمایندگان بانک مرکزی هستند.

حال سوال اساسی این است که آیا بانک مرکزی توان انحلال این کانون را دارد؟

بانک مرکزی می‌گوید چون خودش مجوز داده پس می‌تواند کانون صرافان ایران را منحل کند.

خبرگزاری فارس به نقل از یک کارشناس اقتصادی نزدیک به بانک مرکزی نوشت «موضوع انحلال کانون صرافان و یا برخورد و تعطیل کردن صرافی‌های غیرمجاز در حدود وظایف و اختیارات بانک مرکزی است. زیرا اعطای مجوز فعالیت نیز به دست همین نهاد بوده‌ است.»

ولی کانون می‌گوید که باید قوه قضاییه در این زمینه تصمیم‌گیری کند.

کانون صرافان بعد از انحلال کانون از سوی بانک مرکزی اعلام کرد «انحلال کانون صرافان در ماده ۲۱ اساسنامه جز اختیارات مجمع عمومی فوق العاده بوده و طبیعتاً هر گونه فرآیندی خارج از مسیر قانونی تخلف است و از طریق مراجع قضائی پیگیری خواهد شد»

اصغر سمیعی، رییس پیشین کانون صرافان، گفته است «انحلال کانون در حد و حدود اختیار بانک مرکزی نیست، هیات عالی نظارت که سه عضو آن منصوب بانک مرکزی هستند، می‌توانند تخلفات را به مجمع عمومی کانون گزارش کنند و مجمع با آن برخورد خواهد کرد. بانک مرکزی هم می‌تواند به قوه قضاییه شکایت و اعضای متخلف کانون صرافان را تحت پیگرد قانونی قرار دهد. »

در روزهای درگیری‌ بین کانون صرافان ایران و بانک مرکزی قیمت دلار در بازار تهران بعد از چند هفته درجا زدن در محدوده ۴۸ هزار تومان، به بالای ۵۰هزار تومان رسید.

متهم ردیف اول افزایش قیمت ارز در روزهای اخیر، کانون صرافان ایران اعلام شده است.

خبرگزاری تسنیم نزدیک به سپاه نوشت: «قیمت ارز درحالی افزایش یافته که اتفاق خاصی در بازار رخ نداده و می‌توان رشد قیمت دلار را ناشی از تحرکات برخی فعالان حوزه صرافی‌ دانست.»

خبرگزاری فارس هم نوشت : « به نظر می‌رسد شکراب شدن رابطه بانک مرکزی و کانون صرافان هم در روند صعودی بازار اثرگذار بوده است.»

کانون صرافان ایران منکر نقش و قدرت کنترلی خود بر بازار ارز نیست.

به گفته دبیر کانون صرافان ایران، یکی از مهمترین کار این کانون، کنترل نوسانات بازار ارز با کمک صرافی‌ها است.

منتقدان بانک مرکزی می‌گویند وقتی عامل اصلی کنترل نوسانات ارز یعنی کانوان صرافان حذف شد، بالارفتن قیمت طبیعی است.

برزو حق‌شناس، کارشناس اقتصادی به تجارت نیوز گفته است « اقدام بانک مرکزی مبنی بر انحلال کانون صرافان به طور قطع روند قیمت دلار را صعودی کرد. به اعتقاد من نهادهایی مانند کانون صرافان می‌توانند به امر انتقال دلار کمک و آن را تسهیل کنند. و با حذف کانون، نقل و انتقال ارز مشکل می‌شود و تأثیر منفی بر بازار گذاشت»

با وجود دعواهایی که فعلا در جریان است، پیگیری بی‌بی‌سی فارسی از کانون صرافان ایران، حاکی از آن است که در پس پرده، مذاکرات برای حل اختلافات بین کانون صرافان ایران و بانک مرکزی با وساطت نهادهایی مثل وزارت اقتصاد در جریان است.

مدیر یکی از صرافی‌های تهران که عضو کانون صرافان ایران است، به بی‌بی‌سی فارسی گفت: « ظاهرا اختلاف‌ها حل شده و کانون صرافان ایران منتظر بیانیه بانک مرکزی است تا اعلام کند که بیانیه قبلی مبنی بر انحلال کانون، ملغی شده است.»

برای تایید یا تکذیب خبر رفع اختلاف بین کانون صرافان ایران و بانک مرکزی، باید چندروزی صبر کرد، ولی در هر صورت نتیجه هرچه باشد، فعلا دود این اختلاف به چشم اقتصاد ایران رفته است. قیمت ارز افزایش یافته و این افزایش احتمالا بر تورم اثر افزایشی خواهد گذاشت.

از: بی بی سی