جمهوری اسلامی تلاش می‌کند با کاهش سرعت اینترنت جهانی و ایجاد اختلال‌های گسترده، دسترسی شهروندان به اطلاعات را محدود کند
سازمان غیردولتی خانه آزادی در ایالات متحده آمریکا، روز دوازدهم مهرماه، در گزارشی اعلام کرده است که جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۲۳ میلادی، با کسب پنج امتیاز منفی در مقیاس ۱۰۰ امتیاز، میان تمام کشورهای جهان، بدترین سقوط در آزادی اینترنت را پشت سر گذاشته و طی یک سال اخیر، سرکوب دیجیتال و آزادی‌های فردی شهروندان در ایران تشدید شده است.
پیش از این، ۲۶ تیرماه امسال نیز انجمن تجارت الکترونیک تهران با انتشار گزارشی، از «وضعیت بحرانی» کیفیت اینترنت در ایران خبر داده و اعلام کرده بود که در شرایط فعلی، ایران در مقایسه با ۱۰۰ کشور برتر جهان (بر اساس شاخص تولید ناخالص ملی) بی‌کیفیت‌ترین اینترنت را دارد و از نظر میزان اختلال و محدودیت حکومتی بر اینترنت نیز در جهان در رتبه دوم قرار دارد.
اکنون در گزارش جدید خانه آزادی (فریدام هاوس)، با اشاره به قطع اینترنت، فیلترینگ کامل واتس‌اپ و اینستاگرام و افزایش نظارت بر فعالیت‌های اینترنتی شهروندان ایرانی، با هدف سرکوب خیزش سراسری که پس از کشته‌شدن مهسا امینی آغاز شد، ایران در صدر جدول بیشترین سقوط برای ارائه اینترنت آزاد قرار گرفته است.
با آغاز خیزش سراسری ایرانیان در شهریورماه گذشته که با کشته‌شدن مهسا امینی در بازداشت نیروهای گشت ارشاد پلیس جمهوری اسلامی آغاز شد، حکومت جمهوری اسلامی در روزهای زیادی به قطع کامل اینترنت جهانی در ایران اقدام کرد و سپس فیلترینگ واتس‌اپ و اینستاگرام، در کنار دیگر رسانه‌های اجتماعی مانند توییتر، یوتیوب، تلگرام، فیس‌بوک که پیش از آن فیلتر شده بودند، همچنان ادامه دارد.
فیلترینگی که تنها علیه شهروندان ایرانی اعمال می‌شود و مقام‌های جمهوری اسلامی در ماه‌های اخیر بارها از تحویل اینترنت پرسرعت و بدون فیلتر به مهمانان خارجی، ازجمله فوتبالیست‌های کشورهای عربی خبر داده‌اند.
در همین راستا علی‌اصغر شالبافیان، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، دوم مهرماه امسال، از موافقت دستگاه‌های حکومتی ازجمله «کمیته فیلترینگ»، با «طرح سیم‌کارت بدون فیلتر برای گردشگران خارجی» خبر داده و گفته بود که طرح «سیم‌کارت گردشگری» در کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه دادستانی کل کشور تصویب شده است.
در گزارش اخیر سازمان مردم‌نهاد خانه آزادی که در زمینه پژوهش و پشتیبانی از دموکراسی، آزادی‌های سیاسی و حقوق بشر فعالیت می‌کند، همچنین جمهوری اسلامی ایران در کنار میانمار، به‌عنوان تنها حکومت‌هایی معرفی شده است که شهروندانش را به‌دلیل فعالیت و انتقاد در رسانه‌های اجتماعی، به مجازات مرگ محکوم کرده و به اعدام دو ایرانی به اتهام «کفرگویی در کانال‌های تلگرام» اشاره شده است.
یوسف مهرداد و صدرالله فاضلی زارع، دو شهروند فعال در رسانه‌های اجتماعی بودند که روز ۱۸ اردیهشت‌ماه امسال به اتهام «هتاکی به مقدسات اسلامی» و «سب‌النبی» (توهین به پیامبر اسلام) در قوه قضاییه جمهوری اسلامی به اعدام محکوم شدند.
بر اساس گزارش تحقیقی خانه آزادی، بعد از ایران، فیلیپین با منفی چهار و بلاروس و کاستاریکا و نیکاراگوئه، هریک با منفی سه امتیاز از نظر سقوط میزان آزادی اینترنت در سال ۲۰۲۳ قرار گرفته‌اند.
کشور چین برای نهمین سال پیاپی، جایگاه بدترین فضا برای آزادی اینترنت در جهان را تصاحب کرده است و اشاره شده که در مقطع بررسی این گزارش، دست‌کم در ۱۶ کشور محدودیت دسترسی به اینترنت رخ داده است.
در ۵۵ کشور از ۷۰ کشوری که خانه آزادی بررسی کرده است، شهروندان به‌دلیل ابراز عقیده یا انتقاد به مسائل سیاسی و عقیدتی در اینترنت، با تعقیب قضایی مواجه شده‌اند و در ۴۱ کشور، مردم به‌دلیل ابراز عقیده در فضای آنلاین با حمله فیزیکی مواجه شده‌اند، یا به قتل رسیده‌اند.
از سوی دیگر، گسترش و پیشرفت هوش مصنوعی به برخی از دولت‌ها اجازه داده است تا با استفاده از سیستم‌های خودکار، سانسور آنلاین را بهبود ببخشند و گسترش اطلاعات را کنترل کنند. دولت‌های ۴۱ کشور نیز با به‌کارگیری شیوه‌های سنتی، وب‌سایت‌هایی را که باید تحت استانداردهای آزادی بیان قانون جهانی حقوق بشر مجاز به فعالیت باشند، مسدود کرده‌اند.
اکنون به نظر می‌رسد سقوط آزادی اینترنت در جهان برای سیزدهمین سال پیاپی ادامه یافته است، زیرا در ۲۷ کشور وضعیت بدتر شده و در ۲۲ کشور نیز بهبود یافته است.
روح‌الله عباسپور، سخنگوی کمیسیون صنایع و معاون، ۳۱ مردادماه سال جاری، گزارشی از چالش‌های ایجادشده برای شهروندان و کسب‌وکار‌های اینترنتی را خوانده بود که بر اساس آن اعلام شد درحال حاضر ۶۴ درصد از کاربران برای دسترسی به اینترنت آزاد و جهانی از فیلترشکن استفاده می‌کنند.
در گزارش کمیسیون صنایع و در بخش جمع‌بندی و پیشنهادات، با اشاره به فیلترینگ گسترده و لزوم استفاده از فیلترشکن میان شهروندان، نوشته شد که یکی از مهم‌ترین پارامتر‌های موثر در ایجاد مشکلات فنی در تسهیل دسترسی کاربران به اینترنت، افزایش ترافیک شبکه از طریق استفاده از فیلترشکن‌ها است که اغلب در قالب باج‌افزار با ایجاد آسیب‌های امنیتی در شبکه، به جمع‌آوری اطلاعات مشترکین اقدام می‌کنند.
