خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۵۷ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته ای که گذشت ۶۷ شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در ۲۵ شهر ناسالم و خطرناک اعلام شد. از دیگر اخبار محیط زیستی این هفته میتوان به تلف شدن سه قلاده خرس قهوه ای در سمنان و دالاهو اشاره کرد.
آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.
حیات وحش
حیات وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین میکند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.
طی روزهای گذشته، دو قلاده خرس قهوه ای در اثر “شلیک گلوله” فرد یا افراد ناشناسی در باغ‌های اطراف مجن در استان سمنان جان خود را از دست دادند.
از سوی دیگر، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان رباط کریم از کشف حیات وحش تاکسیدرمی شده در حوزه استحفاظی این شهرستان خبر داد.
افزون بر این، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان دالاهو از تلف شدن یک قلاده خرس قهوه ای در تصادف جاده ای این شهرستان خبر داد.
به گفته فریبرز بساطی لاشه خرس مذکور پس از هماهنگی لازم توسط مامورین یگان حفاظت این اداره در جای مناسب دفن بهداشتی شد.
بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی
یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.
طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم هشتاد و سه تن چوب قاچاق در استان های آذربایجان غربی، کرمان و مازندران ضبط و در این راستا یازده متهم بازداشت شدند. همچنین طی این مدت دستکم ۵۶ شکارچی غیرمجاز در استان های زنجان، سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، سمنان، گلستان، کهگیلویه و بویراحمد، تهران، چهارمحال و بختیاری، اردبیل، یزد، بوشهر و خراسان جنوبی بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان زنجان گفت: ۱۷۰ متخلف از ابتدای سال جاری تاکنون در استان دستگیر و ۱۵۳ پرونده تخلف محیط زیستی برای آنها تشکیل شده است.
همچنین رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان سلسله گفت: یک گروه شکارچی غیرمجاز که بر خلاف قوانین و مقررات شکار و صید اقدام به شکار دو رأس گراز وحشی (نر و ماده) نموده بودند، توسط نیروهای یگان حفاظت محیط زیست شهرستان و با حکم مرجع قضایی علاوه بر جرایم سنگین، روانه بازداشتگاه شدند.
از سوی دیگر مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت: ماموران یگان حفاظت محیط زیست گچساران حین پایش یک روزه مناطق آزاد این شهرستان، سه گروه متخلف را در حالی که با سه ۳ قبضه سلاح ۹ قطعه تیهو شکار کرده بودند، دستگیر و اعمال قانون کردند.
رییس پارک ملی گلستان نیز بدون اشاره به تعداد شکارچیان غیرمجاز گفت: مامورین اجرایی یگان حفاظت پارک ملی گلستان در حین گشت و کنترل منطقه در ارتفاعات سخره های دره زاولی به چند نفر شکارچی غیر مجاز برخورد و آنها را بازداشت کردند. پرونده متخلفین پس از تکمیل برای رسیدگی تحویل مراجع قضایی شد.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان اسلامشهر از کشف و ضبط ادوات شکار از شکارچیان غیر مجاز پرندگان و بازداشت آنها در گشت و پایش ماموران اجرایی این اداره خبر داد.
حق تنفس و هوای پاک
براساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.
طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای تهران ۱۵۴، بجنورد ۱۲۳، مشهد ۱۳۵، قزوین ۱۴۵، الوند ۱۵۲، پاوه ۱۰۸، قصرشیرین ۱۴۶، اهواز ۲۳۹، اندیمشک ۱۶۲، خرمشهر ۱۶۵، دزفول ۱۵۶، سوسنگرد ۱۹۱، شوشتر ۱۷۳، ماهشهر ۱۶۹، هندیجان ۱۵۶، گتوند ۱۰۲، کرمانشاه ۱۰۳، مشهد ۱۲۵، سمنان ۱۲۰، اصفهان ۲۰۳، اراک ۱۵۱، کرج ۱۵۲، مسجدسلیمان ۱۱۴، شادگان ۱۵۴ و شوشتر ۱۵۲، ناسالم برای گروه های حساس، ناسالم برای تمام گروه ها، بسیار ناسالم و یا خطرناک اعلام شد.
از ابتدای سال جاری تا امروز هشت روز هوای پاک، ۱۷۰ روز هوای قابل قبول، ۵۵ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و پنج روز هوای ناسالم برای تمامی گروه‌ها در روز شمار شاخص آلودگی هوای پایتخت ثبت شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی با بیان اینکه از ابتدای امسال تاکنون شهر اراک ۸۶ روز آلوده را سپری کرده است، گفت: تعداد روزهای آلوده این شهر سال گذشته در همین مدت ۸۴ روز بوده است.
شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.
شاخص کیفی هوا ( Air Quality Index ) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، اوزون و ذرات معلق ( ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است به یک عدد بدون واحد تبدیل میکند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد.
به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان گفت: حریق در چهار هزار مترمربع از اراضی جنگلی ارتفاعات ماسال به طور کامل خاموش شد.
فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی
خشکسالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای استان اردبیل گفت: در اثر برداشت اضافه سطح آب‌های زیرزمینی در دشت اردبیل سالانه ۲۷ سانتی متر افت میکند و در حال حاضر این دشت به‌دلیل اضافه برداشت از آب‌های زیرزمینی با خطر فرونشست مواجه شده است.
مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر گفت: سطح آب دریای خزر طی مدت ۲۸ سال گذشته از سال ۱۳۷۴ تاکنون، به میزان ۲ متر کاهش‌یافته و این روند در حال تشدید است.
از سوی دیگر کارشناس‌ارشد دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی، زیست محیطی و مهندس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور گفت: فرونشست به برخی از شهرها از جمله اصفهان و جنوب غرب تهران رسیده و این زنگ خطری است که باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین مدیر کل مدیریت بحران استانداری اصفهان اعلام کرد: حدود ۴۰ مدرسه در شهرستان‌های مختلف استان در معرض خطر فرونشست زمین هستند که تاکنون ۲۰ باب از آنها تخلیه شده است.
بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی
در این زمینه رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ملارد از پلمب دو واحد آلاینده در این شهرستان خبر داد.
