شهره مهرنامی
روز پرستار هم گذشت. پرستاران در چندین شهر مقابل ساختمان‌های دولتی تجمع اعتراضی برگزار کردند، شعار دادند و خواستار مطالباتشان شدند؛ تعدادی از مسوولان هم وعده پیگیری مشکلات را دادند.
در این بین اما در سخنان برخی از نمایندگان مجلس و پرستاران، نشانه‌های بحران در بیمارستان‌ها را می‌توان دید.
روز پرستار در تقویم رسمی جمهوری اسلامی، روز تولد خواهر سومین امام شیعیان است که امسال مصادف با روز ۲۸آبان بود.
***
دیگر انگیزه و شوقی برای کار نداریم
خواسته‌های پرستاران در سال‌های اخیر، به‌خصوص از زمان همه‌گیری کرونا تا‌کنون آنقدر تکرار شده که حالا همه مسوولان و کارشناسان می‌دانند که پرستاران از فشار زیاد کار، اضافه کاری اجباری و شیفت‌های طولانی رنج می‌برند و حقوقی متناسب با فشار و حساسیت کار دریافت نمی‌کنند.
یک پرستار از خرم آباد به «ایران‌وایر» گفت که هر پرستار در پایان تحصیل دو سال طرح اجباری دارد و بعد از آن یا باید استخدام شود، یا در قالب شرکت‌های پیمانکاری با او قرارداد ببندند. فعلا دولت برای جبران کمبود پرستار برنامه‌ای به نام «تمدید طرح» ابداع کرده که طرح پایان تحصیل پرستار را با همان شرایط تمدید می‌کند. این پرستار به ایران‌وایر گفت: «این نیروها کم‌سابقه هستند و چون استخدام نشده‌اند و در قالب تمدید طرح کار می‌کنند، انگیزه زیادی ندارند. بنابراین باز هم باید پرستاران باسابقه به کار آن‌ها نظارت داشته باشند. بنابراین این‌طور نیست که بگوییم نیروی تازه‌نفس آمده و ما از فشار کارمان کم شده است. فشار کار روی پرستاران باسابقه باقی می‌مانده.»
این پرستار درباره مطالبات پرستاران توضیح داد که هرقدر هم در شیفت اضافه کار کنند، باز هم درآمدشان رشد چندانی نمی‌کند، چون مطالباتشان را دریافت نمی‌کنند: «ما الان یک سال است که مطالباتمان، ازجمله اضافه‌کار را دریافت نکرده‌ایم. دیگر میل چندانی به کار درست نداریم.»
علاوه‌بر فشار کار با شیفت‌های طولانی، مشکلات مادی هم به پرستاران فشار وارد می‌کند.
او با بیان اینکه فشار اضافه‌کاری و شیفت‌های طولانی در شهرهای بزرگ به‌دلیل تعداد زیاد بیماران بیشتر است، گفت یکی از مشکلات عمده پرستاران، مربوط به عدم پرداخت مطالبات است. او گفت: «اختلاف پرداخت‌ها بین پرستار و پزشک و تعرفه‌ای که تصویب شد ولی اجرا و پرداخت نشد؛ ما برای این‌ها اعتراض می‌کنیم که هنوز هم راه به جایی نبرده است.»
این خانم پرستار اضافه کرد: «وقتی که پرستار هستی، نه مادر هستی، نه همسر. مسوولان حتی باتوجه به زحمتی که پرستاری دارد، کمترین امتیازها را هم برای آن قائل نمی‌شوند. مثلا اینکه بعد از شیفت شب حتما نیاز نباشد صبح سرکار بیاییم و بتوانیم دو روز بعدش آف باشیم؛ کاری که در تمام دنیا اجرا می‌شود. ولی ما الان به آن شرایط سخت تن داده‌ایم و فقط پیگیر مطالبات خود هستیم.»
فارغ التحصیلان بیکار، بیمارستان‌های بی‌پرستار
یکی از مشکلات عمده پرستاران، فشار بالای کار در شیفت‌های طاقت‌فرساست. دلیل اصلی آن هم کمبود نیروی کار به‌دلیل کمبود بودجه استخدام است.
«سحر مطلبی»، پزشک و کارشناس بهداشت جمعیت، در‌این‌باره به ایران‌وایر گفت که وضعیت نظام پرستاری در ایران به یک کلاف سردرگم تبدیل شده که در شرایط فعلی، باز کردن گره آن بسیار مشکل است.
به گفته او، با‌وجود ۲۰۰ هزار پرستار شاغل در ایران، سرانه پرستار در ایران بسیار پایین است. او توضیح داد که سرانه استاندارد پرستار حداقل دو و نیم پرستار به ازای هر تخت بیمارستانی است. این شاخص برای ایران ۰/۷ است؛ یعنی کمتر از یک پرستار برای هر بیمار.
این در‌حالی‌ست که در‌حال‌حاضر حدود ۲۰ هزار پرستار آموزش دیده بیکار هستند.
وزارت بهداشت اعلام کرده است باید حداقل صد هزار پرستار جذب کار شوند که شرایط به استاندارد جهانی نزدیک شود، ولی قدرت استخدام فقط ده هزار پرستار را با شرایط فعلی دارند.
این پزشک گفت: «در‌حال‌حاضر بسیاری از پرستاران ناچار به دادن کشیک اضافی اجباری برای جبران کمبود پرستار هستند و ازطرفی دریافتی بر‌اساس تعرفه متعارف ندارند، یا قراردادهای کاری سستی دارند که باتوجه به سختی شغل، باعث فرسودگی بیشتر آن‌ها می‌شود و امکان ازکار‌افتادگی را بیشتر می‌کند.
در چنین شرایطی، قانون سختی مشاغل که برای پرستاران تصویب شده است، اجرا نمی‌شود، چون به‌ازای این قانون، پرستارها با بیست سال خدمت می‌توانند بازنشسته شوند و حق دوماه مرخصی با حقوق در سال و افزایش ضریب حقوقی سختی مشاغل داشته باشند؛ مزایایی که باتوجه به ناتوانی دولت در پرداخت مطالبات کنونی پرستاران، بعید است به دست پرستاران برسد.»
دولتی که استخدام طلبه و معلم پرورشی در آموزش‌و‌پرورش و استخدام و گسیل حجاب‌بان به مراکز شهری را در اولویت قرار داده است، منابع کافی برای استخدام پرستاران و پرداخت مطالبات آن‌ها را ندارد. عجیب هم نیست اگر پرستارانی که بعد از تحصیل و کسب تجربه، حالا سرمایه‌های کشور محسوب می‌شوند، دسته دسته مهاجرت کنند.
سالی دو هزار پرستار از ایران می‌روند
آمار و زمزمه‌های مهاجرت پرستاران از ایران، مدتی است که در اخبار می‌چرخد. در آخرین خبر، معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری اعلام کرد که سالانه دو هزار پرستار از ایران مهاجرت می‌کنند.
«محمد علی محسنی بندپی»، عضو هیات‌رییسه کمیسیون بهداشت مجلس هم گفت که مهاجرت پرستاران، تهدیدی جدی برای نظام سلامت طی ۱۰ سال آینده است. به گفته محسنی بندپی، علاوه‌بر رفع کمبود پرستار و تثبیت وضعیت شغلی، پرداخت فوق‌العاده خاص هم باید برای پرستاران در نظر گرفته شود.
این نماینده مجلس گفت: «باتوجه به تمامی این مشکلات، بسیاری از کشورها شرایط جذب پرستار از ایران را ساده کرده و تمامی موانع سد راه جذب را برداشته‌اند؛ حتی تاکید کردند که نیاز به ارائه مدرک تحصیلی وجود ندارد و اگر اعلام شود که پرستار هستند، به‌راحتی به‌کار گرفته می‌شوند.»
سحر مطلبی در‌این‌باره به ایران‌وایر گفت که پرستارها در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته ستون فقرات نظام سلامت هستند. او توضیح داد که پرستاران در اسکاندیناوی حق معاینه و تشخیص و تجویز محدود دارو را دارند و خط اول درمان هستند، در‌حالی‌که در ایران اختیارات پرستاران محدود، و وظایفشان بیشتر از کشورهای دیگر است. در واقع کار عملی را که در بعضی کشورها پزشکان باید انجام دهند انجام می‌دهند؛ بدون اینکه قدرت تصمیم‌گیری داشته باشند.
این پزشک اضافه کرد که امکان مهاجرت حرفه‌ای برای پرستاران خیلی آسان‌تر از پزشکان است و سریع‌تر در کشور مقصد وارد بازار کار می‌شوند. به گفته او، اختلاف حقوق پزشک با پرستار در ایران چند برابر اختلاف حقوق پزشک با پرستار در اروپا و کانادا و استرالیا است، در‌حالی‌که ساعات کاری پرستاران برابر پزشکان یا بیشتر است.
سحر مطلبی توضیح داد: «کشورهای بسیاری مکانیسم جذب پرسنل درمان مهاجر را دارند و به‌سرعت در حال جذب نیروی آموزش دیده هستند، به‌طوری که در خیلی از موارد، دانستن زبان انگلیسی در شروع کار برای استخدام نیروی پرستار مهاجر، کافی است.»
از: ایران وایر