کشاورزی بی رویه، ضعف در مدیریت آب و رعایت نکردن اصول زیست‌محیطی تالاب‌های ایران را در شرایط نگران‌کننده‌ای قرار داده است
۲۵ تالاب اصلی در شرایط بحرانی و ۲۲۶ تالاب در ایران در شرایط حساس قرار دارند. مجتبی ذوالجودی، معاون محیطزیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست، با اعلام این خبر تاکید کرد که کشاورزی بزرگ‌ترین مشکل تالاب‌های ایران است.
به گزارش دیده‌بان ایران، معاون رئیس سازمان حفاظت محیطزیست ایران در مورد وضعیت تالاب بین‌المللی گاوخونی نیز اعلام کرد که این تالاب در شرایط بحرانی قرار دارد و دلیلش این است که در چند دهه اخیر مدیریت منابع آب به‌خوبی انجام نشده است و از بالادست باید حقابه آن تامین می‌شد. او پیش از این در تیرماه سال جاری نیز اعلام کرده بود که ۹۹ درصد از سطح آب تالاب گاوخونی در استان اصفهان خشک شده است.
معاون سازمان محیطزیست با اشاره به کشاورزی‌ها و ضربه آن به محیطزیست گفت: «بزرگ‌ترین مشکلی که تالاب‌های کشور دارند کشاورزی در حوضه‌ها است و کشت‌هایی اتفاق می‌افتد که مصرف آب آن‌ها خیلی بیشتر از استاندارد است؛ برای مثال در حوضه دریاچه ارومیه چغندر و سیب کشت می‌شود که دو محصول بسیار آب‌بر هستند.»
معاون محیطزیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیطزیست همچنین تایید کرد که مدیریت منابع آب در ایران اشکال داشته است و باید در مورد آن تجدید‌نظر شود. ذوالجودی با اشاره به اینکه صنایعی نیز در حوضه‌های آبریز شکل گرفته‌اند که نیاز به آب دارند، گفت: «با وجود این، عمده مشکل ما در وهله اول، کشاورزی است که کنترل کردن این شرایط همراهی تمامی دستگاه‌ها را می‌طلبد.»
او همچنین عنوان کرد که ۲۲۶ تالاب در سطح کشور وجود دارد که دولت در مورد آن‌ها حساس است و برای آن‌ها برنامه دارد و باید برنامه‌هایی را دنبال کند که وضعیت آن‌ها به شرایط بحرانی نرسند.
معاون سازمان حفاظت محیطزیست همانند موارد مشابه دیگر در مورد کم‌آبی و آلودگی هوا، بارندگی را راه‌حل برون‌رفت موقتی از این شرایط بحرانی خواند و گفت: «با توجه به پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی مبنی بر بارش‌های مناسب در سال آبی جاری، امید داریم که این پیش‌بینی‌ها محقق شود که از حالت بحرانی خارج شویم.»
از سوی دیگر، هامون نیز در حال حاضر کانون گردوغبار شده است. دریاچه هامون به علت تامین نشدن حقابه ایران در طی سال‌های گذشته به خشکی رسیده است. گفته می‌شود که ۱۰۰ سد بر روی رودخانه‌های منتهی به هامون در افغانستان ایجاد شده و تالاب هامون ۱۰۰ درصد خشک شده است. در ۱۹ سال اخیر هیچ‌گاه تالاب هامون به‌طور کامل آبگیری نشده است.
ذالجودی در‌این‌باره نیز اعلام کرد که تامین حقابه هامون نیاز به دیپلماسی محیط‌زیستی دارد که سازمان حفاظت محیطزیست و وزارت خارجه به آن ورود کرده است. او البته هیچ خبری در‌باره سرنوشت این دریاچه اعلام نکرد و کماکان وضعیت هامون شرایط بحرانی خود را طی می‌کند.
طی روزهای گذشته گزارش‌هایی نیز از آخرین وضعیت تالاب مهارلو در استان فارس منتشر شده بود. گزارش‌ها حاکی از آن است که پساب صنایع و فاضلاب شهری بدون هیچ مانعی به این تالاب سرازیر شده و اکنون باعث آلودگی ۱۰۰ درصدی نمک‌های استخراجی از این دریاچه شده است. از سوی دیگر، وجود چاه‌های زراعی در مناطق شمالی و جنوبی این تالاب به خشک شدن چشمه‌های طبیعی اطراف تالاب منجر شده است.
در حالی‌‌که این نگرانی وجود دارد که نمک استخراج‌شده از این تالاب به‌جز مصارف صنعتی در مواردی دیگر نیز استفاده می‌شود. خبرگزاری ایلنا در گزارشی با اشاره به این موضوع نوشت: «ماجرای غمبار آلودگی تالاب مهارلو با ایجاد حوضچه‌های تبخیر نمک در حاشیه این تالاب که باعث از دست رفتن حجم قابل‌توجهی از آب این تالاب می‌شود، ادامه دارد و می‌بینیم که با حفر چاه‌های متعدد در اطراف این دریاچه علاوه بر اُفت آب‌های زیر سطحی، این جاذبه کم‌نظیر گردشگری به گنداب تبدیل می‌شود.»
بر اساس این گزارش، از دیگر عوامل آلودگی دریاچه مهارلو وجود حوضچه‌های تبخیر نمک طی سال‌ها فعالیت است که در تشدید خشکی تالاب نقش مستقیم داشته است. دیگر تالاب‌های ایران نیز وضعیت چندان متفاوتی ندارند و سال‌ها بی‌توجهی به این موضوع باعث شده است که دومینوی خشکی تالاب‌ها به وقوع بپیوندد. پیش از این و در سال ۹۶ مدیر طرح حفاظت از تالاب‌های ایران عنوان کرده بود که ۷۰ تا ۸۰ درصد تالاب‌های کشور خشک شده‌اند و بار آن بر دوش مدیریت نادرست منابع آبی و حوضه‌های آبریز است. روند و مدیریتی که تا‌کنون نیز ادامه یافته است و از تغییر در سیاست‌های کلان زیست‌محیطی خبری نیست.
