ترانه فتحعلیان
صحبتهای علیرضا زاکانی، شهردار تهران درباره «پاک کردن چهره شهر از کودکان کار» بار دیگر موضوع بحث کار کودک در ایران و رویکرد حکومت در مواجهه با این آسیب اجتماعی را مطرح کرده است.
شماری از فعالان از اظهارات شهردار تهران که از کودکان کار به عنوان «آسیب ظاهری شهر» یاد کرده بود، انتقاد کرده و او را به «پاک کردن صورت مسئله» متهم کردهاند.
در تازهترین این واکنشها رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفته که «نه تنها ساماندهی کودکان کار در خیابان امکان ندارد، بلکه تعداد آنها در آینده بیشتر هم میشود.»
اما این اولین بار نیست که شهرداری، بهزیستی و نهادهای مرتبط تلاش میکنند اوضاع کودکان کار را «ساماندهی» کنند.
![کودکان کار](https://ichef.bbci.co.uk/news/640/cpsprodpb/ff19/live/17e642e0-a4e0-11ee-b0b5-e54c24cc09d1.jpg)
منبع تصویر،GETTY IMAGES
دور باطل «جمعآوری کودکان از خیابان»
در سالهای گذشته طرح «ساماندهی و جمعآوری کودکان کار» در تهران بیش از ۳۰ بار به صورت ناموفق اجرا شده است.
در برخی از موارد ماموران کودکان را به صورت قهری از سطح شهر جمعآوردی کرده و به مراکز زیر نظر بهزیستی میبردند.
در یک دوره، گفته میشد که ماموران با وعده لباس نو و خوراک، کودکان را به طرف ماشین برده و آنهارا به اجبار سوار می کردند.
چند سال پیش، نگهداری قهری کودکان در مرکز «یاسر» در تهران خبرساز شده بود. به گزارش رسانههای داخلی ایران شمار زیادی از این را کودکان چندین روز در این مرکز نگه داشته بودند تا اعضای خانواده با ارائه مدارک شناسایی و تعهد کتبی آنها را «آزاد» کنند.
درآن زمان، ایسنا تصاویری از این مرکز منتشر کرده بود که در آن کودکان را در راهرو نشان میداد.
منبع تصویر،ISNA
تلاش برای تغییر رویکرد؟
در یک سال اخیر تفاوتهایی در اظهارات شمار اندکی از مقامات ایران درباره کودکان کار مشاهده میشود. در زمستان ۱۴۰۱ مدیرکل بهزیستی چهارمحال و بختیاری از اجرای طرح «اقدام و عمل» در ۱۳ استان با رویکرد «دوستدار کودک» خبر داده بود. او گفته بود که در این طرح با «حمایت اجتماعی از کودکان با ملاطفت بیشتر» انجام میشود.
کمی بعد مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکتهای اجتماعی شهرداری تهران هم با اشاره به بینتیجه ماندن طرح جمعآوری کودکان وعده اختصاص امکاناتی به این کودکان را داده و گفته بود «این عزیزان کودکان کشورمان هستند نه کودک کار.»
منبع تصویر،BEHZISTI.IR
«کودک کار معضل نیست، کار کودک معضل است»
با این حال بسیاری از فعالان حقوق کودک معتقد هستند که هنوز اقدام موثری برای فقرزدایی و حذف کودکان از چرخه کار صورت نگرفته است. شماری از فعالان میگویند برخلاف رویکرد کلی حکومت، «کودک کار معضل نیست، بلکه کار کودک یک معضل است.»
این رویکرد بارها مورد انتقاد فعالان حقوق کودک قرار گرفته است. منتقدان مقامات مربوط را به نقض حقوق کودکان متهم کردهاند.
این دسته از منتقدان میگویند طرحهای ضربتی جمعآوری کودکان کار از سطح شهر نه تنها مشکل را حل نمیکند بلکه به آسیبهای اجتماعی دامن میزند.
حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی در واکنش به صحبتهای شهردار تهران درباره «جمعآوری کودکان کار» به وبسایت تجارتنیوز گفت: «تا ریشه فقر خشک نشود، وعده زاکانی عملی نیست.»
همچنین عدهای میگویند که موضوع کار کودکان در ایران محدود به خیابان نیست و کودکان بسیاری در کارگاههای زیرزمینی مشغول به کارهای سخت هستند اما چون از نظرها پنهانند به وضعیت آنها توجهی نمیشود.
از: بی بی سی