بنیاد فارابی فیلم «نگهبان شب» به کارگردانی رضا میرکریمی را به نمایندگی از سینمای ایران به اسکار معرفی کرد اما این فیلم در رقابت برای انتخاب بهترین فیلم بینالمللی، نامزد نشد
اسکار یکی از مهمترین وقایع سینمایی جهان است، چنانکه صنعت فیلمسازی آمریکا قویترین صنعت فیلمسازی جهان به شمار میآید. با اعلام نامزدهای نودوششمین مراسم اسکار، نقدها، مرورها، و نظرهای مختلفی نوشته شد و بحثهای فراوانی در گرفت، روندی که تا اعطای جوایز اسکار در ۱۰ مارس (۲۱ اسفند) ادامه خواهد داشت.
«اوپنهایمر» به کارگردانی کریستوفر نولان با نامزدی در ۱۳ رشته بالاترین امتیاز را دارد. فیلم عجیب و غریب «موجودات بیچاره» به کارگردانی یورگوس لانتیموس هم با نامزد شدن در ۱۱ رشته شگفتی آفرید. در ردیفهای بعدی «قاتلان ماه کامل» به کارگردانی مارتین اسکورسیزی در ۱۰ رشته و «باربی» به کارگردانی گرتا گرویگ در ۸ رشته نامزد شد.
فهرست نامزدهای «بهترین فیلم» نودوششمین مراسم اسکار، به خودی خود، گویای بسیاری چیزها است.
«اوپنهایمر»(Oppenheimer)، به نویسندگی و کارگردانی کریستوفر نولان.
«موجودات بیچاره»(Poor Things)، کمدی سیاهی به کارگردانی یورگوس لانتیموس.
«قاتلان ماه گل»(Killers of the Flower Moon)، که در فارسی با نام «قاتلان ماه کامل» از آن یاد شده است، به کارگردانی و تهیهکنندگی مارتین اسکورسیزی. کارگردان فیلمنامه را با اقتباس از کتابی به همین نام نوشته دیوید گرن و بههمراهی اریک راث نوشته است.
«باربی»(Barbie)، کمدی-فانتزی به کارگردانی گرتا گرویگ. گرویگ فیلمنامه را همراه با نوآ بامباک نوشته است.
«جاماندگان»(The Holdovers)، به کارگردانی الکساندر پین و نویسندگی دیوید همینگسون.
«زندگیهای گذشته»(Past Lives)، به نویسندگی و نخستین کارگردانی سلین سونگ.
«مایسترو»(Maestro)، درام زندگینامهای به کارگردانی بردلی کوپر درباره رابطه آهنگساز آمریکایی لئونارد برنستاین و همسرش فلیشا مونتهالگره.
«داستان آمریکایی»(American Fiction)، کمدی-درام به نویسندگی و کارگردانی کورد جفرسون براساس رمان «پاک کردن» نوشته پرسیوال اِوِرِت.
«آناتومی یک سقوط»(Anatomie d’une chute)، به کارگردانی ژوستین تریه براساس فیلمنامهای به قلم تریه و آرتور هراری. هرچند فیلم فرانسوی است، اکران گسترده آن نظر منتقدان را جلب کرد و جزو فیلمهای اصلی اسکار قرار گرفت.
«منطقه مورد علاقه»(The Zone of Interest)، به نویسندگی و کارگردانی جاناتان گلِیزر که در فارسی به «منطقه تحتنظر» معروف شده است. گلِیزر فیلمنامه را براساس رمانی به همین نام اثر مارتین آمیس نوشته است و در ۲۰۲۱ در اردوگاه آشویتس فیلمبرداری کرده است.
حضور پرشمار کارگردانان زن در میان شرکتکنندگان گویای آن است که صحبت از «جنس دوم» حرف بیپایه و اساسی است، چراکه هرچه از محدودیت زنان کاسته شود خلاقیتهایشان بیشتر نمودار میشود. برای مثال، کارگردانان آفریقاییتبار آمریکایی که تاکنون به ایشان توجهی نشده بود در اسکار امسال حضوری پررنگ و ویژه دارند.
اسکار بهترین فیلم بینالمللی (با نام قبلی اسکار بهترین فیلم خارجیزبان) مورد علاقه بسیاری از ما ایرانیان است، اما سینمای ایران متاسفانه امسال هم در این بخشی فیلمی نداشت. براساس قوانین آکادمی علوم و هنرهای سینمایی ایالات متحده، نهاد رسمی سینما در هر کشور میتواند فیلم منتخب خود را به آکادمی ارائه کند، اما در ایران این وظیفه برعهده بنیاد سینمایی فارابی است که از ۱۹۹۳ هر سال نمایندهای را به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی معرفی کرده است. این درحالی است که بنیاد فارابی ارگانی دولتی و حکومتی است و بنابر قوانین اسکار نمیتواند نماینده صنف سینمای ایران باشد. همچنین، فیلم ارائهشده باید در کشور خود به نمایش درآمده باشد، اما چون در جمهوری اسلامی مجوز اکران فیلم نیز دولتی و حکومتی است، هر فیلمی که نهاد مسئول خواهان ارسال آن به اسکار نباشد اجازه اکران نیز نمیگیرد.
امسال هم بنیاد فارابی فیلم «نگهبان شب» به کارگردانی رضا میرکریمی را به نمایندگی از سینمای ایران به اسکار معرفی کرد اما این فیلم در رقابت برای انتخاب بهترین فیلم بینالمللی، نامزد نشد.
فیلمهای پذیرفتهشده در این بخش عبارتاند از:
«من کاپیتان هستم»(Io capitano)، درامی به کارگردانی ماتئو گارونه. این فیلم در بخش مسابقه هشتادمین جشنواره بینالمللی فیلم ونیز هم شرکت کرد و شیر نقرهای بهترین کارگردانی و جایزه مارچلو ماسترویانی را برای بازیگری (سیدو سار) دریافت کرد.
«انجمن برف»(La sociedad de la nieve)، به کارگردانی جِی. اِی. بایونا در مورد فاجعه پرواز ۵۷۱ نیروی هوایی اروگوئه. این فیلم اقتباسی است از کتاب پابلو ویِرسی به همین نام. بازیگران این فیلم اهل اروگوئه و آرژانتیناند و بیشترشان تازهکار. انجمن برف در اختتامیه هشتادمین جشنواره بینالمللی فیلم ونیز پخش شد و ۴ ژانویه ۲۰۲۴ در نتفلیکس به نمایش درآمد.
«اتاق دبیران»(Das Lehrerzimmer)، به کارگردانی آن ایلکر چاتاک. کارگردان فیلمنامه را با همکاری یوهانس دانکر نوشته است. بازیگر سرشناس آلمانی لیونی بنِش در این فیلم بازی کرده است. بنِش در مجموعههای مهمی از جمله «بابیلون برلین»، «تاج» و «دور دنیا در ۸۰ روز» بازی کرده است.
سرانجام «منطقه مورد علاقه» به نمایندگی از بریتانیا نیز در بخش بهترین فیلم نامزد شده است.