دیوان دادگستری بین‌المللی در لاهه، جلسات استماع درباره «تبعات حقوقی اقدامات و سیاست‌های اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی فلسطینی از جمله در بیت‌المقدس شرقی» را از امروز آغاز کرده است. اسرائیل صلاحیت دادگاه را در مورد این موضوع به رسمیت نمی‌شناسد.

مجمع عمومی سازمان ملل بر اساس قطعنامه‌ای که در ۹ دی ۱۴۰۱ تصویب کرد دو پرسش را برای اخذ نظر مشورتی مطرح کرد.

دبیرکل سازمان در نامه‌ای در ۲۷ دی ۱۴۰۱ این دو سوال را به دیوان دادگستری بین‌المللی فرستاد.

پرسش اول این بود که «پیامدهای حقوقی نقض ادامه‌دار حق مردم فلسطینی در تعیین سرنوشت خود چیست، از اشغال درازمدت گرفته تا شهرک‌سازی و الحاق سرزمین‌های اشغالی فلسطینی از سال ۱۹۶۷ شامل اقدام برای تغییر ترکیب جمعیتی، ماهیت و موقعیت بیت‌المقدس شرقی و اتخاذ قوانین و اقدامات تبعیض‌آمیز مرتبط.»

سوال دیگر مجمع عمومی از دادگاه، تبعات حقوقی اقدامات و سیاست‌های اسرائیل برای تمام کشورها و خود سازمان ملل است.

نظرات مشورتی دیوان از نظر قانونی الزام‌آور نیستند.

هیئت فلسطینی امیدوار است که نظر دیوان بین المللی دادگستری به دستیابی به راه حل دو دولتی کمک کند.

دیوان در جلسات نظر نمایندگان ۵۲ کشور و سه نهاد بین‌المللی درباره عواقب حقوقی اشغال سرزمین‌های فلسطینی شامل کرانه باختری، غزه و بیت المقدس شرقی را می‌شنود.

فلسطینی ها برای تشکیل یک کشور مستقل به دنبال الحاق هر سه منطقه هستند.

این جلسات تا دوشنبه آینده ادامه خواهد داشت.

یک روز پیش از برگزاری این دادگاه، کابینه اسرائیل در جلسه امروز خود محکوم کردن «تشکیل کشور مستقل فلسطین» و مخالفت با «به رسمیت شناخته‌شدن یک‌جانبه» آن را به رای گذاشت و به اتفاق آرا تصویب کرد.

این دومین نظر دیوان بین‌المللی دادگستری در ۲۰ سال اخیر است که به درخواست مجمع عمومی سازمان ملل ارائه خواهد شد. در سال ۲۰۰۴ این دادگاه درباره دیوار حائلی که اسرائیل در سرزمین اشغالی فلسطینی ساخته بود نظر مشورتی داد و آن را ناقض قوانین بین‌المللی دانست اما این دیوار تا به امروز پابرجاست.

اسرائیل در جلسات استماع این هفته شرکت نمی کند و در سال ۲۰۲۲ به درخواست سازمان ملل واکنش تندی نشان داد. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل این اقدام را «نفرت انگیز» و «شرم آور» خوانده است.

نماینده فلسطینی‌ها می‌گوید اسرائیل «استعمار و آپارتاید» را به مردمش تحمیل کرده است

جلسه استماع روز اول به نمایندگان فلسطینی اختصاص دارد که استدلال‌های خود را مطرح می‌کنند.

ریاض مالکی، وزیر امور خارجه تشکیلات فلسطینی، در دادگاه گفت که فلسطینی‌های تحت اشغال اسرائیل از «استعمار و آپارتاید» رنج می برند و اسرائیل را به نسل کشی در غزه متهم کرد.

در جلسه روز (سه‌شنبه ۲۰ فوریه) آفریقای جنوبی، عربستان سعودی، هلند، بلژیک، برزیل و شیلی صحبت می‌کنند و در جلسه روز چهارشنبه مصر، آمریکا، امارات و روسیه و فرانسه.

روز پنجشنبه هم نمایندگان ایران، چین، عراق، ایرلند، اردن و ژاپن نظرشان را مطرح می‌کنند و در روزهای بعد بریتانیا، ترکیه و اسپانیا.

این جلسات استماع با شکایت آفریقای جنوبی از اسرائیل در خصوص اتهام «نسل‌کشی» در جنگ غزه متفاوت است. در عوض بر تبعات حقوقی اشغال کرانه باختری، غزه و بیت المقدس شرقی توسط اسرائیل از سال ۱۹۶۷ تمرکز دارد.

تلویزیون اینترنتی سازمان ملل متحد این جلسات را زنده پخش می‌کند.

دیوان دادگستری بین‌المللی

دیوان دادگستری بین‌المللی نهاد اصلی قضایی سازمان ملل است که در ژوئن ۱۹۴۶ تاسیس شد و فعالیتش را در آوریل ۱۹۴۶ شروع کرد. دادگاه از ۱۵ قاضی تشکیل شده است که مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل برای ۹ سال انتخاب می‌کنند. مقر دادگاه کاخ صلح در لاهه هلند است.

این دادگاه دو وظیفه اصلی دارد: اول، فیصله دادن به اختلافات حقوقی که دولت‌ها مطرح می‌کنند مطابق قوانین بین‌المللی و دوم، دادن نظر مشورتی درباره پرسش‌های حقوقی که نهادها و سازمان‌های سازمان ملل به دادگاه ارسال می‌کنند.

این دادگاه با دیوان کیفری بین‌المللی که آن هم مقرش در لاهه است فرق دارد. دیوان کیفری بین‌المللی مستقل از سازمان ملل است اما با آن قرارداد همکاری دارد.

از: بی بی سی