در ماههای اخیر، قطع درختان خیابان ولیعصر و ایتالیا و کاخ سعدآباد خبرساز شد
انتشار دو عکس متفاوت از پادگان ۰۶ ارتش جمهوری اسلامی واقع در خیابان پاسداران تهران، علاوه بر اینکه در شبکههای اجتماعی بازتاب وسیعی داشت، به نگرانیهای از قطع سریالی درختان پایتخت که در دو سال اخیر افزایش یافته است، هم دامن زد.
در یکی از عکسهایی که بهتازگی منتشر شده، محوطه پادگان ۰۶ ارتش با درختان بسیار دیده میشود و در عکس دیگر که مربوط به روزهای اخیر است، مشاهده میشود که با گذشت حدود یک ماه، شمار درختان به میزان قابلتوجهی کاهش یافته است؛ تصویر اول مربوط به آبان ۱۴۰۲ و تصویر دوم مربوط به روزهای اخیر است.
بسیاری از فعالان محیط زیست و کاربران شبکههای اجتماعی با انتشار این دو عکس کنار هم در حسابهای کاربریشان، وضعیت نگرانکننده درختان تهران را یادآور شدند و بر اهمیت محافظت از آنان در جهت کنترل آلودگی هوا تاکید کردند.
روزنامه فرهیختگان در همین زمینه نوشت: «با توجه به اینکه تنها ۱۵ هکتار از پادگان برای ساختوساز در اختیار ارتش قرار دارد، باید مشخص شود این عکسها چه میزان قطع درخت در کدام ناحیه از پادگان را نشان میدهند، اما خاطرات تلخی همچون ساختوساز در پادگان ولیعصر در مجاورت عمارت تاریخی کلاهفرنگی یا عشرتآباد این نگرانی را به وجود آورده است که نکند این بار هم پیگیریها به جایی نرسد. جایی که سالها بر سر مجوز داشتن و نداشتن سپاه پاسداران برای ساختوساز در حریم این عمارت تاریخی بحث و جنجال بود اما این نهاد حتی به کم کردن طبقات سازه برای حفاظت از عشرتآباد نیز رضایت نداد و این ساختمان تکمیل شد و به بهرهبرداری رسید.»
حالا دوستداران محیط زیست از این نگراناند که این بار هم «عشرتآباد دیگری در راه باشد» و شر ساختسازهای جنجالی این بار به جای یک اثر تاریخی، دامن فضای سبز و منابع باقیمانده اکسیژنساز هوای تهران را بگیرد.
این نخستین بار نیست که قطع درختان تهران خبرساز میشود. در ماههای اخیر، قطع درختان خیابان ولیعصر و ایتالیا و کاخ سعدآباد در کانون توجه قرار گرفت. در هر سه مورد، مدیران شهرداری و برخی اعضای شورای شهر از قطع درختان دفاع کردند و مدعی شدند که به دلیل «آفتزدگی و خشک شدن» آنها را قطع کردهاند.
حتی مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، درباره قطع درختان مجموعه سعدآباد ادعا کرد: «وقتی درختی دچار آفت میشود، ممکن است سقوط کند و به جان و مال مردم آسیب برساند. لذا قبل از روی دادن چنین حادثهای قطع میشود.» اما رئیس شورای شهر تهران در حالی این ادعا را مطرح کرد که ناصر امانی، دیگر عضو شورای شهر، گفته بود این درختان که تعداد آنها کم هم نبود، بدون مجوز قطع شدهاند.
پس از خبرساز شدن قطع درختان خیابان ایتالیا نیز حسن اختردانش، معاون شهرداری منطقه ۶، ادعا کرد که «دو اصله درخت خشکیده» در این خیابان «رفع خطر» شدهاند. اما سایت انصافنیوز به نقل از ساکنان محل نوشت که دستکم یکی از چهار درخت قطعشده زنده بود.
مدیران شهرداری مسئولیت قطع شبانه ۱۷۹ اصله درخت خیابان ولیعصر و درختان پارک کوهپایه را هم هرگز نپذیرفتند.
ناصر امانی آبانماه سال جاری در صحن شورای شهر افشا کرد که دستکم ۱۲ هزار اصله درخت پارکجنگلیهای تهران خشک و بخشی از آنها قطع شدهاند. به گفته این عضو شورای شهر تهران، چهار هزار و ۳۵۰ اصله درخت در پارکجنگلی سرخهحصار، ۷۲ اصله درخت در پارک لویزان و هفت هزار و ۹۸۱ اصله درخت در چیتگر در بازه زمانی یک ساله خشک شدهاند و اینک اداره کل منابع طبیعی مجوز قطع آنها را صادر کرده است.
امانی روز یکشنبه ۲۹ بهمن نیز در جلسه شورای شهر از شهرداری تهران خواست درباره قطع گسترده درختان پادگان ۰۶ ارتش شفافسازی کند.
به موجب ماده ۶۸۶ قانون مجازات اسلامی، قطع درخت جرم است و دادستان حتی بدون شاکی خصوصی نیز میتواند مرتکب را تحت تعقیب قرار دهد. محافظت و شناسنامهدار کردن درختان نیز طبق قانون برعهده شهرداریها است. با این حال آنچه در عمل مشاهده میشود، این است که باغها و درختان با بهانههایی مانند خشک شدن قطع میشوند و جای آنان را برجها و ساختمانهای بلندمرتبه میگیرد.
محمود میرلوحی، عضو سابق شورای شهر تهران، اوایل آذرماه، به سایت انتخاب گفت که از ۹۸۰ هزار پلاک ثبتی باغ و باغچه در تهران، اینک تنها پنج هزار پلاک یعنی پنج درصد آنها باقی مانده است.
باغهای تهران در تمام این سالها به عناوین و با توجیهات مختلف نابود شدهاند اما علت اصلی ماجرا که هرگز به آن اشاره نشد، این بود که مالکان باغها به برجسازی علاقهمند بودند و شهرداری هم از محل صدور مجوز برجباغها، سود زیادی میبرد.
دادههای شهری نشان میدهند که فقط در دوران مدیریت ۱۲ ساله محمدباقر قالیباف در شهرداری تهران، ۱۲۸ هزار هکتار از باغهای تهران از بین رفتهاند. شهردار سابق تهران و همکارانش در واکنش به انتقادها به نابودی باغها همواره ادعا کردهاند که فضای سبز شهری را توسعه دادهاند اما کارشناسان محیط زیست و مدیریت شهری میدانند که باغها و محوطههای طبیعی و جنگلی ریههای اصلی شهرند و به کاهش آلودگی هوا کمک میکنند و نقش آنها در پاکسازی هوای شهر و محیط زیست، با پارکهای دستساز قابلمقایسه نیست.