خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۳۳ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته ای که گذشت دستکم ۲۹ شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا در یازده شهر ناسالم و خطرناک اعلام شد. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به تداوم خشکسالی و فرونشست در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.
آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.
حیات وحش
حیات وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته میشود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین میکند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بیرویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.
در همین راستا رسانه های داخلی از انجام درمان موثر و تشخیص صحیح توسط تیم متخصص دامپزشکان، جهت بهبودی حال این شیر خبر دادند. با این حال، دوستداران محیط زیست همچنان نگران شیر این باغ وحش هستند.
از سوی دیگر، حمید سلطان خواه، رئیس اداره حفاظت محیط زیست ماسال، اعلام کرد که تیم حفاظت محیط زیست گیلان موفق به نجات یک قلاده گربه جنگلی از تله شکارچیان شده و پس از تیمار، این گربه جنگلی را در زیستگاه مناسب رها کردند.
بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی
یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگلها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی میشود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.
طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۵۶ تن چوب قاچاق در شهرهای ساری، نوشهر، بابل، لاهیجان و نوشهر ضبط و در این راستا یازده متهم بازداشت شدند. همچنین طی این مدت دستکم هجده شکارچی غیرمجاز در شهرهای مهران، خلخال، ساوجبلاغ، فیروزکوه، بندرلنگه، شاهرود و الموت قزوین بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.
همچنین، رئیس حفاظت محیط زیست چگنی از دستگیری ۵ گروه متخلف زیست محیطی و کشف ۳ قبضه سلاح در منطقه حفاظت شده سفیدکوه خبر داد.
از سوی دیگر، مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد، با تأکید بر نقش حیاتی این یگان در حفاظت از منابع طبیعی، اعلام کرد که در پی پایشهای فعال در مناطق آزاد و حفاظت شده، توانستهاند چهار گروه متخلف شکار و صید را دستگیر و اعمال قانون را اجرا کنند.
در خبری دیگر، جانشین فرماندهی انتظامی شهرستان فردوس خراسان جنوبی از کشف ۱۱۳ راس احشام قاچاق به ارزش بیش از پنج میلیارد ریال در این شهرستان خبر داد.
افزون بر این، رضا بنیاسدیفر، فرمانده یگانهای انتظامی و حفاظتی فراجا اعلام کرد: در یازده ماه گذشته، یگانهای انتظامی و حفاظتی فراجا با دستگیری ۱۱ هزار و ۲۶۱ شکارچی غیرمجاز و کشف ۴ هزار و ۶۸۹ قبضه سلاح شکاری، در مقابله با جرایم محیط زیستی ۱۸ درصد رشد داشتهاند.
رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیاتوحش ادارهکل حفاظت محیطزیست لرستان نیز اعلام کرد: در حال حاضر، هفت منطقه با مساحت ۱۳۱ هزار و ۷۴۴ هکتار در استان لرستان به عنوان مناطق ممنوع شکار و صید معرفی شدهاند. او با تأکید بر اهمیت احیای طعمه در زیستگاهها، نیاز به آموزش و فرهنگسازی جوامع محلی را برای حفاظت از حیاتوحش بیان کرد و اعلام کرد که ۱۲ پرونده خسارت حیاتوحش از ابتدای سال در این استان ثبت شده است.
حق تنفس و هوای پاک
براساس گزارشها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست میدهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیونها و قراردادهای بینالمللی در این زمینه ندارد.
طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای اهواز ۱۵۳، سوسنگرد ۱۵۴، مشهد ۲۴۶، هندیجان ۱۱۱، مسجدسلیمان ۱۱۰، تهران ۱۲۰، خرمشهر ۱۷۰، ماهشهر ۱۳۸، اندیمشک ۱۱۲، آبادان ۱۰۹ و سیروان ۱۱۶، برای گروه های حساس، ناسالم برای تمام گروه ها، بسیار ناسالم و یا خطرناک اعلام شد.
در هفته ای که گذشت، بنا بر اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، از ابتدای امسال تاکنون فقط ۱۰ روز هوای پاک برای تهران ثبت شده و شهروندان این شهر، ۱۰۸ روز هوای ناسالم تنفس کرده اند.
همچنین از ابتدای سال جاری، ۹۶ روز هوای ناسالم برای گروه های حساس و ۱۲ روز هوای ناسالم در این شهر به ثبت رسیده است.
شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروههای حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.
شاخص کیفی هوا ( Air Quality Index ) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، اوزون و ذرات معلق ( ذرات کوچکتر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچکتر از ۲.۵ میکرومتر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است به یک عدد بدون واحد تبدیل میکند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش میدهد.
فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی
خشکسالی میتواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آبهای سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ میدهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.
طی هفته گذشته، معاون توسعه و پیشبینی هواشناسی چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: این استان با ۳۸ درصد کاهش بارش نسبت به میانگین بلندمدت، اولین استان خشک کشور است. در طول سال زراعی جاری، چهارمحال و بختیاری با ۱۴۵ میلیمتر بارش روبرو بوده و در حال حاضر هیچ سامانه قوی برای این استان پیشبینی نشده است.
همچنین رییس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران، درباره بحران آب ایران اظهاراتی داشت و تاکید کرد که کشور همواره با کمبود آب مواجه بوده و تاکنون نتوانستهایم مصرف بهینه آب را در جامعه جا بیاندازیم. او به مشکلات جغرافیایی و محدودیتهای بارشی اشاره کرده و اظهار داشته که بیش از ۸۸ درصد آب کشور در حوزه کشاورزی مصرف میشود، که بیش از ۵۰ درصد آن هدر میرود.
از سوی دیگر، در گزارشی که رسانههای ایران بر اساس اطلاعات سازمان هواشناسی منتشر کردهاند، ضمن هشدار درباره «تنش شدید آبی» در بیشتر استانها در اواخر بهار و تابستان آمده است که میزان ذخایر آبی سدهای کشور تا نیمه بهمن به ۲۰ میلیارد و ۶۲۰ میلیون متر مکعب رسیده است که نسبت به زمان مشابه سال پیش، کاهش دو درصدی نشان میدهد.
محمد درویش با انتقاد از «پر کردن فرونشست ها با کامیون برای پنهان کردن این مسئله»، اظهار داشت: مسئولان در پلمپ کردن چاه های غیرمجاز و پرداخت خسارت به کشاورزان اقدامی انجام نداده اند و اگر این روند ادامه یابد، بخش بزرگی از استان فارس غیرقابل سکونت خواهد شد.