k.ghoreishi(at)roozonline.com
عکس‌های منشتر شده در شبکه‌های اجتماعی از تجمع مردم روانسر در استان کرمانشاه برای بخشش به جای تماشای اعدام، بار دیگر مدافعان لغو مجازات اعدام را شگفت زده کرد. محمد ملکی، از فعالان کارزار لغو مجازات مرگ در ایران به روز می‌گوید اقداماتی از این دست و افزایش میزان “بخشش محکومان به اعدام” می‌دهد که نگاه مردم نسبت به این شیوه مجازات تغییر کرده است.
اخیرا جمعی از مردم روانسر در استان کرمانشاه به همراه برخی از اعضای شورای شهر با حرکت به سوی خانواده یک مقتول، از آنها درخواست کرده‌اند که از اجرای حکم زندانی محکوم به قتل فرزندشان خودداری کنند.
گزارش شده که پیشتر شورای شهر روانسر، در بیانیه‌ای از مردم این شهر خواسته بود که روز ۲۵ اردبیهشت با حضور در “امید مرادی”، مقتول و راهپیمایی به سوی منزل خانوادگی او از آنها طلب بخشش کنند.
محمد ملکی، از پایه گذاران لگام، کارزار لغو گام به گام مجازات اعدام با اشاره به این رویداد به روز می‌گوید: “آنچه که ما احساس می‌کنیم و می‌بینیم و از جوانب مختلف تائید می‌شود، این است که تغییر و تحولاتی در دیدگاه مردم نسبت به اعدام به وجود آمده و این‌ها مسائلی است.”
کمپین لگام نخستین حرکت سازمان‌مند مدنی در داخل ایران است که به صورت مشخص برای لغو مجازات اعدام فعالیت می‌کند؛ کمپینی که هدف آن واداشتن حکومت به فاصله گیری از خشونت و تشویق جامعه به گذشت از اجرای قصاص و دیگر شیومه های مجازات مرگ است.
اعضای این کمپین در فاصله کوتاهی از تشکیل این کمپین موفق شد‌ه‌اند اجرای احکام چندین محکوم به اعدام را متوقف کنند.
در ماه‌های گذشته اولیای دم چندین مقتول در حین و یا پیش از اجرای حکم قصاص قاتل فرزندان خود اعلام کردند متهم را عفو کرده‌اند. موج گذشت بستگان از اجرای احکام اعدام پس از آن شدت گرفت که یک ورزشکار سابق و همسرش قاتل فرزند خود را در شهرستان نور در ملاعام بخشیدند و در تصویری ماندگار، مادر مقتول طناب را از گردن قاتل باز کرد.
شرق، از روزنامه‌های صبح تهران گزارش کرده که این رویداد، زوجی نیشابوری عامل قتل پسر ۱۸ساله‌شان را عفو کردند. پس از این دو رضایت، اولیای دم مقتولی دیگر در بندرعباس قاتل فرزند خود را بار دیگر به زندگی بازگرداندند.
پس از آن هم بر اساس اعلام دادستان شهرستان بیجار در استان کردستان یک محکوم به اعدام در پای چوبه دار از سوی اولیای دم بخشیده شد. در آمل مازندران نیز با رضایت خانواده اولیاء دم در شهرستان آمل محکومی که مرتکب قتل شده بود، از چوبه دار رهایی یافت.
محمد ملکی از اعضای کارزا لغو گام به گام مجازات اعدام بر این باور است که اقدامات این کمپین و دیگر تلاش‌ها برای لغو مجازات مرگ در ایران کارساز بوده است.
آقای ملکی به تماسی اشاره می‌کند که اخیرا از سوی مدیرعامل انجمن حمایت از زندانیان سیستان و بلوچستان با اعضای لگام صورت گرفته و طی آن از این کارزار خواسته شده در عفو جوانی که در ۱۵ سالگی مرتکب قتل شده و الان با حکم قطعی اعدام ۱۹ سال دارد، یاری کنند.
این فعال سیاسی با سابقه ایرانی و اولین رئیس دانشگاه تهران می‌گوید نمونه دیگر از تحول نگاه مردم به مساله اعدام را می‌توان محباحثی دید که در صفحات لگام در شبکه‌های اجتماعی به جریان افتاده اند.
با این توضیحات آقای ملکی از فعالیت‌های کارزار لگام ابراز رضایت می‌کند و می‌گوید: “با وجود تبعلیغات حاکمیت و خشونت موجود در رابطه با اعدام و تشدید این مجازات که به منظور بیشتر ترساندن مردم و ایجاد فضای رعب و وحشت صورت می‌گیرد اما می بینیم مردم بیشتر به مساله اعدام توجه می‌کنند.”
او ابراز امیدواری می‌کند که تلاش‌ها برای لغو مجازات اعدام ادامه یابد و حاکمیت مجبور شود در تصمیمات خود در مورد این شیوه مجازات تجدید نظر کند.
هر چند خواست لغو مجازات اعدام از مطالبات قدیمی شماری از نهادها و فعالان ایرانی مدافع حقوق‌بشر بوده اما ابتکار اجتماعی برای رفع این مجازات به ویژه طی سالهای گذشته شدت گرفته است.
سال گذشته اعدام برخی از فعالان سیاسی کرد با واکنش‌های گسترده اجتماعی روبرو شد. شماری از معترضان به این اعدام‌ها در شهر مریوان کردستان راهپیمایی کردند و در سقز، دیگر شهر استان کردستان یک نمایشگاه هنری به صورت نمادین در مخالفت با مجازات اعدام بر پا شد.