احسان مهرابی
حضور محافظان در نشست فرماندهان ارشد نیروهای مسلح با «علی خامنه‌ای»، بار دیگر موضوع حفاظت از رهبر جمهوری اسلامی را مطرح کرده است. موضوعی که پروتکل‌های خاص خود را دارد و یک سپاه پاسداران به‌عنوان سپاه «ولی امر»، وظیفه این کار را دارد.
حفاظت از رهبر جمهوری اسلامی علاوه‌بر ضوابط و آیین‌نامه‌های خاص، با تجهیزات خاص حفاظتی ازجمله دوربین‌های حرارتی و دیگر تجهیزات انجام می‌شود. حفاظت او به‌نوعی متفاوت با «روح‌الله خمینی» است که هرچند آن هم جدی و سخت بود، اما به‌نوعی با روش‌های سنتی و تعدادی محدودتر انجام می‌شد.
***
حفاظت از خمینی و «پست نگهبانی سه‌راه بیت»
هرچند که پس از ترور ناموفق «اکبر هاشمی رفسنجانی» در خرداد۱۳۵۸، آیت‌الله خمینی در پیامی، مسوولیت حفاظت از جان مسوولین را به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی محول کرد، اما از همان ابتدا، حفاظت از رهبر جمهوری اسلامی تشکیلات جداگانه‌ای داشت و «سراج‌الدین موسوی»، عضو دفتر خمینی، علاوه‌بر سمت‌های دیگر، این سمت را نیز عهده‌دار بود. «مختار کلانتری»، از فرماندهان ارشد کمیته انقلاب اسلامی نیز، معاونت فرماندهی تیم حفاظت از آیت‌الله خمینی را بر عهده داشت.
«پست نگهبانی سه‌راه بیت»، آخرین مرحله بازرسی جماران محسوب می‌شد و در این محدوده پس از بازرسی بدنی، همه وسایل شخصی افراد گرفته می‌شد. به گفته محافظان، در این زمینه تفاوتی بین ملاقاتی‌های عمومی و خصوصی نبود. همه باید بازرسی بدنی می‌شدند. در این پست، ۱۴ پاسدار مشغول‌به‌کار بودند.
در این میان فرماندهان نیز از طریق دوربین‌های متعدد، پست‌ها را زیرنظر داشتند. در این دوره، تعداد محافظان و تجهیزات حفاظت از آیت‌الله خمینی به نسبت محافظان خامنه‌ای، محدودتر بود.
تشکیل لشکر ولی امر
در دوره رهبری علی خامنه‌ای و از سال ۱۳۶۸ به بعد، لشکر «حفاظت از شخصیت‌ها» و «حفاظت ولی‌امر»، از یکدیگر تفکیک شدند و سپاه «حفاظت انصارالمهدی» تشکیل شد. لشکر «ولی امر»، تنها حفاظت از رهبر جمهوری اسلامی را بر عهده داشت و لشکر «حفاظت انصار»، ماموریت حفاظت از دیگر مقامات. پس از تبدیل لشکرهای سپاه به سپاه‌های استانی، نام این دو لشکر نیز به سپاه تغییر یافت.
نماد بیرونی حفاظت از رهبر جمهوری اسلامی، دیدارهای عمومی او است. در محدوده دفتر رهبر جمهوری اسلامی، دروازه‌های مختلفی وجود دارد و افراد برای حضور در دیدارهای او، در چند مرحله بازرسی می‌شوند. همچنین در حسینیه محل دیدارهای عمومی او، تجهیزات مختلفی ازجمله دوربین‌های حرارتی وجود دارد.
در این میان، محافظان در همه دیدارها ازجمله دیدارهای خصوصی حضور دارند و حتی در نماز او با مقامات نیز، در صف‌های نماز می‌ایستند. توجیه این موضوع علاوه‌بر موضوعات حفاظتی، اطمینان از سلامت و عدم اتفاق برای او در حین نماز است.
چینش دیدارهای عمومی خامنه‌ای با گروه‌های مختلف نیز برنامه‌ریزی شده است و در ردیف‌های اول افراد انتخاب شده می‌نشینند و در میان آن‌ها نیز، محافظان حضور دارند.
در این میان، بازدیدهای خامنه‌ای در تهران، نماز جمعه، نماز عید فطر و سفرهای استانی نیز، قواعد خاص خود را دارد. در این دیدارها تیم حفاظت از مدتی قبل در محل حاضر شده و وضعیت را چک کرده و برخی اماکن را پلمب می‌کنند که ورود و خروج به آن‌ها مشخص باشد.
سفرهای استانی خامنه‌ای نیز قواعد خاصی را دارد و از چند هفته پیش از سفر گروهی از پاسداران موسوم به گروه پیشرو در استان مستقر شده و هماهنگی موضوعات حفاظتی را انجام می‌دهند.
در سال‌های اخیر، سفرهای استانی خامنه‌ای قطع شده و حضور او در مکان‌های عمومی نیز کاهش یافته است. حتی برخی از نمایشگاه‌ها نیز در «حسینیه امام خمینی»، یعنی مقر رهبری او برگزار می‌شود.
«رضا تقوی»، رییس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه، دلیل کم شدن حضور خامنه‌ای در نماز جمعه را موضوع حفاظت ذکر کرده بود. به گفته تقوی، خامنه‌ای گفته است که «من بیایم برای مردم زحمت ایجاد می‌شود. تیم حفاظت و انتظامات سخت می‌گیرند و در رفت و‌آمد مردم تاثیر گذاشته می‌شود.»
با‌این‌حال، وضعیت جسمی خامنه‌ای نیز می‌تواند یکی از دلایل قطع سفرهای استانی و کاهش حضور در نماز جمعه باشد.
هرچند که سپاه حفاظت ولی‌امر، جزو مجموعه‌های سپاه بوده که خبرها و اتفاقات آن به بیرون درز نمی کند، اما پس‌لرزه‌های مربوط به برکناری «حسین طائب»، بر این سپاه تاثیر گذاشت.
پس‌لرزهای برکناری حسین طائب بر سپاه ولی امر
در سال ۱۴۰۰ و پس از از برکناری رییس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، «حسن مشروعی‌فر» به‌عنوان فرمانده سپاه حفاظت ولی‌امر جانشین «ابراهیم جباری شده» است. پس‌از آن مشخص شد که او همان «حسن امامی»، معاون حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بوده است.
پس از برکناری فرمانده حفاظت ولی امر، موضوع هشدار وزیر سابق اطلاعات درباره ترور مقامات جمهوری اسلامی بار دیگر مطرح شده و این برکناری، به هراس از ترور آیت‌الله خامنه‌ای تعبیر شده است. هرچند که معمولا سهم درگیری‌های داخلی در این تغییرات، بیش از نگرانی‌های این چنینی است.
«علی یونسی»، وزیر سابق اطلاعات، روز سه‌شنبه ۸تیر۱۴۰۰، نفوذ سازمان اطلاعات اسراییل در ایران را به‌حدی عمیق توصیف کرده بود که همه مسوولان جمهوری اسلامی باید نگران جان خود باشند.
سال ۱۳۹۵، کشته شدن سرهنگ دوم پاسدار «حسن اکبری»، از محافظان خامنه‌ای، خبرساز شد. روابط عمومی کل سپاه پاسداران اعلام کرد که حسن اکبری که از افسران آموزشی سپاه ولی امر، بود «به‌دلیل نقص فنی سلاح» جان خود را از دست داده است.
در همین حال «باشگاه خبرنگاران جوان»، بخش خبری نزدیک به اطلاعات سپاه در صداوسیما، با درج خبر کشته شدن حسن اکبری، از او به‌عنوان «یکی از محافظان نزدیک رهبر انقلاب» یاد کرده است.
«محمدصادق صالحی‌منش»، «مصطفی متولیان» و «حسین نجات»، دیگر فرماندهان این لشکر یا سپاه حفاظت ولی امر بودند. در این میان، «محمدحسین زیبایی‌نژاد»، معروف به «حسین نجات»، در فضای عمومی شناخته شده‌تر بود و سال ۱۳۹۵ نیز به‌عنوان جانشین سازمان اطلاعات سپاه پاسداران منصوب شد.
«ابراهیم جباری»، سال ۱۳۸۹ به‌عنوان فرمانده حفاظت ولی امر منصوب شد. او سال‌ها فرمانده سپاه زنجان و قزوین بود و از سال ۱۳۸۷، معاون سپاه تهران و سپس فرمانده سپاه قم شد.
از: ایران وایر