همسر علی حاتمی و مادر لیلا حاتمی بیش از سه دهه در سینمای ایران ممنوعالکار بود
زری خوشکام، هنرپیشه قدیمی سینمای ایران، همسر علی حاتمی و مادر لیلا حاتمی، روز جمعه ۲۸ اردیبهشت، در ۷۷ سالگی چشم از جهان فروبست.
زهرا «زری» خوشکام، سال ۱۳۲۶ در اصفهان به دنیا آمد اما تحصیلاتش را در شهرهای تهران و لندن گذراند. اشتیاق او به کارهای هنری از دوران نوجوانی آغاز شد و ورود به این عرصه را نیز با رقص آغاز کرد و سال ۱۳۵۰ نیز درحالیکه ۲۴ سال داشت، به سینمای ایران پیوست و در مدت کوتاهی خوش درخشید.
خوشکام فعالیت سینماییاش را با فیلم «آدمک»، ساخته خسروهریتاش آغاز کرد اما با فیلم «کلبهای آن سوی رودخانه» به کارگردانی احمد شیرازی به شهرت رسید. او در این فیلم نقش دختری به نام فرانک را بازی میکرد که پس از جدایی از مرد معشوق، قصد خودکشی دارد، اما با کمک یک راننده کامیون به زندگی بازمیگردد. او در این فیلم با ناصر ملکمطیعی همبازی بود.
جسارت و بیپروایی زری خوشکام در این فیلم در موفقیت و شهرتش بسیار تاثیرگذار بود؛ بهطوریکه پیشنهادهای مختلفی برای بازی در نقشهای مختلف سینمایی دریافت کرد. او در فیلم «مرد هزار لبخند» با محمدعلی فردین همبازی شد و در فیلم «رشید» مقابل بهروز وثوقی و بهمن مفید بازی کرد. در فیلم «توبه» نیز نقش مقابل او برعهده ایرج قادری بود.
زری خوشکام در همین سالها در آثار سینمایی موج نو سینمای ایران مانند «تپلی» ساخته رضا میرلوحی و «خواستگار» ساخته علی حاتمی نیز بازی کرد. ازدواج با علی حاتمی نیز مسیر حرفهای او را تا حدود زیادی تغییر داد، بهگونهای که زری خوشکام در آثار سینمایی پس از ازدواجش بیشتر در نقشهای خاص بازی کرد.
پس از وقوع انقلاب اسلامی، زری خوشکام نیز مانند بسیاری از دیگر زنان بازیگر سینمای ایران به انزوا رانده شد. او پس از بازی در سریالهای «هزاردستان» و «سلطان صاحبقران» که هردو ساخته همسرش بودند، حدود سه دهه هیچ فعالیتی در سینما نداشت تا اینکه مجوز حضور در فیلمهایی مانند «طلاخون» و «در دنیای تو ساعت چند است» را پیدا کرد. حضور زری خوشکام در این فیلمها مختصر و محدود به نقشهای فرعی بود.
خوشکام پس از حضور در فیلم در دنیای شما ساعت چند است، در گفتوگویی افشا کرد که نزدیک به سه دهه ممنوعالکار و ممنوعالچهره بوده است. او در این فیلم کنار دخترش لیلا و دامادش علی مصفا، نقش زنی به نام «حوا» را بازی کرد. آخرین حضور سینمایی زری خوشکام نیز در فیلم «شعلهور» ساخته حمید نعمتالله در سال ۱۳۹۵ رقم خورد.
سرنوشت زری خوشکام، با دیگر هنرپیشههای زن که قبل از انقلاب در سینما فعالیت میکردند و در ایران ماندند، تقریبا مشابه بود. برخی از آنان مانند پوران تا آخر عمر هرگز اجازه ادامه فعالیت هنری پیدا نکردند و برخی دیگر مانند آفرین عبیسی و زری خوشکام نیز به نقشهای فرعی محدود شدند، حالآنکه زمانی ستاره سینمای ایران بودند.
زری خوشکام، در مصاحبهای گفته بود که علی حاتمی، هنگام ساخت سریال هزاردستان، در شهرک سینمایی، نامهای دریافت کرد که در آن نوشته شده بود، زری خوشکام ممنوعالکار است. با اینکه علی حاتمی زیر بار حذف خوشکام نرفت، در پایان، تمام بخشهای مربوط به حضور او را از سریال هزاردستان حذف کردند.
زری خوشکام پس از انقلاب بیشتر به نام خانوادگی همسرش نامیده میشد. هرچند که برخی فعالان سینمایی مدعیاند که او نام زهرا حاتمی را آگاهانه انتخاب کرد، چنین به نظر میرسد که هنرپیشههای زن پس از انقلاب با هدف در امان ماندن از بگیر و ببندهای حکومتی، نام خانوادگیشان را به نام همسرانشان تغییر میدانند.
بر مبنای گزارش رسانههای ایران، مراسم خاکسپاری زهرا خوشکام روز شنبه در قطعه هنرمندان بهشتزهرا برگزار میشود و این هنرپیشه قدیمی در کنار همسرش به خاک سپرده خواهد شد.