نگارش از ترجمه یورونیوز فارسی از آسوشیتدپرس
سعید جلیلی، نامزد چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری ایران که سال‌ها مسئول مذاکرات هسته‌ای تهران بود هیچ‌گاه تحسین دیپلمات‌های غربی که مقابل او نشسته بودند را به همراه نداشت، زیرا این سیاستمدار تندرو بارها در مورد همه چیز برای آنها سخنرانی می‌کرد اما چیزی ارائه نمی‌کرد.
جلیلی در آن زمان گفته بود: «همان‌طور که بافتن فرش ایرانی به صورت میلیمتری، دقیق، ظریف و با دوام جلو می‌رود، ان‌شاالله این روند دیپلماتیک نیز به همانگونه پیش خواهد رفت.»
در هر حال ساعت‌ها سخنرانی در سال ۲۰۰۸ باعث توقف مذاکرات هسته‌ای ایران شد، زیرا علی خامنه‌ی و محمود احمدی‌نژاد، رهبر و رئیس جمهور تندرو ایران برنامه هسته‌ای این کشور را پیش بردند.
فشار بر غرب در نهایت در نهایت با توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ ایران با قدرت‌های جهانی که تحریم‌های جمهوری اسلامی را لغو کرد، کاهش یافت.
اینک جلیلی ۵۸ ساله در آستانه انتخاب شدن به عنوان رئیس‌جمهور بعدی ایران قرار دارد، زیرا روز جمعه در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در برابر مسعود پزشکیان، سیاستمدار کمتر شناخته‌شده اصلاح‌طلب و جراح قلب قرار دارد.
با توجه به غنی‌سازی اورانیوم در ایران که نزدیک به آستانه خلوص ۹۰ درصدی تسلیحاتی است، پیروزی جلیلی در این انتخابات می‌تواند مذاکرات هسته‌ای تهران و کشورهای غربی را کاملاً متوقف کند.
در همین حال، دیدگاه‌های سخت‌گیرانه سعید جلیلی که توسط رقبای او به‌عنوان دیدگاه‌های شبیه طالبان معرفی می‌شوند، احتمالاً خطراتی را برای جامعه ایران به دنبال خواهند داشت. اجرای این دیدگاه‌ها می‌تواند جامعه‌ای که هنوز از سرکوب خشونت‌آمیز معترضان ایرانی به حجاب اجباری در سال ۱۴۰۱ خورشیدی خشمگین است را برانگیزد.
هوادارن سعید جلیلی از او که در سن ۲۱ سالگی پای راست خود را در جنگ ایران و عراق از دست داده است به‌عنوان «شهید زنده» نام می‌برند. او در تاریخ ۶ سپتامبر ۱۹۶۵ میلادی در شهر مشهد متولد شد. پدرش معلم فرانسه و مدیر یک مدرسه بود و مادرش آذری بود.
سعید جلیلی پیش از ورود به وزارت خارجه ایران به عنوان استاد دانشگاه با مدرک دکترا مشغول به کار بود. او پس از پیوستن به شورای عالی امنیت ملی ایران، به عنوان مسئول مذاکرات هسته‌ای ایران در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد به موقعیت برجسته‌ای دست یافت.
او بلافاصله بر همتایان غربی خود تأثیر گذاشت، به گونه‌ای که ویلیام برنز، مذاکره‌کننده وقت آمریکا و رئیس کنونی سازمان سیا او را «یک مومن واقعی به انقلاب ایران» توصیف کرد.
برنز در کتاب خود خاطره نخستین مواجهه‌اش با سعید جلیلی را اینگونه روایت می‌کند: «او در بخشی از سخنانش گفت به‌صورت پاره‌وقت در دانشگاه تهران تدریس می‌کند. آن‌جا بود که احساس کردم اصلاً به دانشجویانش حسادت نمی‌کنم.»
او همچنین گفت جلیلی وقتی می‌خواست از پاسخگویی مستقیم طفره رود، به شکل شگفت‌انگیزی سخنان مبهم به زبان می‌آورد.
آسوشیتدپرس به نقل از یک دیپلمات فرانسوی، از مذاکرات سعید جلیلی به عنوان «یک فاجعه» نام برده است. بنا به گزارش آسوشیتدپرس، اسناد منتشر شده توسط ویکی‌لیکس هم نشان می‌دهند که یک دیپلمات اروپایی دیگر نیز همین ارزیابی را داشته است.
در این سند، دیپلمات آمریکایی به نقل از مقام‌های اتحادیه اروپا آقای جلیلی را «محصول واقعی انقلاب ایران» توصیف کرده بود که جلسات را بی‌نتیجه گذاشته بود.
جلیلی پس از شش سال حضور در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ایران، تصمیم گرفت در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در سال ۲۰۱۳ شرکت کند اما در نهایت توفیقی کسب نکرد و با کسب حدود ۴ میلیون رأی، سوم شد. در این انتخابات، حسن روحانی که سال‌ها پیش از جلیلی مسئول مذاکرات هسته‌ای ایران بود به پیروزی رسید.
دولت حسن روحانی در سال ۲۰۱۵ توافق هسته‌ای ایران موسوم به برجام را امضا کرد که جلوی تحریم‌های اقتصادی علیه تهران را گرفت.
جلیلی در آن زمان به یکی از منتقدان جدی دولت روحانی، مذاکرات هسته‌ای و بعدتر توافق برجام تبدیل شد. او بارها در سخنرانی‌های خود از توافق هسته‌ای ایران به‌عنوان یک اقدام غلط که به سود آمریکا بوده است، نام برد.
این سیاستمدار تندرو در دوران ریاست جمهوری روحانی با تشکیل دولت سایه تلاش کرد تا تلاش‌های رئیس جمهور وقت را کمرنگ نشان دهد.
جلیلی همچنین در انتخابات سال ۲۰۱۳ مورد حمایت محمد تقی مصباح یزدی، روحانی تندرو قرار گرفت. مصباح یزدی زمانی گفته بود که ایران نباید خود را از حق تولید «سلاح‌های ویژه» محروم کند که اشاره‌ای ضمنی به سلاح‌های هسته‌ای بود.
ایران همواره اصرار داشته است که برنامه هسته‌ای‌اش برای مقاصد صلح‌آمیز است. با این حال، بازرسان سازمان ملل متحد و کشورهای غربی اعلام کرده‌اند که ایران تا سال ۲۰۰۳ یک برنامه هسته‌ای نظامی سازمان‌یافته داشته است. در ماه‌های اخیر، مقامات ایرانی به طور فزاینده‌ای تهدیدهایی درباره توانایی ایران برای ساخت بمب اتمی در صورت تمایل مطرح کرده‌اند.
در همین حال، هواداران پزشکیان، جلیلی را به عنوان فردی معرفی کرده‌اند که می‌تواند در صورت پیروزی در انتخابات باعث اجرای سیاست‌های سخت‌گیرانه شبیه طالبان در ایران شود، موضوعی که جلیلی نیز به طور ضمنی به آن اشاره کرده است.
جلیلی در یکی از مناظره‌های تلویزیونی خود با اشاره به انتقادات اصلاح‌طلبان از سیاست‌هایش گفت: «این درست نیست هنوز نتیجه انتخابات مشخص نشده است به ۹ میلیون، ۱۰ میلیون نفر بگوییم طالبان.»
اگرچه جلیلی تاکنون از اظهارنظر مستقیم درباره مناقشه جاری بر سر حجاب در ایران خودداری کرده است اما اعضای کارزار انتخاباتی او بسیار صریح‌تر سخن گفته‌اند، به‌گونه‌ای که برخی از آنها خواستار مجازات‌های سخت‌تر برای افرادی شده‌اند که از پوشیدن حجاب اجباری خودداری می‌کنند. حتی یکی از نزدیکان جلیلی یک بار از زنانی که مخالف حجاب اجباری هستند به‌عنوان افرادی نام برد که واژه «فاحشه» برای آنها مصداق دقیق‌تری است.
با این حال، در این روزها نظر جلیلی درباره موضوع حجاب مبهم بوده است و حتی عکس او با یک زن که مقید به رعایت حجاب مورد تأیید حکومت ایران نبوده، خبرساز شده است.
جلیلی در سال‌های گذشته از حمایت‌های یکی دیگر از روحانیون تندروی ایران به نام محمدمهدی میرباقری برخوردار بوده که به «جبهه پایداری» نزدیک است.
جبهه پایداری که از جلیلی حمایت می‌کند، پشت یک مصوبه مجلس ایران بود که بر مجازات ۱۰ سال زندان برای افرادی تأکید دارد که از پوشش حجاب اجباری خودداری می‌کنند. البته این مصوبه برای آنکه به قانون تبدیل شود باید به تأیید شورای نگهبان برسد.
مهرداد خدیر، روزنامه‌نگار و تحلیگر سیاسی به آسوشیتدپرس گفته است: «آنها خواهان مسدود کردن همه چیز هستند، در مورد زنان، اینترنت و هر موضوع دیگر هم همین‌گونه فکر می‌کنند.»