مصطفی تاجزاده:
اگر مقصود این است که بحران جانشینی موجب شود که آیت‌الله خامنه‌ای در زمان حیات خود به فکر اصلاحات اساسی برآید، بسیار خوشحال خواهم شد اگر چنین اتفاقی رخ دهد. مثلا رهبر خود نظارت استصوابی را لغو کند؛ یا رابطه با آمریکا را برقرار سازد؛ یا آزادی حجاب را به‌رسمیت بشناسد و به توجیه حامیان خود بپردازد؛ یا راه برای بازنگری در قانون اساسی، مطابق نظر ملت باز کند.
درهرحال یکی از دلایل امیدواری من به امکان حذف ولایت‌فقیه از قانون اساسی آن است که بسیاری از اصول‌گراها و حتی حامیان آقای خامنه‌ای در موضوع جانشینی به بن‌بست رسیده‌اند.
آنان متوجه شده‌اند که سپردنِ مادام‌العمرِ اختیاراتِ عالم و آدم به یک روحانی جوان، بسیار خطرناک و با ریسک فراوان همراه است. واگذاری آن به یک پیرمرد روحانی نیز شرط عقل نیست، زیرا جانشین تثبیت نشده باید جای خود را به رهبر جدید بدهد و این دور باطل تکرار می‌شود.
به‌همین‌دلیل روزبه‌روز تعداد بیشتری از نخبگان حوزوی و دانشگاهی، از اصحاب فرهنگ و هنر تا شهروندانی که به آینده ایران می‌اندیشند به این جمع‌بندی می‌رسند که دوگانه اختیارات نامحدود و مدت نامعلوم، مسئله‌آفرین و استبدادپرور است.
ما به تجربه دریافته‌ایم که ساختار متکی به ولایت فقیه، حکمرانی را فردمحور می‌کند، اجازه نهادینه‌شدن روندها و جاری‌شدن رویه‌های دمکراتیک را نمی‌دهد و می‌تواند دمکرات‌ترین افراد را ظرف مدت کوتاهی، به مستبدی بزرگ بدل کند.
صرف‌نظر از مسائلی که عرض کردم این انتقاد به رهبر وارد است که برخلاف آیت‌الله خمینی که در اواخر عمر، دخالت خود در امور را به حداقل رساند و رقابت سیاسی را بین دو جناح درون نظام تثبیت کرد و امکان تغییر قانون اساسی را در زمان حیات خود فراهم آورد، آیت‌الله خامنه‌ای به موازات پیرشدن، هم به میزان دخالت‌های خود در امور مختلف افزوده و هم بیشتر از گذشته به تک‌صدایی و حذف همه منتقدان (حتی اصول‌گراهای حامی خود، اما نه صددرصد گوش به فرمان) همت گمارده است و توجه ندارد که حتی با حضور خود وی ممکن است شاهد خیزش و تجمعات اعتراضی گسترده‌تر و شاید هم طولانی‌تر از جنبش مهسا شویم. چه رسد به زمان جانشین وی که وارث مشکلات تلنبار شده و بحران‌های هم‌افزا می‌شود و زمام امور میهن و مردم را در شرایط بسیار دشواری دردست می‌گیرد که تا جا بیفتد، معلوم نیست بر ایران و ایرانی چه خواهد رفت.
بخشی از فصل پانزدهم مصاحبه حسین رزاق با مصطفی تاجزاده در زندان
پاییز۱۴۰۲
از: ایران امروز