ویدیوی منتشر شده درباره حضور دختران جوانی که بدون حجاب در مراسم عاشورا در کرج شرکت کرده و زنجیر می زنند، بازتاب های گسترده ای داشت. تندترین واکنش توسط مسئولان نظام صورت گرفت که بلافاصله با امنیتی کردن مسئله با هیئت سازمانده این برنامه برخورد کرده و جواز آن ها را باطل کردند. همچنین با احضار این دختران جوان و حمله در رسانه های حکومتی به حضور آنان و راه اندازی تظاهرات دین باوران طرفدار حکومت در روز بعد در شهر کوشیدند با آن مقابله کنند. علاوه بر آن به دلیل بازتاب گسترده این حادثه در فضای مجازی، از وجود “توطئه ای سازمان یافته” به قصد توهین به امامان و شکستن هنجارهای دینی سخن گفتند.
از سوی دیگر بسیاری و از جمله فعالان جنبش زنان به این پدیده ای همچون مبارزه در سنگری دیگر در مبارزه با حجاب اجباری و خواست زنان مبنی بر اختیار پوشش و کنترل بر بدن خود می نگرند. مطالبه ای که یکی از اهداف ابر جنبش ساختارشکنانه زن زندگی آزادی نیز بود. این امر یکبار دیگر نشان داد مبارزه با حجاب اجباری و بی حجابی منحصر به گروه های غیر مذهبی نیست، بلکه بیش از پیش به خواستی فراگیر بدل شده که هم در میان شخصیت های مذهبی نظیر صدیقه وسمقی و هم در میان دین باورانی که در مراسم عاشورا زنجیر می زنند قابل مشاهده است.
پیش روی تدریجی اما بازگشت ناپذیر زنان و به ویژه نسل جوان در جامعه را پیش تر در انقلاب جنسی آرام، گسترش آگاهی جنسیتی، گسترش سطح تحصیلات زنان، مبارزات سازمان یافته همچون کمپین های یک میلیون امضا، کمپین های گوناگون علیه حجاب اجباری، ایستادگی در برابر طرح نور، و مبارزات علیه دیگر تبعیضات جنسیتی که اوج آن در ابرجنبش ساختارشکن زن زندگی آزادی علیه بنیادگرایی اسلامی و کلیت نظام رخ داد، شاهد بودیم.
رخداد اخیر که با واکنش سخت حکومت روبرو شد اما نشانگر آن است که جنبش زنان مصمم شده مهمترین سنگرهای دینی ایدئولوژیک زده مورد بهره برداری سیاسی نظام همچون مراسم عاشورا را نیز به فتح خود درآورد.
گرچه پیش تر شاهد بهره برداری از مراسم عاشورا و دیگر مناسک مذهبی برای بیان اعتراضات سیاسی نه فقط در نظام گذشته بلکه در حکومت اسلامی و حتی بر علیه آن نیز بوده ایم، با این همه آن نمایشی ها یا خصلتی یکسره مردانه (نظیر برخی مراسم های نوحه خوانی و سینه زنی در یزد) داشته اند یا برپایه الگوهای پدرسالارانه و استعاره های دو پهلوی دینی استوار بوده اند.
این بار اما نفس حضور زنانی از نسل زد بدون حجاب در مراسم عاشورا بی هیچ کلامی، آنقدر گویای چالشگری زنان است که به زلزله ای فرهنگی علیه خوانش های مسلط دینی بدل شده است. چنین حضوری به عریانی نوعی اعتراض اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ای بسا دینی علیه هنجارهای حکومت اسلامی است. فراتر از آن این نشانگر تلاش زنان برای نقب زدن در مراسم های دینی به قصد عقب راندن الگوهای مردسالارانه حاکم بر آن است.
گویی زنان جوان و نسل شورشی پا به میدان گذاشته در پی آنند که از همه روش ها و همه فرصت ها برای نمایش اراده معطوف به رهایی از حجاب اجباری و دیگر هنجارهای پدرسالار رایج دینی در حکومت اسلامی بهره جوید.
در سال های پیش شاهد بدل شدن مراسم عاشورا توسط مردم در گوشه هایی از کشور به نوعی کارناوال هم بودیم. در عین حال این رخداد بخشی از سلسه رخدادهایی است که نشانگر میل و اراده جامعه به گسترش سکولاریسم نه تنها از طریق چالش هنجارهای دینی حاکم از بیرون و علیه آن بلکه از درون و تغییر در برخی مناسک دینی است!
از: اینستاگرام نویسنده