رادیو زمانه
سازمان حقوق بشری بتسلم در اسرائیل در گزارشی فاش کرد دولت اسرائیل پس از حمله هفتم اکتبر حماس، سیستمی متخصص در شکنجه و آزار را در زندان‌ها ایجاد کرده که از هزاران فلسطینی که از آنها انسان‌زدایی‌شده و اکثرشان بدون محاکمه و همه در شرایط غیرانسانی نگه‌داشته می‌شوند، انتقام‌جویی می‌کنند. بر مبنای شهادت شاهدان نزدیک به ۶۰ زندانی در این زندان‌ها جان داده‌اند. جزئیاتی از این گزارش را در ادامه می‌خوانید.
سازمان حقوق بشری بتسلم (Btselem) در اسرائیل گزارشی را تحت عنوان «به‌جهنم خوش آمدید: زندان‌های اسرائیل به‌عنوان شبکه‌ای از اردوگاه‌های شکنجه» منتشر کرده است که در آن شواهدی از «رفتار غیرانسانی» با فلسطینی‌ها در زندان‌های اسرائیل مطرح شده اند. گرچه این گزارش به بازه زمانی هفتم اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون محدود می‌شود، بتسلم تأکید می‌کند که آن‌چه این سازمان «پروژه حبس» اسرائیل می‌خواند نه در هفتم اکتبر آغاز شده و نه با انتصاب ایتامار بن گویر به عنوان وزیر امنیت ملی. بتسلم خاطر نشان می‌کند که «بدون بررسی نقش کلیدی این پروژه در سرکوب اجتماعی و سیاسی جامعه فلسطینی‌ها در طول سالیان [دراز]، نمی‌توان وضعیت کنونی هر چقدر هولناک [زندان‌ها] را درک کرد.
بتسلم که پیشتر اسرائیل را «آپارتاید» خوانده در گزارش خود آورده است:
سیستم زندان یکی از چندین ابزار کنترل و سرکوب رژیم آپارتاید اسرائیل برای حفظ برتری یهودیان بین رود اردن و دریای مدیترانه است. ده‌ها سال است که اسرائیل از زندانی‌شدن صدها هزار فلسطینی از همه اقشار برای تضعیف و گشودن بافت اجتماعی و سیاسی که جمعیت فلسطین را به هم پیوند می‌دهد، استفاده کرده است. بر اساس برآوردهای مختلف، از سال ۱۹۶۷، اسرائیل بیش از ۸۰۰ هزار مرد و زن فلسطینی را ازکرانه باختری، از جمله شرق اورشلیم (بیت‌المقدس) و نوار غزه زندانی کرده است که حدود ۲۰ درصد از کل جمعیت و حدود ۴۰ درصد از کل جمعیت مردان فلسطینی را تشکیل می دهد.
انسان‌زدایی از فلسطینی‌ها
این گزارش با اشاره به گستردگی «پروژه» اسرائیل برای زندانی‌کردن فلسطینی‌ها و ریشه‌های آن در انسان‌زدایی از فلسطینی‌ها، اضافه می‌کند:
گستردگی این پروژه حبس به این معنی است که به ندرت یک خانواده فلسطینی وجود دارد که عضوی از آن پایش به زندان‌های اسرائیل باز نشده باشد. این پروژه با یک منطق سرکوبگرانه در مناطق مختلف آپارتاید اسرائیل دیده می‌شود. در اینجا نیز از فلسطینی‌ها کاملاً انسان‌زدایی شده و با آنها به‌عنوان توده‌ای همگن و بی‌چهره رفتار می‌شود که از هرگونه هویت فردی محروم هستند. همه آنها «حیوانات انسانی (انسان‌نما)» و «تروریست» تلقی می شوند و صرفاً به این دلیل پشت میله‌های زندان هستند؛ خواه بازداشت آنها موجه باشد یا خودسرانه، قانونی یا غیر قانونی. این گونه است که سوء استفاده و تحقیر آنها و تضییع حقوق آنها جایز می‌شود.
بتسلم حبس سیستماتیک فلسطینی‌ها را «از وحشیانه‌ترین و افراطی‌ترین مظاهر نظام کنترل اسرائیل بر فلسطینی‌ها» خوانده و نظام زندان‌های اسرائیل را دارای کارکردی سیاسی دانسته که در چهارچوب انسان‌زدایی از فلسطینی‌ها در گفتمان اسرائیل و به واسطه یک دولت به‌شدت راست‌گرا، یک سیستم قضایی ضعیف که احساسات عمومی را برانگیخته و وزیری که به این زندان‌ها افتخار می‌کند، عمل می‌کند. بتسلم بر پایه شهادت ۵۵ زندانی فلسطینی شرحی از چگونگی تبدیل زندان‌های اسرائیل به شبکه‌ای از شکنجه‌گاه‌ها ارائه کرده است.
بتسلم در گزارش خود تأکید می‌کند که «با توجه به شدت اعمال، میزان نقض مقررات حقوق بین‌الملل و این واقعیت که این نقض‌ها روزانه و در طول زمان متوجه کل جمعیت اسرای فلسطینی می‌شود، تنها نتیجه ممکن این است که در اجرای این موارد اسرائیل مرتکب شکنجه می‌شود که جنایت جنگی و حتی جنایت علیه بشریت است». این سازمان از همه ملت‌ها نهادها و ارگان‌های بین‌المللی از جمله دیوان بین‌المللی دادگستری خواسته «تا هر چه در توان دارند برای پایان‌دادن فوری به ظلم و ستم علیه فلسطینی‌ها در سیستم زندان‌های اسرائیل انجام دهند» و رژیم اسرائیل را به‌عنوان یک رژیم آپارتاید «که باید خاتمه پیدا کند» به‌رسمیت بشناسند.
پس از حمله هفتم اکتبر چه شد؟
وقتی از اتوبوس پیاده شدیم، سربازی به ما گفت: به جهنم خوش آمدید.
بخشی از شهادت فواد حسن، ۴۵ ساله، پدر پنج فرزند و ساکن قصره در نابلس که در زندان مجدو در حبس است.
گزارش سازمان اسرائیلی بتسلم شهادت ۳۰ نفر از ساکنان کرانه باختری، ۲۱ نفر از غزه و چهار شهروند اسرائیلی را مطرح کرده که از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ یعنی تاریخ حمله حماس به اسرائیل و متعاقباً شروع جنگ همه‌جانبه اسرائیل علیه غزه که همچنان ادامه دارد، به‌عنوان زندانی یا اسیر در بازداشتگاه‌های اسرائیل به‌سر برده اند. اکثریت قریب به اتفاق آنها بدون محاکمه در بازداشت بوده اند.
بتسلم تأکید می‌کند که «حمله شنیع حماس به اسرائیل و هدف‌قراردادن گسترده غیرنظامیان» به شدت جامعه اسرائیل را تحت تأثیر قرار داده و ترس عمیق و غریزه انتقام را در بین بسیاری برانگیخته است و بر همین مبنا دولت اسرائیل دست به تشدید فشار برای اجرای سیاست‌های جدید در همه زندان‌ها با استفاده از مکانیسم‌های ظالمانه‌ای که دولت در اختیار دارد و «اعمال ایدئولوژی نژادپرستانه» خود زده است.
در این گزارش آمده است:
شهادت‌ها به وضوح [وجود] یک سیاست نظام‌مند و نهادینه‌شده متمرکز بر آزار و شکنجه مداوم تمام اسرای فلسطینی در اسراییل را نشان می‌دهد: اعمال مکرر خشونت شدید و خودسرانه، تجاوز جنسی، تحقیر و توهین، گرسنگی دادن عامدانه، شرایط غیربهداشتی اجباری، محرومیت از خواب، ممنوعیت و اقدام‌های تنبیهی برای عبادت مذهبی، مصادره کلیه اموال عمومی و شخصی، و جلوگیری از دسترسی به درمان پزشکی کافی؛ توصیف این اقدام‌ها بارها و بارها در شهادت‌ها با جزئیات تکان‌دهنده و با شباهت‌های هولناک ظاهر می‌شوند.
این گزارش با اشاره به اینکه زندان علاوه بر شکنجه‌گاه، برای برخی از زندانیان فلسطینی به قتل‌گاه تبدیل شده، می‌افزاید:
یک شاخص واضح از شدت وخامت وضعیت و انحطاط اخلاقی نظام زندان‌های اسرائیل را می‌توان در تعداد اسیران فلسطینی که در زندان‌های اسرائیل جان باختند مشاهده کرد که به حدود ۶۰ نفر می‌رسد. […] از جمله ثائر ابوعصب، ۳۸ ساله اهل قلقیلیه که در زندان نقب (کتزیوت) محبوس بود و جسدش ۱۸ نوامبر ۲۰۲۳ در سلولش پیدا شد در حالی‌که روی بدن او علائم شدید خشونت قابل مشاهده بود. یک مرد زندانی دیابتی اهل بیت سیره که متکی به درمان با انسولین بود هم در ۲۴ اکتبر ۲۰۲۳، دو روز پس از دستگیری در سلولش مُرده پیدا شد. شهادت‌ها نشان می‌دهد که او از درمان مناسب پزشکی محروم شده است. محمد الصبار، جوان ۲۰ ساله اهل شهر الظهریه که به بیماری روده مبتلا بود و نیاز به رژیم غذایی خاصی داشت هم در ۸ فوریه در زندان عفر درگذشت؛ بر اساس شهادت‌ها به دلیل عدم تغذیه مناسب، مراقبت‌های پزشکی ضعیف و بی‌اعتنایی بی‌شرمانه به وضعیت او.
جهنم زندان
اسرائیل طی سال‌ها صدها هزار فلسطینی را در زندان‌های خود محبوس کرده است، زندان‌هایی که همیشه بیش از هر چیز ابزاری برای سرکوب و کنترل مردم فلسطین بوده‌اند. فلسطینی‌هایی که از پیش از هفتم اکتبر در زندان بوده‌اند به بتسلم گفته‌اند که از این تاریخ فشار و خشونت بیشتری را از طرف مقام‌های زندان تجربه کرده اند. در اوایل ژوئیه ۲۰۲۴ تعداد فلسطینی‌هایی که در زندان و بازداشتگاه‌های اسرائیل بودند ۹۶۲۳ نفر اعلام شد که تقریبا دو برابر شمار زندانی‌ها و بازداشتی‌های فلسطینی پیش از هفتم اکتبر است. از این تعداد ۴۷۸۱ نفر بدون محاکمه، بدون اینکه اتهامی علیه‌شان طرح شده باشد و بدون دسترسی به حق دفاع از خود در زندان هستند، روندی که اسرائیل آن‌را «بازداشت اداری» (administrative detention) می‌خواند. اسرائیل فلسطینی‌هایی را که طی این طبقه‌بندی بازداشت می‌شوند به همراه اسیران و زندانی‌هایی که حکم گرفته‌اند، «زندانی‌های امنیتی» می‌خواند.
گزارش بتسلم تشریح می‌کند که برخی از آنها صرفاً به دلیل ابراز همدردی با رنج فلسطینیان به زندان افتادند. برخی دیگر در جریان فعالیت نظامی در نوار غزه تنها به این دلیل بازداشت شدند که تحت تعریف مبهم «مردان در سن جنگ» قرار گرفتند. برخی به‌دلیل ظن به آنها مبنی بر اینکه عاملان یا حامیان گروه‌های مسلح فلسطینی هستند، زندانی شدند. طبق این گزارش زندانیان طیف گسترده‌ای از مردم از مناطق مختلف را تشکیل می‌دهند که عقاید سیاسی متفاوتی دارند و تنها وجه اشتراک آنها فلسطینی بودن است. آنها طی یک فرآیند شتابزده به ده‌ها زندان اسرائیلی، اعم از نظامی و غیرنظامی افتاده و به درد و رنج شدید و بی‌امان در این زندان‌ها که عملاً به‌مثابه شکنجه‌گاه عمل می‌کند، محکوم شده‌اند. گزارش مذکور تأکید می‌کند آزاری که به طور مداوم در شهادت شاهدان توصیف شده، چنان سیستماتیک است که جایی برای شک در سیاست سازمان‌یافته و اعلام‌شده مقام‌های زندان اسرائیل باقی نمی‌گذارد: «این سیاست تحت هدایت ایتامار بن گویر، وزیر امنیت ملی که دفتر او بر سرویس زندان اسرائیل (IPS) نظارت دارد، با حمایت کامل دولت اسرائیل و شخص بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اجرا می شود که با اعلام مقررات اضطراری از قدرت خود برای اعمال خشونت و زیرپاگذاشتن اصول اولیه اخلاق انسانی سوءاستفاده کردند.»
