صبحگاه روز چهارشنبه ۲۵ اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۷ خورشیدی، شش شهروند بهایی که اداره کننده جامعه بهایی ایران بودند در منازل مسکونی خویش در تهران توسط ماموران وزارت اطلاعات بازداشت شدند. این شش شهروند بهایی به همراه بهایی دیگری که حدود دو ماه پیش از این واقعه در مشهد بازداشت شده بود در بین بهاییان به گروه «یاران ایران» موسوم بودند. اسامی این هفت شهروند بهایی عبارت بود از:
بهروز توکلی- عفیف نعیمی- جمال الدین خانجانی- سعید رضایی- فریبا کمال آبادی- وحید تیزفهم و مهوش ثابت.
این شهروندان بهایی بیش از یک سال از دسترسی به وکیل محروم بودند تا آنکه «شیرین عبادی» وکالت ایشان را پذیرفت. اقدام شجاعانه شیرین عبادی موجب خشم تندرویان مذهبی در ایران شد چه که بهاییان ایران تا آن زمان از حق اتخاذ وکیل محروم بودند. خانم عبادی در رسانه‌های حکومتی به بهایی بودن متهم شد و به دفعات منزل و دفتر کار وی مورد حمله عوامل حکومتی و خودسر قرار گرفت. وی پس از مدتی ایران را ترک کرد و دفاع از این پرونده را عبدالفتاح سلطانی و دستیارانش عهده دار شدند.
اما در ۲۳ بهمن ماه ۱۳۸۷ خورشیدی، دادسرای انقلاب تهران از صدور قرار مجرمیت هفت شهروند بهایی مذکور به اتهام «جاسوسی، تبلیغ علیه نظام و تشکیل گروه به قصد اقدام علیه امنیت و اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور» خبر داد. با افزایش اعتراضات جهانی به دستگیری مدیران جامعه بهایی در ایران، سخنگوی قوه قضاییه وقت در ۲۹ بهمن ماه همان سال اعلام کرد که محاکمه ایشان طی یک هفته برگزار خواهد شد اما به رغم این اظهار نظر، اولین جلسه دادگاه این ۷ شهروند بهایی حدود ۲۳ ماه بعد در تاریخ ۲۱ دی ماه ۱۳۸۸ در شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی محمد مقیسه تشکیل شد. جلسه بعدی در تاریخ ۱۸ بهمن ماه ۱۳۸۸ و جلسه سوم پس از دو دفعه تغییر زمان بالاخره در اردیبهشت ماه سال ۸۹ بدون حضور خانواده متهمین و با حضور تعداد کثیری از ماموران وزارت اطلاعات و فیلمبرداران، برگزار شد. آخرین جلسات محاکمه گروه یاران ایران در طی سه روز از تاریخ ۲۲ تا ۲۴ خرداد ماه ۱۳۸۹ خورشیدی در دادگاه انقلاب تهران برگزار گردید.
در ۱۷ مرداد ماه همان سال، از سوی شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی مقیسه، هر کدام از هفت شهروند بهایی مذکور با اتهامات نظیر جاسوسی برای اسرائیل، محاربه و اقدام علیه امنیت ملی به ۲۰ سال حبس تعزیری محکوم شدند. این حکم در حالی صادر شد که متهمین هیچ اتهامی را نپذیرفته و وکلای ایشان نیز هیچ مدرکی را دال بر تایید اتهامات مذکور در پرونده موکلین خویش مشاهده نکرده بودند.
دادگاه تجدید نظر در ۲۴ شهریور ماه با حذف اتهام جاسوسی، محکومیت بیست سال حبس این شهروندان بهایی را به ده سال حبس تعزیری تقلیل داد که حکم مزبور بطور شفاهی به وکیل مته‌مان ابلاغ شد. چندی بعد ناگهان حکم کتبی جدیدی به وکلای مته‌مان ارائه شد که بر طبق آن، دادستان کل کشور با اعاده دادرسی، رای دادگاه تجدید نظر را باطل و محکومیت مجددا به بیست سال افزایش یافت.
طی شش سال گذشته که هفت مدیر جامعه بهایی ایران در حبس می‌باشند وکلای ایشان همواره بر این نکته تاکید داشته‌اند که هیچ سند و مدرکی دال بر جاسوسی یا اقدام علیه امنیت کشور در پرونده مزبور مشاهده نکرده‌اند و اظهار تعجب کرده‌اند که دادگاه بر چه اساس، حکم بر محکومیت موکلان ایشان داده است. اما از نکات جالب جریان این پرونده این بوده که یکی از سایت‌های حکومتی در شب پیش از یکی از جلسات دادگاه، گزارش دادگاه روز بعد را چاپ کرد که در آن یکی از شهروندان بهایی به اتهامات خود اقرار می‌کند!
هر چند طی این سال‌ها افراد و سازمان‌های بین المللی و حقوق بشری خواستار این شده‌اند که حکومت ایران در پرونده مدیران جامعه بهایی تجدیدنظر کند ولی مسئولان نظام همواره از پذیرش این خواسته جهانی استیحاش کرده و این هفت شهروند بهایی را با حداقل حقوق یک زندانی عقیدتی در زندان‌های رجایی شهر و اوین در حبس نگه داشته‌اند.
با آنکه رسانه‌ها، تاریخ بازداشت مدیران جامعه بهایی ایران را ۲۵ اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۷ خورشیدی ذکر می‌کنند ولی آنچه کمتر مورد توجه قرارگرفته بازداشت «مهوش ثابت» در اسفند ماه سال ۸۶ در مشهد می‌باشد که این واقعه را می‌توان مقدمه‌ای بر دستگیری گروه «یاران ایران» دانست. در اینجا به بازخوانی و نکات کمتر گفته شده جریان دستگیری مهوش ثابت می‌پردازیم اما پیش از آن با گروه «یاران ایران» آشنا می‌شویم.
گروه “یاران ایران” کیستند؟
جامعه بهایی در هر شهر و کشور از طریق شوراهای ۹ نفره که توسط بهاییان هر حوزه از بین خودشان بدون کاندیداتوری و بصورت سری و آزاد انتخاب شده‌اند، اداره می‌گردد. این شورا‌ها در بین بهاییان به «محفل روحانی بهایی» موسوم می‌باشد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام جدید در ایران، اعضای شورای کشوری بهاییان یا «محفل روحانی ملی» ربوده و کشته شدند. اعضای «محفل روحانی ملی» بعدی هم بازداشت و اعدام شدند. پس از آن، سومین گروه شورای ملی بهاییان انتخاب شدند.
در ۴ شهریور ماه سال ۱۳۶۲ خورشیدی، دادستان کل وقت در طی بیانیه تشکیلات بهایی در ایران را غیرقانونی اعلام کرد. ۸ روز پس از این بیانیه در تاریخ ۱۲ شهریور ماه، جامعه بهایی برای نشان دادن حسن نیت و اطاعت از حکومت، شوراهای شهری و کشوری بهاییان در ایران را تعطیل کرد اما برای اداره امور مذهبی بهاییان مانند تولد، مراسم کفن و دفن، ازدواج و طلاق گروه‌های سه نفره‌ای را در شهر‌ها و روستا‌ها به نام «خادمین جامعه بهایی» و در سطح کشوری به نام «یاران ایران» تشکیل داد.
در دوم مهر ماه ۱۳۶۶ خورشیدی، سه نفر اعضای گروه «یاران ایران» به نامهای جمال الدین خانجانی، حسن محبوبی و چنگیز فناییان به همراه دو شهروند بهایی دستگیر و پس از ۵۹ روز در ۳۰ آبان ماه آزاد شدند. «بهمن سمندری» یکی از دو شهروند بهایی دستگیر شده بود که در اسفند ماه سال ۱۳۷۰ بازداشت و اعدام شد. مسئولین بازداشت و اعدام وی را مرتبط با پرونده سال ۶۶ اعلام کردند. حسن محبوبی نیز در مرداد ماه سال ۱۳۷۱ هنگامی که عازم جلسه «یاران ایران» بود توسط یک اتومبیل نا‌شناس به قتل می‌رسد. پس از آزادی «یاران ایران» تا زمان دستگیری مجدد ایشان در اردیبهشت ماه ۱۳۸۷ خورشیدی، حکومت ایران از طریق ارتباط با گروه «یاران ایران» از کلیه فعالیت‌های جامعه بهایی ایران مطلع بود که این را یکی از موارد رد اتهام «اقدام غیرقانونی» یا «تشکیل غیرقانونی» بر علیه امنیت کشور در پرونده هفت مدیر جامعه بهایی ایران می‌دانند.
با افزایش فشار بر شهروندان بهایی، فعالیت‌های گروه «یاران ایران» هم گسترده‌تر شد. بازداشت شهروندان بهایی در شهرهای مختلف، ممانعت از تحصیلات عالیه جوانان بهایی و جلوگیری از کسب و شغل از جمله مواردی بودند که محدوده فعالیت گروه «یاران ایران» را افزون‌تر کرد. مدیران جامعه بهایی باید در برابر محدودیت‌ها و فشار‌ها، امکانات لازم را جهت بهره وری مناسب از استعداد‌ها و خلاقیت‌های بهاییان را فراهم می‌کردند و از طرف دیگر، راههای عملی در جهت احقاق حقوق نقض شده بهاییان را پیدا نمایند.
افزوده شدن محدوده فعالیت گروه «یاران ایران» موجب افزایش تعداد اعضای آن شد بطوریکه در سال ۸۶ تعداد اعضای این گروه به هفت نفر رسید. وحید تیزفهم، عفیف نعیمی، جمال الدین خانجانی، فریبا کمال آبادی، مهوش ثابت، بهروز توکلی و سعید رضایی، آخرین گروه از مدیران جامعه بهایی ایران هستند که هم اکنون در حال گذراندن محکومیت ۲۰ ساله می‌باشند و پس از ایشان، نقش مدیریت جامعه بهایی ایران به عهده تک تک بهاییان قرار داده شد.
بازداشت مهوش ثابت
در اواخر سال ۸۶ خورشیدی ماموران اداره اطلاعات خراسان در بررسی اوراقی که از بازرسی منزل یکی از اعضای هیئت «خادمین جامعه بهایی» مشهد پیدا کرده بودند، متوجه می‌شوند که یک فرد بهایی که در سالهای اولیه پس از پیروزی انقلاب اسلامی از بهاییت به اسلام گرویده در سالهای بعد دوباره بهایی شده است. فرد مزبور که ساکن شهر کوچک بشرویه از توابع فردوس بوده پس از مرگ با رضایت خانواده و بر طبق مراسم آیین بهایی دفن شده است. قابل ذکر است در سالهای اولیه تشکیل جمهوری اسلامی در ایران، طبق دستور حکومتی کلیه شهروندان بهایی از مشاغل دولتی و نیمه دولتی اخراج شدند مگر کسانی که از بهاییت دوری جسته و به اسلام بگروند. از دست دادن شغل دلیلی بود تا تعدادی از بهاییان، مسلمان شوند که بسیاری از این تازه مسلمانان پس از اتمام دوران کاری و بازنشستگی دوباره بهایی شدند.
اما مفاد نامه پیدا شده توسط وزارت اطلاعات در واقع مشورتی بود که «هیئت خادمین جامعه بهایی» مشهد با «یاران ایران» در مورد دفن فرد مذکور، انجام داده بودند. بر اساس نظر مندرج «یاران ایران» در این نامه چون متوفی مجددا بهایی شده و خانواده وی نیز تمایل به دفن کردن می‌تشان طبق مراسم بهایی را دارند پس اشکالی برای اجرای مراسم کفن و دفن طبق آیین بهایی نخواهد بود. نامه مذکور را «مهوش ثابت» از طرف گروه «یاران ایران » امضاء کرده بود.
اداره اطلاعات مشهد به این بهانه که دفن فرد مزبور، غیرقانونی بوده است؛ مهوش ثابت را به عنوان مسئول این عمل جهت پاسخگویی به ستاد خبری اداره اطلاعات مشهد احضار کرد. البته باید یاداوری کرد که اداره اطلاعات مشهد پیش از این هم در مرداد ماه سال ۱۳۸۴ خورشیدی، «بهروز توکلی» یکی از اعضای گروه یاران ایران را که به همراه «فریبا کمال آبادی» برای دیدار چند نفر از بهاییان به مشهد آمده بودند را هنگام ورود به شهر در ترمینال مسافربری بازداشت کردند. این دو شهروند بهایی پس از ۴۰ روز حبس انفرادی در بازداشتگاه اداره اطلاعات مشهد به تهران اعزام شدند. فریبا کمال آبادی پس از ۱۹ روز و بهروز توکلی پس از حدود سه ماه از زندان اوین آزاد گردیدند.
مهوش ثابت روز چهارشنبه ۱۵ اسفند ماه ۱۳۸۶ خورشیدی برای حل و روشن شدن مشکل فوق، خویش را به اداره اطلاعات مشهد معرفی کرد که بلافاصله، بازداشت و پس از مدتی به تهران اعزام شد. در طی ۷۴ ماه گذشته که مهوش ثابت در مشهد بازداشت هیچگاه مشخص نشد که بین او و بازجویان اداره اطلاعات مشهد چه گفتگوهایی در رابطه با جریان دفن فرد بهایی انجام گرفته است. چرا وی را که فقط جهت پاسخگویی به پاره‌ای سوالات، احضار شده بود را بازداشت و به تهران می‌فرستند؟ آیا از قبل قرار بوده که سایر اعضای گروه یاران هم بازداشت شوند و بازداشت مهوش ثابت، مقدمه دستگیری سایر اعضای گروه یاران در دو ماه بعد بوده است؟ احتمالا در آینده ارتباط احضار و بازداشت مهوش ثابت در اسفند ماه ۸۶ با دستگیری شش عضو دیگر هیئت مدیران جامعه بهایی ایران در ۲۵ اردیبهشت ماه ۸۷ روشن خواهد شد؟
از: گویا