ایران وایر
یک ماه از اعتراض مسالمت‌آمیز پرستاران و کادر درمان می‌گذرد. حکومت ایران نه تنها مطالبات آنها را برآورده نکرده است بلکه با سرکوب، تلاش داشته تا آنها را از ادامه اعتراض منع کند. «اسماعیل بخشی»، فعال کارگری، نماینده «شورای مستقل کارگری» در «سندیکای کارگران هفت‌تپه» و زندانی سیاسی سابق در اولین اظهارنظر خود در پنج سال اخیر در این گفت‌وگو با «ایران‌وایر» خطاب به پرستاران می‌گوید: «از تهدیدها و برچسب‌هایی که نیروهای امنیتی به شما می‌زنند، نترسید. نگذارید اعتراضات را به خشونت بکشند. پشت پیش‌روها و نمایندگان خود باشید و آنها را تنها نگذارید.»
***
بخشی بارها در این گفت‌وگو تاکید می‌کند: «کار را تعطیل کنید تا صدای شما را بشنوند و به درخواست شما عمل کنند. این روش معجزه می‌کند. امنیتی‌ها با استفاده از ناآگاهی حقوقی به شما آسیب می‌زنند. در تشکل خود چندین حقوق‌دان داشته باشید.»
او به خانواده‌‌های پرستاران در صورت بازداشت عزیزان آنها تاکید می‌کند: «اطلاع‌رسانی کنید، وگرنه عزیزان خود را بی‌چاره خواهید کرد.»
به گفته بخشی، پرستاران از این فرصت تجمیع و اتحاد خود باید استفاده کنند و تشکل مستقل خودشان را برای هماهنگی بیشتر تشکیل بدهند.
او نماینده کارگران هفت‌تپه است که در جریان اعتراضات گسترده کارگران «شرکت توسعه نیشکر» بازداشت و شکنجه شد. چندین نفر از کارگران بازداشت شدند ولی دستگیری اسماعیل بخشی طولانی‌تر از دیگران بود. او یکی از چهره‌های شناخته شده فعالان مدنی کارگری در ایران است.
بخشی در این گفت‌وگو که پس از پنج سال سکوت رسانه‌ای انجام داده است، بارها تاکید می‌کند که اتحاد میان پرستاران، داشتن تشکل منسجم، تعطیل کردن کار و دوری از خشونت درست‌ترین راه است.
او امیدوار است صدایش به پرستاران برسد: «اگر دوست دارید اخراج و بازداشت نشوید، کار را تعطیل کنید.»
این فعال کارگری می‌گوید: «در چند روز آینده بحث ترساندن و ارعاب پرستاران پیش کشیده خواهد شد. ماموران امنیتی با شایعه‌سازی و نسبت دادن پرستاران به گروه‌هایی خاص، آنها را از پیش‌روهای خود می‌ترسانند. تمام این موارد از شگردهای آنها (نیروهای امنیتی) است. بگیر و ببندها با ترس و وحشت آغاز می‌شوند، به این شکل که انگار سران تروریست‌ها را بازداشت کرده‌اند ولی هیچ چیز در این برخوردها نیست و اصلا نترسند.»
این زندانی سیاسی سابق در ادامه می‌گوید: «پرستاران هیچ کار غیرقانونی نکرده‌اند.»
با اتحاد، برخورد امنیتی را خنثی کنید
اسماعیل بخشی به عنوان فعال کارگری که بازداشت و شکنجه توسط نهادهای امنیتی را تجربه کرده است، می‌گوید: «پرستاران با اتحاد خود می‌توانند برخوردهای نیروهای امنیتی را خنثی کنند.»
او با اشاره به تجربه خود از اعتراضات کارگری اضافه می‌کند: «وکلا و حقوق‌دانان بسیار زیاد می‌توانند به آگاهی‌بخشی پرستاران کمک کنند. پرستارانی که از مسایل حقوقی آگاهی ندارند، در آینده آسیب جدی می‌بینند. اگر آگاهی داشته باشند و این اطلاعات را به آنها بدهید که نترسند و بدانند نهادهای امنیتی اتهامات ساختگی الکی به پرستاران خواهند زد.
حکومت نمی‌خواهد پرستاران به مطالبات خود برسند
بخشی می‌گوید: «نهادهای امنیتی نمی‌خواهند پرستاران به مطالبات خود برسند، ذهن آنها فقط درگیر این است که تجمعی نباشد و سر و صداها جمع شوند. آنها تاکتیک‌های امنیتی خود را دارند و ما هم باید ضد این تاکتیک‌ها را بلد باشیم.»
او با بیان این که اعتراضات ادامه‌دار پرستاران در ۱۰۰ سال اخیر فوق‌العاده بوده‌اند، می‌گوید: «ما کارگران و حتی معلمان هم این نوع اعتراضات را نداشتیم. پرستاران در تمام کشور همراه با هم مطالبات جدی را پیش می‌برند و باید ادامه بدهند.»
پیشنهاد اسماعیل بخشی به پرستاران
این فعال کارگری در ادامه این گفت‌وگو با خطاب قرار دادن پرستاران اضافه می‌کند:«در تمام شهرهای ایران، هرجایی که تحصن کرده‌اید، به زودی سراغ شما خواهند آمد و خواهند خواست که مطالبات خود را بنویسید. برای نخستین گزینه، بنویسید هیچ پرستاری به دلیل اعتصاب نباید اخراج شود و باید اخراج شده‌ها به کار بازگردند. دومین مورد، آزادی پرستاران بازداشتی است. اگر کسی را آزاد نکردند، اعتصاب شما سر جای خود است. تا زمانی که یک پرستار در هر نقطه از کشور بازداشت است، به اعتصابات خود ادامه دهید. همین موارد را که بنوسید، حساب دست آنها می‌آید. می‌دانند که شما در یک سطحی از آگاهی هستید و به آنها نشان داده‌اید که حربه‌های ترساندنی که به کار می‌گیرند تا اعتصابات را فرسایشی کنند و شما کم کم خسته شوید و دست از اعتصاب بردارید، شکسته خواهد شد.»
او خطاب به پرستاران می‌گوید: «مطالبه اصلی شما، معوقات و حقوق شما است که حتما به دست می‌آورید.»
بخشی با اشاره به روایت‌های مبارزاتی خود و سایر کارگران می‌گوید: «اتحاد پرستاران خیلی مهم است. ما کارگران تا زمانی که این گونه پشت هم بودیم و از یک‌دیگر حمایت می‌کردیم، تا سه یا چهار سال جرات نمی‌کردند به ما دست بزنند.»
نداشتن دانش حقوقی بیشترین ضربه را به اعتراضات کارگری زد
اسماعیل بخشی می‌گوید کارگران به دلیل آگاهی نداشتن از مسایل حقوقی، بیشترین آسیب را دیدند: «هرجا شکست خوردند، از آگاه نبودن به موارد حقوقی بود و هر جا پیروز شدند، از مسایل حقوقی آگاهی داشتند.»
این فعال شناخته شده کارگری ضمن اشاره به فعالیت‌های مبارزاتی خود، خطاب به پرستاران می‌گوید: «نهادهای امنیتی از نا آگاهی ما نسبت به مسایل حقوقی نهایت استفاده را می‌کردند. اتهاماتی در نهادهای اطلاعاتی و امنیتی، از جمله وزارت اطلاعات وجود دارند که به محض بازداشت به شما نسبت می‌دهند؛ از جمله این اتهامات، تشکیل گروه، برهم زدن نظم عمومی و مقابله با امنیت ملی و مواردی از این دست است. همین که شما وارد وزارت اطلاعات می‌شوید و پیش از این که شروع کنید به حرف زدن، این اتهامات به شما چسبیده‌اند.»
چه‌طور فعالیت صنفی کنیم تا اعتراضات متوقف نشود؟
به گفته اسماعیل بخشی، همه، از جمله روزنامه‌نگاران، مزدبگیر هستند و باید تشکل مستقل خود را تشکیل دهند: «تا زمانی که با هم هستیم، حتی اگر یک نفر از ما را دستگیر یا اخراج کنند، تنها قدرتی که داریم، تعطیلی کار است. این معجزه می‌کند.»
این زندانی سیاسی سابق در ادامه و با مورد خطاب قرار دادن پرستاران می‌گوید: «در سایر کشورها با تعطیل کردن کسب و کارها مردم انقلاب کردند و حکومت را تغییر دادند، شما فقط می‌خواهید مطالبات خود را بگیرید. ماموران امنیتی هر کاری کردند، نیاز به خشونت کردن نیست، کار را تعطیل کنید، تمام. یا در محل کار، در یک گوشه بنشینید و یا بروید در خانه‌های‌تان بمانید ولی همه با هم باید این کار را انجام دهید. در این صورت آسیب نمی‌بینید.»
این فعال کارگری همچنین ادامه می‌دهد: «ما(مزدبگیران) قدرت مالی سیاسی و نداریم. حتی به ما اجازه ایجاد تشکل نداده‌اند. ما(مزدبگیران) هیچ چیز در این کشور نداریم، جز نیروی کار. نیروی کار را از آنها (دولت) می‌گیریم و به خواستههای خود می‌رسیم. اگر مطالبات ما را ندادند، سر کار برنمی‌گردیم. من شاهد این اتفاق در مورد کارگران بوده‌ام. حتی برای دست‌بوسی پیش شما می‌آیند که به کار برگردید. انواع روش‌ها را پیش می‌گیرند، از جمله این که التماس می‌کنند که برگردید سرکار.»
بخشی می‌گوید: «در این مرحله از آنها بخواهید قراردادهای شما را درست کنند. حتی اگر موردی از مطالبات شما در قانون نیست، بگویید ما فراتر از قانون می‌خواهیم. چون پرستاران می‌توانند درخواست‌های فراتر از قانون هم داشته باشند. درخواست اضافه کردن مفادی به قراردادهای خود را مطرح کنید.»
او تاکید می‌کند آن‌چه در گرفتن معوقات پرستاران بسیار مهم است، تعطیل کردن کار از سوی اکثریت این گروه است: «چون کشور با کمبود شدید پرستار مواجه است. یکی از دلایل اعتصاب و اعتراض پرستاران نیز فرسایش کاری آنها است.»
اسماعیل بخشی در بخش دیگری از صحبت‌های خود خطاب به پرستاران می‌گوید: «نیروهای امنیتی کاری می‌کنند که شما اعتراض را به خشونت بکشید ولی هوشیار باشید و اصلا کار را به خشونت نکشید.»
نگذارید پیش‌روهای شما هزینه کنند
اسماعیل بخشی تاکید دارد پشت پیش‌روها یا نمایندگان خود را خالی نکنید: «یکی از شگردهای نیروهای امنیتی این است که نمایندگان شما را از جمع بیرون می‌کشند و در ابتدا می‌گویند می‌خواهیم با شما مذاکره کنیم. برای این افراد برنامه دارند، آنها را تنها نگذارید. در گروه خود هرجا که هستید، مجمع تشکیل دهید. نمایندگان خود را برای روزی که باید برای مذاکره با مسوولان بروید، انتخاب کنید. هرگز پشت هم‌دیگر را خالی نکنید.»
در مملکت حزب‌اللهی‌ها، بگذارید حزب‌اللهی‌ها کارگری کنند
بخشی در بخش دیگری از صحبت‌های خود می‌گوید: «مگر نگفتند این‌جا مملکت حزب‌اللهی‌ها است؟ خیلی حرف خوبی بود، ما را راحت کردید. ولی قبول، حرف بسیار سنگینی است. اگر این‌جا مملکت حزب‌اللهی‌ها است، چرا فقط مدیریت‌ها مال شما باشد؟ بروید در بیمارستان‌ها کار کنید. پارکبانان شهرداری‌ها! کار نکنید، بگذارید این حزب‌اللهی‌ها خودشان شهر را تمیز کنند، چون مملکت خودشان است. حزب‌اللهی‌ها بیایند در مزارع نیشکر خوزستان و پتروشیمی‌ها کار کنند. نیروی کار می‌تواند نظم جهانی را ویران کند.»
اشاره بخشی به اظهارات «منصوره معصومی اصل»، مدیر و موسس یک موسسه قرآنی در کرج به نام «بیت‌النور» است که آبان ۱۴۰۲ در یک گفت‌وگوی زنده از برنامه «آرمان» در «شبکه معارف» تلویزیون ایران مطرح شد و واکنش‌های زیادی در پی داشت. او به عنوان «کارشناس» در بخشی از صحبت‌هایش در این برنامه با تاکید گفت: «مملکت مال حزب‌اللهی‌ها است!»
توصیه‌های مهم اسماعیل بخشی به پرستاران معترض
او به پرستاران و سایر مزدبگیران می‌گوید: «تا ابد که نمی‌توانیم در اعتصاب بمانیم، بالاخره مجبور می‌شوند برخی از خواستههای شما را برآورده کنند. ولی به این معنا نیست که شما به خواستههای خود رسیده‌اید بلکه داستان مزدبگیران با کارفرما ادامه دارد. بنابراین حتما تشکل خود را تشکیل دهید و از این توانایی‌ها در تشکل خود استفاده کنید؛ نماینده آگاه داشته باشید، رسانه مستقل خودتان را تشکیل بدهید و منتظر تلویزیون‌ها و رسانه‌های دیگر نباشید که برای شما کار رسانه‌ای کنند. خودتان استعدادهای خود را پیدا می‌کنید. ممکن است در بین شما سخنرانان خوب، کسانی که کار خوب خبری انجام می‌دهند، باشند. حقوق‌دان داشته باشید. شک نکنید که شما در روزها و سال‌های آینده باز هم دست به اعتصاب خواهید زد. همین تشکل‌های منسجم در پیشبرد اهداف شما کمک خواهند کرد.»
او می‌گوید: «اگر ما کارگران هفت‌تپه با هم متحد می‌ماندیم، من هم الان سرکار بودم.»
در صورت بازداشت حتما وکیل بگیرید
این زندانی سیاسی سابق تاکید می‌کند: «درست است که ما اعتراض می‌کنیم ولی هنوز نسبت به خیلی از حقوق خود آگاهی نداریم. در صورت بازداشت، وکیل بگیرید و اگر ماموران امنیتی گفتند وکیل نگیرید، ما خودمان کار شما را درست می‌کنیم، اصلا باور نکنید. خانواده‌ها هم زیر بار این موضوع نروند و سکوت نکنند، چون عزیز بازداشتی خود را بی‌چاره می‌کنید. اصل ۲۷ قانون اساسی تمام و کمال حق هرگونه اعتراضی را به شما داده است. اعتراضات شما مسلحانه و خلاف موازین دینی نیست، بنابراین هیچ مشکلی ندارید. این حق شما است که هر شخصی در جمهوری اسلامی گنده‌تر است را بکوبید. سیاسیون، دولت‌ها و حکومت‌ها موظفند حقوق ما را بپردازند. موظف هستند به ما شهروندان خدمات ارایه کنند. اگر نکردند و حقوق شما را نداند، شما می‌توانید هر شعاری علیه آنها بدهید، چون اصلا جرم نیست. اگر اتهامی به شما زدند، نترسید و پشت هم باشید.»
اسماعیل بخشی در جریان چندین هفته اعتراضات کارگران نیشکر هفت تپه که در پاییز سال ۱۳۹۷ در اهواز جریان داشت، از سخن‌گویان کارگران بود. او در آبان ۱۳۹۸، پس از تودیع وثیقه ۷۵۰ میلیون تومانی به طور موقت تا پایان مراحل دادرسی حکم اولیه خود در دادگاه تجدیدنظر از زندان آزاد شد.
یک ماه اعتراض و سکوت رئیس جمهور
نخستین اقدام مسعود پزشکیان درباره اعتراضات پرستاران که خود نیز به عنوان پزشک، عضوی از کادر درمان است، کلی گویی بوده است.
مسعود پزشکیان، رییس‌جمهوری ایران در جلسه‌ای با حضور وزیر بهداشت و رییس سازمان برنامه و بودجه، تنها بر حمایت از کادر درمان و تامین به موقع دارو و تجهیزات پزشکی تاکید کرد. این در حالی است که نیروی انتظامی و افراد لباس شخصی به برخی تجمعات پرستاران حمله و شماری از پرستاران معترض را بازداشت کردند.
اعتراض‌ها و اعتصاب‌های پرستاران از روز ۱۲ مرداد ۱۴۰۳ در شهر کرج شروع شد. در این روز گروهی از پرستاران شاغل در اعتراض به شرایط صنفی و بی‌توجهی‌های مکرر مقام‌های دولتی دست از کار کشیدند. اعتراض پرستاران در روزهای بعد در بیش از ۲۰ شهر و ۵۰ بیمارستان و مرکز درمانی دولتی ادامه یافت.
به گزارش «کمپین حقوق بشر ایران»، در فاصله زمانی ۱۲ مرداد ۱۴۰۳ تا روز سه‌شنبه ششم شهریور ۱۴۰۳، دست‌کم در شهرهای کرج، شیراز، مشهد، کرمانشاه، اراک، بوشهر، گرگان، اصفهان، ایلام، بندرعباس، تهران، نیشابور، یزد، مریوان، دهدشت، تبریز، اهواز و رشت گزارش‌های موثق و تایید شده‌ای از تجمع‌ها و اعتراض‌های پرستاران و سایر کادرهای درمان منتشر شده‌اند.
اعتراض و اعتصاب پرستاران در برخی از شهرها با برخورد، درگیری و حتی بازداشت شماری از معترضان همراه بوده است.
دریافت مطالبات معوقه، از جمله افزایش حقوق متناسب با میزان واقعی نرخ تورم، اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، حل مشکل اضافه‌کاری اجباری، رفع کمبود نیروی انسانی و شرایط سخت کاری، توقف اخراج‌ها و بازگشت به کار پرستاران اخراجی از جمله خواستههای پرستاران معترض هستند.
تشکل‌های کارگری و صنفی با اعتراض و اعتصاب پرستاران اعلام همبستگی کرده‌اند.