ایران وایر
«ناصر عتباتی»، رییس‌کل دادگستری استان آذربایجان غربی، سه‌شنبه ۲۷شهریور۱۴۰۳ خبر داد که یک شهروند اتریشی از زندان ارومیه آزاد و به سفیر اتریش در ایران تحویل داده شده است.
این مقام قضایی، دلیل بازداشت شهروند اتریشی را «ارتکاب جرایمی» خواند. همچنین خبرگزاری «مهر» در گزارشی مدعی شد که «کریستین وبر»، شهروند اتریشی، به‌دلیل آنچه «استفاده از نهادهای ارفاقی و رافت اسلامی» خوانده شده، آزاد شده است. این خبرگزاری همچنین نوشت که «ولف دیتریش‌هایم»، سفیر اتریش در ایران، با حضور در دفتر ناصر عتباتی، رییس‌کل دادگستری آذربایجان شرقی، از او برای آزادی آقای وبر تشکر کرده است.
کریستین وبر شهروند اتریشی که در زمان بازداشت در ایران ۲۶ سال داشت، برای فراموش کردن یک «شکست عشقی» به ایران سفر کرد، اما با اتهاماتی ازجمله «جاسوسی» و «قاچاق اسلحه‌های مرگبار» مواجه شد.
***
کریستین وبر چرا به ایران آمد؟
مهر۱۴۰۱، زمانی که شهرها و خیابان‌های ایران شاهد اعتراضات سراسری و سرکوب معترضان بود، جمهوری اسلامی یک شهروند ۲۶ ساله اتریشی را بازداشت کرد. خبر بازداشت او، قریب به پنج ماه مسکوت ماند.
سرانجام وزارت خارجه اتریش، سه‌شنبه ۲اسفند۱۴۰۱ اعلام کرد جمهوری اسلامی یک شهروند اتریشی را به‌اتهام «جاسوسی»، به هفت سال و نیم زندان محکوم کرده است.وزارت خارجه نامی از این شهروند نبرد و رسانه‌های اتریش نیز او را «کریستین» معرفی کردند.
روزنامه «OE24»، چهار اسفند۱۴۰۲ در گزارشی به نقل از مادرش مدعی شد که او می‌خواست با یک خودرو گلف سفید، برای تغییر دادن وضعیت روحی‌اش از اروپا به هندوستان سفر کند، اما در مرز ایران توسط جمهوری اسلامی بازداشت شده بود.
کریستین، حتی فرصت ورود به ایران را پیدا نکرد. به نظر می‌رسید جمهوری اسلامی در روزهایی که حضور گردشگران اروپایی در ایران نزدیک به صفر می‌رسید، از اولین فرصت خود برای «گروگان‌گیری» یک تبعه اروپایی، در لب مرز استفاده کرد.
پس‌از اخطار دولت‌های اروپایی به شهروندان خود برای اجتناب از سفر به ایران به‌دلیل احتمال بازداشت‌های فراقانونی، سقوط هواپیمای اوکراینی توسط موشک‌های سپاه و پس‌از آن موج اعتراضات سراسری در ایران، میزان گردشگران خارجی در کشور به‌شکل قابل توجهی کاهش یافته بود.
اما کریستین وبر چرا به ایران آمد؟ مادرش این‌گونه به این سوال به روزنامه «OE24» پاسخ داده بود: «کریستین شرایط روحی خوبی نداشت. به‌شدت ناامید بود؛ در یک آزمون مهم فیزیک ناکام شد، پول‌هایش را در سرمایه‌گذاری اشتباه در بیت‌کوین از دست داد و رابطه‌اش با دوست دخترش هم متزلزل بود، برای همین می‌خواست مدتی در سفر باشد.»
کریستین وبر چه شرایطی را تحمل کرد؟
کریستین وبر، نخستین شهروند اتریشی نبود که توسط جمهوری اسلامی به گروگان گرفته می‌شد. پیش‌از این «کامران قادری»، دی۱۳۹۴ به‌دلیل آنچه «اقدام علیه امنیت ملی» و «همکاری با دولت متخاصم» عنوان شده بود، در فرودگاه بین‌المللی تهران دستگیر شد. اتهاماتی که هرگز اثبات نشد. او ۱۲خرداد۱۴۰۲ همراه با «مسعود مصائب»، دیگر شهروند دو تابعیتی ایرانی-اتریشی از زندان آزاد و به اتریش برگردانده شد.
جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته به‌کرات از شهروندی دوگانه یا شهروندی مضاعف ایرانیان ساکن اروپا و آمریکا، به‌عنوان اهرمی برای زیر فشار گذاشتن دولت‌های غربی و آمریکا برای گرفتن امتیازات استفاده کرده است. رسانه‌های وابسته به نهادهای نظامی و امنیتی در ایران نیز، شهروندی دو تابعیتی را با عنوان «رخنه‌گاه امنیتی» و تلاش برای حکومت‌های غربی برای جاسوسی از جمهوری اسلامی دانسته‌اند.
کریستین وبر اما تابعیت ایرانی نداشت. اصالتا اتریشی، زاده شهر وین و بدون هیچ‌گونه ریشه ایرانی بود. می‌خواست برای فراموش کردن شکست‌های عشقی، تحصیلی و مالی، با خودرو خود از مرزهای اروپا و خاورمیانه عبور کند و به هندوستان برسد.
وبسایت روزنامه «دی پرسه» (Die Presse) چاپ اتریش، در گزارشی که پس‌از انتشار خبر آزاد شدن کریستین وبر منتشر کرده، نوشته است که او در «شرایطی غیرانسانی» نگهداری می‌شد. در گزارش این روزنامه، از عبارت «جشن بیداری» به‌عنوان یکی از شکنجه‌های مورد استفاده علیه این شهروند اتریشی نام برده شده است. به نظر می‌رسد منظور، نگهداری از کریستین وبر در سلول‌های انفرادی باشد که چراغ‌هایش به‌صورت شبانه‌روز روشن است.
همچنین در این گزارش آمده است: «باید درک کرد که شرایط زندان‌های جمهوری اسلامی ایران مانند زندان‌های اتریش نیست. او به‌همراه ۴۸ زندانی دیگر در یک اتاق می‌خوابد، شش ماه اول بدون تشک بوده و از کمردرد شکایت دارد.»
پیش‌از این کامران قادری، دیگر زندانی دو تابعیتی ایرانی-اتریشی، پس‌از آزادی از زندان اوین در گفت‌وگو با «ایران‌وایر»، پیرامون چنین شکل نگهداری از زندانیان و عواقب آن گفته بود: «در این مدت که آزاد شدم، بارها در مورد این موضوع از من سوال شد و من سعی کردم پاسخی پیدا کنم که برای همه، ازجمله عوام قابل درک باشد. از دید من، شکنجه فیزیکی در کتک زدن یا شلاق زدن خلاصه نمی‌شود، نگهداری شما در سلول‌های کوچک، نور ۲۴ ساعته، کمبود خواب و خوابیدن روی زمین سرد با پتوی سربازی، من را به جایی رساند که مجبور شدم ستون فقراتم را عمل بکنم. من الان بیشتر از ۲۰ دقیقه نمی‌توانم بنشینم و دیگر نمی‌توانم بیشتر از ۲۰ درجه خم شوم. در زبان آلمانی به وضعیت من Behindert (معلول) گفته می‌شود.»
کریستین وبر چه چیز همراه خود داشت؟
احتمالا آنچه کریستین وبر پس از بازگشت از ایران برای شهروندان اروپایی از ایران بازتاب خواهد داد، در مقابل گزارش‌های منتشر شده در مورد او در رسانه‌ها، چشمگیر نباشد. «دی‌پرسه» نوشته است که دسامبر۲۰۲۳ «مارتین گراف»، نماینده حزب آزادی اتریش در مجلس ملی این کشور، از «الکساندر شالنبرگ»، وزیر خارجه دولت اتریش پرسیده بود که پس‌از قطعی شدن اشتباه بودن اتهام جاسوسی کریستین وبر از سوی سازمان اطلاعات سپاه جمهوری اسلامی، چرا این شهروند اتریشی همچنان در زندان است.
روزنامه «اشتاندارد»، دیگر رسانه چاپ وین در اتریش، نوشته است که پس‌از گذشت حدود یک سال، اتهام کریستین وبر از «جاسوسی برای بریتانیا و آمریکا»، سوال اینجاست که آیا پس از گذشت یک سال، ماموران امنیتی سپاه پاسداران متوجه وجود اسلحه در خودرو یا وسایل شخصی کریستین وبر شده بودند؟
اشتاندارد در گزارش خود نوشته است که این شهروند اتریشی از زمان آغاز سفر خود، یک تپانچه و یک دوربین دید در شب همراه داشت. طبق گزارش این رسانه، آقای وبر مجوز رسمی حمل این اسلحه را داشته و در طول سفرش از وین تا مرز ایران، با ارائه مجوز خود، بدون هیچ مشکلی عبور کرده بود. همچنین وکیل کریستین وبر به رسانه‌ها گفته است: «وبر به‌عنوان دانشجو نجوم و اخترفیزیک، دستگاه‌های دید در شب داشت. حمل دستگاه دید در شب و تپانچه برند SIG Sauer با مجوز، غیرمجاز نیست.»
تمامی خبرگزاری‌های اتریش در سطرهای پایانی گزارش خود تاکید کرده‌اند که «خبرگزاری میزان وابسته به دستگاه قضایی جمهوری اسلامی» در مورد چرایی بازداشت کریستین وبر توضیحی نداده و آزادی او را به «رافت اسلامی» نسبت داده است.