با افزایش تنش‌های نظامی میان ایران و اسراییل، جمهوری اسلامی به تهدید مجدد ساخت سلاح اتمی و افزایش برد موشک های خود رو کرده است.
***
«کمال خرازی» رییس منصوب رهبر جمهوری اسلامی ایران در شورای راهبردی روابط خارجی برای دومین بار گفته است که این کشور توانایی ساخت سلاح اتمی را دارد و تنها مانع آن فتوای «علی خامنه‌ای» است.
در اوج فشارهایی بین‌المللی به ایران که منجر به مذاکرات پنهانی با آمریکا در عمان و سپس توافق برجام شد، خامنه‌ای در یک سخنرانی در تهران در آذر ۱۳۸۹ گفت که تولید، نگهداری و استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی همانند سلاح اتمی را شرعا حرام می‌داند. رهبر جمهوری اسلامی این نظر را چند بار تکرار کرد و سرانجام به پیشنهاد «حسن روحانی» عنوان «فتوای هسته‌ای» بر آن گذاشته شد با این‌که مشخصات فقهی یک فتوا را نداشت.
اعضای هیات مذاکره‌کننده اتمی ایران با قدرت‌های جهانی هر بار که از جمهوری اسلامی خواسته می‌شد، ممنوعیت تولید سلاح اتمی را در مجلس شورای اسلامی تصویب کنند یا با تشدید بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ثابت کنند که ایران به سوی سلاح هسته‌ای نمی‌رود، این گفته‌های خامنه‌ای مورد اشاره قرار می‌گرفت و آن‌ها می‌گفتند که «دستور مذهبی» ولی فقیه برای بخش‌های مختلف حکومت از جمله بخش اتمی بالاتر از قانون است.
حالا کمال خرازی برای دومین بار اعلام کرده اگر تهدیدهای موجود علیه جمهوری اسلامی «تهدید موجودیتی» شود، دکترین نظامی خود را تغییر می‌دهد. خرازی بار اول این موضوع را دو سال پیش اعلام و سپس به مناسبت‌های دیگر تکرار کرد.
معنی این جملات این است که اگر تنش با اسراییل که تا به این‌جا منجر به حملات هوایی مستقیم اسراییل به خاک ایران در ۵ آبان ۱۴۰۳ شده، ادامه پیدا کند و در صورتی که این حملات ادامه حیات جمهوری اسلامی را به خطر بیندازد، «دستور مذهبی» خامنه‌ای تغییر می‌کند و آن‌گاه دیگر ساخت سلاح اتمی منعی نخواهد داشت.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بابت اظهارات تهدیدآمیز جمهوری اسلامی و مشخصا اظهارات مشابهی از کمال خرازی در بهار گذشته، پاراگراف تازه‌ای در گزارش‌های خود به شورای حکام باز کرده که در آن به تهدیدهای اتمی ایران و نامشخص بودن ابعاد احتمالی تولید سلاح هسته‌ای در این کشور برای بازرسان آژانس اشاره دارد.
مدیرکل از دوره خرداد ۱۴۰۳ خواستار روشن شدن امکانات فنی جمهوری اسلامی در این زمینه شده اما در اظهارات شفاهی خود گفته که بر اساس ارزیابی بازرسان، هرچند ایران اورانیوم غنی‌شده کافی برای ساخت چند سلاح اتمی را داراست اما ساخت چنین تسلیحاتی فقط نیازمند اورانیوم غنی‌شده نیست و جمهوری اسلامی ایران هنوز تا امکان فنی ساخت سلاح اتمی، چند ماه فاصله دارد.
از زمان بالاگرفتن تنش نظامی با اسراییل که با حمله منسوب به آن کشور به کنسول‌گری ایران در دمشق و کشته شدن فرماندهان ارشد سپاه پاسداران آغاز شد، برخی از مقام‌های سیاسی و نظامی ایران به تهدید ساخت سلاح اتمی رو آورده‌اند و تغییر سیاست دفاعی فعلی به دفاع اتمی را تلویحا یکی از پایه‌های بازدارندگی در برابر تهاجم اسراییل عنوان می‌کنند.
با این همه حرکت به سوی ساخت سلاح اتمی، موضوعی است که نه‌تنها اسراییل که هم‌اکنون در زدوخورد نظامی مداوم با جمهوری اسلامی ایران است که حتی دولت‌های اروپایی و البته ایالات متحده آمریکا را هم در برابر تهران با یکدیگر متحد می‌کند.
در حال حاضر دولت‌های اروپایی و آمریکایی تمایلی به بالاگرفتن تنش نظامی بین اسراییل و ایران ندارند و در اظهارات عمومی، خواستار حفظ وضعیت موجود و خودداری از باز کردن یک میدان جنگ جدید در خاورمیانه هستند. حرکت ایران به سوی ساخت سلاح اتمی، این وضعیت را می‌تواند به‌سرعت تغییر دهد.
اما واقعیتی جالب و تا حدی طنزآلود درباره سیاست بازدارندگی با سلاح اتمی در یک سال اخیر به دست سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خلق شده است.
جمهوری اسلامی ایران در یک سال اخیر دو کشور دارنده سلاح اتمی یعنی پاکستان و اسراییل را با موشک‌های سپاه پاسداران هدف قرار داده است. بار اول، سپاه در دی۱۴۰۲ اعلام کرد که مواضع گروه‌های مسلح مخالف خود را در داخل خاک پاکستان هدف قرار داده و بار دوم در سال جاری دو بار با ده‌ها موشک به اسراییل حمله کرده است.
هر دو کشور دارنده سلاح اتمی که سپاه به سوی آن‌ها موشک‌پراکنی کرد، اتمی هستند اما مسلح بودن پاکستان و اسراییل به سلاح اتمی مانع حملات سپاه به آن‌ها نشد. این حملات البته به قصد درگیری گسترده و یک مخاصمه مسلحانه همه‌جانبه نبوده اما به‌هرحال اثر بازدارنده‌ای هم برای خودداری از حمله موشکی سپاه به آن‌ها نداشته است.
به این ترتیب بازدارندگی با سلاح اتمی، که به‌نظر می‌رسد از نیت‌های اولیه جمهوری اسلامی در حرکت به سوی برنامه هسته‌ای باشد، به‌دست خود جمهوری اسلامی در یک سال اخیر باطل شده است.
اما گفته‌های کمال خرازی حاوی نکات مهمی برای ناظران مسائل ایران است.
اولا اعتبار و اهمیت واقعی فتوای اتمی خامنه‌ای که تا پیش از این از سوی مقام‌های دولتی ایران بالاتر از «قوانین مصوب مجلس» عنوان می‌شد، در نظر قدرت‌های جهانی خصوصا دولت های اروپایی و آمریکایی بیشتر مشخص شده است.
دومین نکته اظهارات او درباره بُرد موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی است.
به گفته سرلشگر بسیجی «حسن فیروزآبادی»، رییس وقت ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی به دستور خامنه‌ای که فرمانده کل نیروهای مسلح در ایران است، بُرد موشک‌ها زیر ۲ هزار کیلومتر نگه داشته شده بود تا دولت‌های اروپایی خصوصا اروپای غربی و ایالات متحده که شریک اصلی آن‌ها در پیمان دفاع دسته‌جمعی ناتو (پیمان آتلانتیک شمالی) است، برانگیخته نشوند.
در ویدیویی از اظهارات سال ۱۳۹۷ که دفتر خامنه‌ای مدتی بعد و همزمان با درخواست ناتو از ایران برای توقف برنامه بالستیکی منتشر کرد، رهبر جمهوری اسلامی گفته بود «الان [بُرد] موشک بالستیک ما… ۲ هزار کیلومتر است و آن ۲ هزار کیلومتر را هم من گفتم وگرنه آن‌ها می‌خواستند تا ۴-۵ هزار کیلومتر برد داشته باشد که نگذاشتم و مانع شدم و گفتم فعلا بیشتر از ۲ هزار کیلومتر نباید درست کنید.»
خامنه‌ای در این ویدیو می گوید سازندگان موشک در ایران از محدودیت گلایه دارند اما سپس توضیحی سربسته می‌دهد که این تصمیم «علتی» دارد. به نظر می‌رسد که خامنه‌ای در حال تجدیدنظر در آن تصمیم است.
خرازی می‌گوید در مورد مساله بُرد موشک‌ها تا به حال حساسیت غربی‌ها، به‌خصوص اروپایی‌ها را لحاظ می‌کردیم، ولی وقتی آن‌ها حساسیت‌های ما را به‌خصوص در موضوع تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران لحاظ نمی‌کنند، دلیلی ندارد که ما هم حساسیت‌های آنان را در نظر بگیریم. لذا احتمال این‌که برد موشک‌های ایران افزایش یابد، وجود دارد.»
در حال حاضر موشک «خرمشهر» با بُرد ۲ هزارکیلومتر، دوربردترین موشک بالستیک جمهوری اسلامی ایران است.
دولت‌های سه کشور اروپایی پیش از این موشک‌های بالستیک فعلی ایران را هم با قابلیت حمل کلاهک اتمی ارزیابی و در اسنادی که به شورای امنیت داده‌اند، تداوم برنامه موشکی ایران را نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت عنوان کردند که مهر سال آینده باید درباره تمدید یا لغو دایمی آن تصمیم‌گیری شود.
تشدید برنامه موشک‌های بالستیک ایران، حساسیتی کمتر از برنامه ساخت سلاح اتمی ندارد و وضعیت ناپایدار فعلی را به‌سمت بی‌ثباتی بیشتر سوق خواهد داد. مقام‌های جمهوری اسلامی پیشتر در تکرار مواضع خامنه‌ای، برنامه موشک‌های بالستیک را «جزو جدایی‌ناپذیر سیاست دفاعی» ایران خوانده‌اند.
سرلشکر «حسین سلامی»، فرمانده کل سپاه پاسداران گفته ایران «یکی از سه کشور دارای فناوری موشک بالستیک نقطه‌زن» است و هشدار داده که اگر «اگر از فضای تلاش علمی دور شویم به همان دوره‌ای برمی‌گردیم که یک گلوله هم نمی‌ساختیم.»
از: ایران وایر