فرنوش رام – اسرائیل
گروهی از شهروندان اسرائیلی در حال عبور از مقابل بیلبوردی که به ترامپ برای پیروزی در انتخابات تبریک گفته و از او خواسته شده تا «اسرائیل را به عظمت برساند!»
بر کسی در اسرائیل و شاید در واشینگتن هم پنهان نبود که بنیامین نتانیاهو و دولت او، حتی به بهای لطمه زدن احتمالی به مناسبات با آمریکا در صورت پیروزی نامزد حزب دموکرات، آشکارا مشتاق و منتظر بازگشت دونالد ترامپ به قدرت بودند.
دلیل مهم این اشتیاق ظاهرا هراسی است که بازگشت ترامپ در بحبوحه بحران نظامی مستقیم جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل، به گفته مفسران اسرائیلی و غربی، در دل حاکمیت ایران می‌‌اندازد و کابوس تازه‌ای برای جمهوری اسلامی به شمار می‌رود که در یکی از ضعیف‌ترین مقاطع موجودیت ۴۶ ساله خود قرار دارد.
رسانه‌های اسرائیلی اذعان دارند که روابط ترامپ- نتانیاهو هنوز به گرمی گذشته نیست و ترامپ ظاهراً برخی دلخوری‌های گذشته از نتانیاهو را به یاد دارد.
به گفته رسانه‌هایی مانند شبکه کان و رادیو ارتش، برای بیشترین استفاده از فرصت به‌دست آمده، نتانیاهو نخستین رهبر جهان بود که منتظر قطعی شدن پیروزی ترامپ نشد و پیام شادباشی با واژگان و نگارش مورد علاقه او نوشت: «بازگشت بزرگ تاریخی» شما به کاخ سفید.
«تسویه حساب تا به آخر»
در حالی که رسانه‌های اسرائیل تأکید دارند انتظار رئیس‌جمهور منتخب آمریکا از بنیامین نتانیاهو، پایان دادن به جنگ غزه تا قبل از شروع کار او در اول بهمن است، اسرائیل نیز به نوبه خود امیدوار است که دونالد ترامپ این بار با ایران، به‌ویژه در ارتباط با توان هسته‌ای نظامی‌اش، «تا به آخر تسویه حساب کند».
یوآو لیمور، مفسر نظامی و امنیتی «اسرائیل هیوم»، روزنامه حامی نتانیاهو روز ۱۷ آبان نوشت: به قدرت رسیدن دوباره ترامپ فرصت‌های نه چندان کمی در اختیار اسرائیل می‌گذارد، اما همراه با آن علامت‌های سئوال زیادی نیز به همراه دارد که محوری‌ترین آن حول سیاست رئیس‌جمهور منتخب آمریکا در قبال ایران است.
به نوشته او، اسرائیل در جنگ‌های اخیر خود توان منطقه‌ای ایران را تا حدود زیادی عقیم کرده و نیابتی‌های تهران در غزه و لبنان را زیر ضرب قرار داده، اما جاه‌طلبی تهران را خنثی نکرده است. اسرائیل تصریح کرده که مانع از بازسازی توان نظامی ایران در منطقه خواهد شد و برای این هدف، به یک تکیهگاه باثبات در واشینگتن نیاز دارد تا بعد از جنگ جاری هم، دستش برای عملیات تهاجمی باز باشد.
این مفسر نوشت: برنامه هسته‌ای ایران نیازمند برخوردی متفاوت است؛ ترامپ و اطرافیانش در ماه‌های گذشته بارها گفتند که تحریم‌های ایران را دیگر کارساز نمی‌دانند و اسرائیل به‌دنبال تهدید نظامی معتبری روی میز است و نظر به پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران، شاید این تقریباً آخرین فرصت برای مقابله با آن باشد و میراث ترامپ به عنوان رهبری تثبت شود که مانع از هسته‌ای شدن حکومت آیت‌الله‌ها شده است.
مئیر بن‌شبات، مشاور پیشین امنیت ملی اسرائیل، نیز روز ۱۸ آبان در «اسرائیل هیوم» نوشت: با پیروزی ترامپ وزنه‌هایی که (از ناحیه احتمالی کشیده شدن به محاکم بین‌المللی) به پای ارتش اسرائیل در قبال جنگ غزه بسته شده بود، برداشته شده و رویکرد او مخصوصاً در این زمینه که باید اقدامات روشنی علیه ایران و نیابتی‌های آن به سرعت صورت گیرد، به تحقق اهداف اسرائیل در جنگ کمک می‌کند.
به نوشته آقای بن‌شبات، در حالی که مماشات دولت بایدن در قبال ایران، حکومت تهران و مهره‌های آن در منطقه را گستاخ کرده و عملا به تضعیف جایگاه آمریکا در منطقه منجر شده است، موضع تهاجمی ترامپ علیه ایران و نیابتی‌های آن، تعهد او به اسرائیل و کشورهای محوری که مخالف رژیم ایران هستند، مواضعش در قبال نهادهای بین‌المللی، و سرانجام، رویکرد اقتصادی‌اش که نتایج ملموس و روشن را می‌طلبند، همگی دلایلی کافی برای نگران شدن تهران و نیابتی‌هایش در لبنان، یمن و غزه است.
«پنجره‌های فرصت» با تکیه بر تجربیات دور اول
در روز اعلام پیروزی ترامپ، مایکل اوانس، یکی از مشاوران دونالد ترامپ و مسئول ارتباطات او با جامعه مسیحیان انجیلی در آمریکا، به اسرائیل هیوم گفت: رئیس‌جمهور منتخب پیشاپیش به بنیامین نتانیاهو پیام داده که باید جنگ را تا پیش از ۲۰ ژانویه (روز ادای سوگند و بازگشت به کاخ سفید) تمام کرده باشد و در دوران جدیدش می‌خواهد «پیام‌آور صلح باشد نه جنگ»، و مشتاق گسترش پیمان‌های ابراهیم از جمله میان اسرائیل با عربستان و سایر کشورهاست.
با این حال، آقای اوانس افزود: دولت ترامپ معتقد است که ضربه زدن به «مار ایرانی» یک ضرورت است و اسرائیل باید با ضربه زدن سخت به توان اقتصادی تهران، حکومت ایران را ورشکسته کند و این آسیب باید از طریق حمله به پالایشگاه‌ها و بنادر نفتی صورت گیرد تا منبع اصلی درآمد آن خشک شود.
به گفته این مشاور ترامپ، وقتی این مهم انجام شد، «نیابتی‌های تهران؛ حماس، حزب‌الله و دیگران فلج خواهند شد و فیصله دادن کار آن‌ها سهل خواهد شد».
مایکل اوانس این را نیز گفت که تجربه ترامپ از دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش، پنجره‌های جدیدی از فرصت را برای اسرائیل و خاورمیانه خواهد گشود. به گفته او، دیوید فریدمن، که در دولت اول ترامپ سفیر بود و در دوره او سفارت به اورشلیم منتقل شد، نقش محوری در سیاست دولت دوم ترامپ در قبال اسرائیل و منطقه خواهد داشت- چه در مقام رسمی باشد چه نه.
آقای اوانس در گفت‌وگوی دیگری با روزنامه «یدیعوت آحرونوت» که روز ۱۸ آبان منتشر شد، با صراحت بیشتری سخن گفت و اظهار داشت: ترامپ با «شفافیت اخلاقی خود» اسرائیل را نیروی خوب، و دشمنانش را نیروهای بد می‌بیند، «بر خلاف بایدن که دشمنان اسرائیل را قربانی تلقی می‌کرد».
این مشاور ترامپ افزود: ترامپ مایل است اسرائیل تا ۲۰ ژانویه کارش را «تکمیل کند؛ حماس و حزب‌الله را حذف کرده و به تأسیسات نفتی ایران برای فروپاشی اقتصاد جمهوری اسلامی حمله کرده باشد، و بعد از آن، توافق صلح تاریخی با عربستان سعودی و دنیای سنی در انتظار اسرائیل است».
خبرگزاری بلومبرگ نوشته بود در سایه جنگ اسرائیل در غزه و لبنان، ترامپ در گفت‌وگوی تلفنی ماه گذشته به نتانیاهو گفت که «هر کاری لازم است انجام دهید».
روزنامه معاریو روز ۱۶ آبان با یادآوری این نوشته بلومبرگ افزود: دوران دو ماه و نیمه‌ای که تا ورود ترامپ به کاخ سفید باقی است، به منزله «چک سفید امضا» به اسرائیل برای داشتن آزادی عمل در منطقه از جمله در قبال برنامه هسته‌ای ایران است.
به نوشته این روزنامه، اسرائیل پیروزی ترامپ را فرصتی برای حمله هدفمند به منظور ایجاد اختلال در برنامه هسته‌ای ایران تلقی می‌کند. ناداو اشتراوخلر، مشاور پیشین نتانیاهو، دراین زمینه گفت با پیروزی ترامپ بخت حمله به سایت‌های اتمی ایران افزایش یافت. او گفت: «بی‌بی یک تاریخدان و فرزند یک مورخ است و می‌داند چگونه رویدادهای مهم را شناسایی کند تا از آن‌ها به عنوان فرصت مناسب استفاده کند».
«جشن کوتاه»
خبرگزاری بلومبرگ در روز پیروزی ترامپ گفت نتانیاهو و ترامپ یکدیگر را خوب می‌شناسند و با هم کار کرده‌اند اما رئیس‌جمهور منتخب و معاون او تأکید کرده‌اند که با جنگ‌های طولانی و پرهزینه مخالف هستند، و جی‌دی ونس مشخصا در کارزار انتخاباتی گفت که آمریکا به سوی جنگ با ایران نخواهد رفت و ترامپ هم در کارزار خود به جوامع آمریکایی مسلمان و عرب گفت صلح به ارمغان خواهد آورد و خواهان خاتمه سریع جنگ‌های منطقه‌ای و غیر منطقه‌ای است.
با این حال، به گفته پل والاس، ایران تنها کشوری است که ترامپ آن را دوست ندارد و اسرائیل تلاش خواهد کرد تا شاید دولت او را به داشتن سهمی در ضربه به تأسیسات برنامه اتمی ایران بکشاند.
اما تال اشنایدر در سایت اسرائیلی «زمان» نوشت بازگشت ترامپ چراغ سبز به نتانیاهو نیست و خود نخست‌وزیر نیز واقف است که پیروزی قاطع ترامپ دلیلی برای یک جشن کوتاه مدت در اسرائیل است.
خانم اشنایدر نوشت اطمینانی نیست که شادی اسرائیلی‌ها و نتانیاهو دیرپا باشد و نظر به مناسبات ترامپ با ولادیمیر پوتین و اظهارات متعدد ترامپ در کارزارش در خصوص رئیس‌جمهور روسیه، ممکن است قول‌های آمریکا به اسرائیل در مقابله با ایران به کناری زده شود.
این مفسر نیز به اظهارات ترامپ و معاونش، جی‌دی ونس، در کارزار انتخاباتی در مخالفت با کشاندن آمریکا به جنگ یا هر نوع جنگ جدید در منطقه و جهان اشاره کرد که با امید اسرائیل به داشتن آزادی عمل در حمله به سایت‌های اتمی ایران «مغایرت دارد».
به نوشته خانم اشنایدر، معلوم نیست در صحنه عمل ترامپ چگونه خواهد توانست به تمامی برنامه‌هایی که در مورد ایران، لبنان و غزه قول داده است، دست یابد اما برای اسرائیل گسترش پیمان‌های ابراهیم و سوق دادن عربستان به امضای پیمان تاریخی با اسرائیل نیز کفایت خواهد کرد.
حمله بایدن به ایران در هفتههای انتظار تا سپردن قدرت به ترامپ؟
مایکل اورن، سفیر پیشین اسرائیل در آمریکا و سیاستمدار نزدیک به بنیامین نتانیاهو که هنوز از سوی او مأمور انجام برخی امور دیپلماتیک حساس در قبال آمریکا می‌شود، نیز به روزنامه «جروزالم پست» گفت: جمهوری اسلامی از بازگشت ترامپ به‌دلیل تمایل او به برداشتن گام‌های قوی علیه تهران شدیداً نگران شده اما اتفاقا ممکن است در چند هفته‌ای که تا پایان کار جو بایدن باقی مانده، او که خود را یک «صهیونیست» می‌نامد، فارغ از دغدغه‌های انتخاباتی بخواهد میراثی از خود به جای گذاشته و به ایران حمله کند.
روزنامه اقتصادی اسرائیلی گلوبز نیز روز ۱۷ آبان نوشت به دستور بایدن و به عنوان هشداری جدی به تهران، نیروهای جدید آمریکایی به خاورمیانه اعزام شده و بمب‌افکن‌های بی-۵۲ در منطقه، مستقر و برای هر احتمالی در دفاع از اسرائیل آماده شده‌اند.
عاموس هرئل، مفسر هاآرتص، رسانه مخالف قدرت بنیامین نتانیاهو و دولت او، نیز روز ۱۷ آبان یادآور شد که نتانیاهو ترامپ را در دور نخست ریاست‌جمهوری او به خروج از برجام تشویق کرد و تهران را بیش از هر زمان دیگری به تولید بمب اتم نزدیک کرد اما شادی‌هایی که در اسرائیل برای پیروزی ترامپ بروز کرده، زودهنگام است.
به نوشته این مفسر، آقای ترامپ قبل و بیش از هر چیز به منافع خود فکر می‌کند و این امر همواره با منافع دولت نتانیاهو تطابق نخواهد داشت هر چند که ترامپ «به‌طور علنی اغلب با اسرائیل همذات‌پنداری کرده و با نتانیاهو نیز ابراز همدردی می‌کند».
با این حال، آقای هرئل نوشت: یک موضوع مشخص است؛ جمهوری اسلامی ایران از ترامپ و غیرقابل پیش‌بینی بودن او هراس دارد و ممکن است این ترس در بازنگری راهبرد مورد نظر تهران در آینده بازتاب یابد، و در کوتاه مدت، ایران باید بسنجد که آیا برایش می‌صرفد دوباره به اسرائیل حمله کند یا نه.