ماجراهای عجیب دوپینگ‌ در ایران: دل‌درد، آمپول‌های ممنوعه و قوری دردسرساز

وزنه‌برداری، جزو رشته‌هایی است که از سال‌های پیش تا کنون درباره مثبت اعلام شدن نمونه دوپینگ ورزشکاران آن حرف و حدیث‌های بسیاری مطرح می‌شود. از گمانه‌زنی‌های بسیاری که درباره مثبت بودن دوپینگ حسین رضازاده در دوران ورزشی‌اش و چشم‌پوشی از آن از سوی تاماش آیان (رئیس وقت فدراسیون جهانی) مطرح می‌شد تا سال‌های بعد که رضازاده در دوران ریاستش در فدراسیون وزنه‌برداری به دلیل تأیید شایعه دوپینگ سازمان‌یافته ورزشکاران، مادام‌العمر از فعالیت حرفه‌ای در وزنه‌برداری محروم شد.

در مقایسه با ماجرای غم‌انگیز مثبت شدن دوپینگ سعید علی‌حسینی و نام‌ بردن او از حسین رضازاده به عنوان یکی از عاملان دوپینگش، نمونه‌های فعلی بی‌حاشیه‌ترین نمونه‌های مثبت دوپینگ در تاریخ وزنه‌برداری به حساب می‌آیند.

عباس فخر‌زارع، علی هاشمی نمونه زیر سن قانونی، سه نمونه مثبت دوپینگ در رشته وزنه‌برداری هستند. علی هاشمی دو طلای قهرمانی جهان ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ و یک طلا و سه برنز قهرمانی آسیا در کارنامه دارد. همچنین در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۸ مدال برنز گرفت.

هاشمی درباره مثبت شدن نمونه دوپینگش به ایسنا گفته بود: «هرکسی تست دوپینگش مثبت شود، تکذیب می‌کند و می‌گوید از چیزی استفاده نکرده است اما من واقعا نمی‌دانم این ماده چگونه وارد بدنم شده است.» او البته گفته است که می‌خواهد بعد از این سه سال محرومیت، با قدرت به صحنه برگردد.

«آمپول‌های ممنوع» در رختکن

محمدحسین حیدری بازیکن تیم فوتبال سایپا در دسته اول لیگ فوتبال ایران است که نامش در فهرست بازیکنان دوپینگی سال ۲۰۲۳ آمده است. او به دلیل وجود ماده ممنوعه «نورآندروسترون» ۴ سال از فعالیت‌های فوتبالی محروم شده است.

حیدری، بهمن ۱۴۰۲، بعد از اینکه آزمایش دوپینگش مثبت شد، در مصاحبه‌ با سایت ورزش سه، ادعای عجیبی را مطرح کرد و گفت که هیچ ماده ممنوعه‌ای مصرف نکرده است اما بعد از اینکه محمود فکری، سرمربی وقت سایپا، برکنار شد و تیم پزشکی‌اش هم به همراه او رفتند، پزشکان جدید، آمپول‌هایی را در کمد آن‌ها در رختکن پیدا کردند که حاوی همان مواد ممنوعه‌ای بود که در بدن حیدری وجود داشت.

گفته شده است که پزشکان کادر محمود فکری، این آمپول‌ها را به حیدری تزریق کرده بودند. این بازیکن مدعی بود که هم از آمپول‌ها عکس گرفته و هم استشهادیه‌ای از بازیکنان پر کرده اما کمیته استیناف متقاعد نشده است. این موضوع نه از طرف کمیته استیناف پیگیری شد و نه محمود فکری درباره این ادعاهای مطرح شده، توضیحی داد.

زنان و دوپینگ؛ انتقاد باعث مثبت شدن دوپینگ می‌شود؟

از ۲۴ نمونه دوپینگ مثبت، ۵ مورد مربوط به زنان است که دوپینگ سارا عبدالملکی، ورزشکار رشته پاراکانو، و ملیکا امیدوند، ورزشکار رشته کوراش، به واسطه مدال‌آوری‌شان در مسابقات آسیایی هانگژو، خبرسازتر بود.

در نهایت مدال برنز امیدوند پس گرفته نشد، چون ایران‌نادو (ستاد ملی مبارزه با دوپینگ ایران) از او بعد از بازی‌های آسیایی نمونه‌ دوپینگ گرفته بود. نمونه‌گیری از سارا عبدالملکی اما پیش از اعزام به پاراآسیایی هانگژو بود و به همین دلیل برنز او پس گرفته شد.

خانم عبدالملکی بعد از کسب مدال، از شورای شهر کتری و قوری هدیه گرفت و انتشار ویدئوی این هدیه، بازتاب رسانه‌ای گسترده‌ داشت. عبدالملکی معتقد بود: «از این که فیلم هدیه‌شان را رسانه‌ای کردم، خیلی ناراحت شدند. برای همین است که الان این طور با من برخورد شده و مرا دوپینگی کردند.»

ناآگاهی البته نکته مهمی بود که عبدالملکی در مصاحبه با تسنیم به آن اشاره می‌کند: «چرا برای من ورزشکار کلاس توجیهی نمی‌گذارند؟ چرا نباید درباره دوپینگ بدانم و اطلاعات بیشتری داشته باشم؟»

او پیش از این گفته بود که هزینه تهیه قایق با خودش بوده و مکمل‌هایش را هم شخصا تهیه می‌کرده است. هیچ یک از مسئولان واکنشی به حرف‌های عبدالملکی نشان ندادند.

از جنجال نابینایانی که بینا شدند تا واقعیت دوپینگ

از ۸ نفر ورزشکار اعزامی در رشته پاراجودو به مسابقات آسیایی هانگژو، ۲ ورزشکار به دلیل مثبت اعلام شدن نمونه دوپینگی‌شان از سوی ایران‌نادو، به ایران برگردانده شدند. وحید جدی به دلیل این تخلف ۴ سال و امید جعفری به دلیل تکرار تخلف دوپینگ، هشت سال از کلیه فعالیت‌های ورزشی محروم شدند.

در همان زمان اما نام این دو ورزشکار به دلیل دیگری رسانه‌ای شد. گفته می‌شد که این دو ورزشکار بینا هستند و خود را به جای ورزشکار نابینا و کم‌بینا جا زده‌اند و راهی مسابقات شده‌اند. حتی فائزه توسلی، نایب‌رئیس مستعفی فدراسیون نابینایان و کم‌بینایان، فاش کرده بود وحید جدی و یک جودوکای دیگر در شرایطی در مسابقات بیرمنگام به مقام قهرمانی رسیدند که نه تنها نابینا یا کم‌بینا نیستند، بلکه گواهی‌نامه رانندگی هم دارند.

وحید جدی اما این شایعات را تکذیب کرد و در نهایت سعید سلگی، معاون فنی کاروان اعزامی و همچنین کمیته ملی پارالمپیک، به افشای دلیل اصلی بازگرداندن این دو ورزشکار از هانگژو تن داد و از مثبت‌شدن دوپینگ دو جودوکای ایران حرف زد.

چه کسانی در دوپینگی شدن ورزشکاران دخالت دارند؟

ستاد ملی مبارزه با دوپینگ ایران در سایت خود توضیحی مفصل درباره افراد مسئول درباره آگاهی‌بخشی و مراقبت از ورزشکاران در زمینه دوپینگ ارائه داده است.

در بخشی از آن آمده است: «طیف گسترده‌ای از پرسنل پشتیبانی ورزشکاران، در کنار ورزشکاران فعالیت می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که ورزشکار تصمیماتی آگاهانه‌ در مورد سلامت و عملکرد خود، چه در داخل و چه خارج از زمین، اتخاذ می‌کنند. به همین دلیل ورزشکاران به‌ندرت در سفرهای ورزشی خود تنها هستند. این افراد متعهد هستند به ورزشکاران برای انجام مسئولیت‌ها و حفظ شهرت و شأن ورزشی خود که شامل امور مبارزه با دوپینگ نیز می‌گردد، کمک کنند.»

این افراد شامل سرمربی، مربی، مدیر عامل، کارکنان تیم، پرسنل رسمی، پزشکی، پیراپزشکی، والدین یا هر شخص دیگری می‌شود که با یک ورزشکار کار یا به او در آماده‌سازی کمک می‌کند.

با این حال در نمونه‌های دوپینگی مثبت فوق، کمتر شاهد واکنش یا پاسخگویی از سوی مسئول، سرمربی یا تیم‌های پزشکی بوده‌ایم که با ورزشکاران همراه بوده‌اند.

از: بی بی سی