کیانوش سنجری در کنسرت سازمان مدافع حقوق بشر عفو بینالملل در سالنی در شهر نیویورک، ۱۰ سال پیش.
خودکشی کیانوش سنجری، روزنامهنگار، وبلاگنویس و فعال حقوق بشر موجی از تاثر و خشم را برانگیخته است. آقای سنجری پیشتر تهدید کرده بود که در صورت آزاد نشدن چند زندانی سیاسی خودکشی خواهد کرد. او عصر دیروز جان خود را گرفت. دادسرای امور جنایی تهران بدون اشاره به سابقه زندان و شکنجه آقای سنجری از تحقیقات و تشکیل پرونده قضایی برای مرگ او خبر داد. همزمان عفو بینالملل میگوید مرگ او «فریادها برای عدالت را رساتر میکند.»
شامگاه چهارشنبه ۲۳ آبان ماه در حساب کیانوش سنجری در شبکه ایکس این پیام منتشر شد که «هیچکس نباید به خاطر بیان عقایدش زندانی شود. اعتراض حق هر شهروند ایرانی است.»
کیانوش سنجری در این پیام نوشته که برای «عشق به زندگی جان داده و جان میدهد و نه برای مرگ.»
ساعتی بعد از انتشار این پیام، خبر جان باختن کیانوش سنجری در شبکههای اجتماعی منتشر شد که واکنشهای زیادی برانگیخت.
عفو بینالملل کیانوش سنجری را کسی خواند که «شور و شوق او برای حقوق بشر تا ابد میدرخشد.» این سازمان فعال در زمینه حقوق بشر میگوید در حالیکه کیانوش سنجری از سالها بازجویی، بازداشتهای ظالمانه، شکنجه و تبعید رنج دیده است، عاملان این اقدامات هرگز مجازات نشدند.
عفو بینالملل اضافه کرده است که مرگ او «اندوه مشترک ماست و فریادهای ما را برای عدالت رساتر کرده است.»
آرش صادقی، فعال حقوق بشر و زندانی سیاسی پیشین که خود در دوران زندان به سرطان مبتلا شد، در شبکه ایکس نوشت: «کیانوش سنجری تنها یک نام نیست؛ نمادی از سالها درد، مقاومت و تلاش برای آزادی است. مرگ او، هشداری برای همه ماست که بهای سکوت و بیتفاوتی چقدر میتواند سنگین باشد.»
شاهزاده رضا پهلوی، ولیعهد پیشین ایران در پیامی ویدیویی گفت که با دو خبر دردناک مرگ کیانوش سنجری و خبر صدور حکم اعدام برای جوانان اکباتان رو به رو شده است.
او گفت: «ما با یک حکومتی سروکار داریم که با مرگ و اعدام زندگی میکند. ما از طرفی ملتی هستیم که میخواهیم زندگی کنیم. باید تمام تلاشمان را انجام دهیم تا نگذاریم که این حکومت زندگی را از ما بگیرد. متاسفانه کیانوش را از دست دادیم و خیلیهای دیگر را ممکن است از دست بدهیم.»
مایکل آبراموویتز، رئیس صدای آمریکا هم در پیامی از مرگ کیانوش سنجری همکار پیشین این رسانه ابراز تاسف کرد.
او در پیامش که در سایت صدای آمریکا منتشر شده، نوشت: «ایرانیان شجاع با وجود سرکوبهای غیرقابلتصور، همچنان جان خود را به خطر میاندازند تا صدایشان شنیده شود. من احترام زیادی برای کسانی قائل هستم که از صدای خود برای رساندن حقیقت به مردم ایران استفاده میکنند. این شامل بسیاری از شما و قطعاً کیانوش نیز میشود.»
حسین رونقی، از فعالان سیاسی که سابقه سالها حبس در زندان اوین را دارد میگوید که از زمانی که پیام تهدید کیانوش سنجری را خواند با «هر چه در توان» داشته سعی در منصرف کردن او کرده است اما موفق نشد.
آقای رونقی با شرح آنچه که گذشته، نوشت: «بیشتر از هر کسی در مورد کشته شدن کیانوش ناراحت، غمگین و خشمگینم و با هر آنچه در توان داشتم، در شرایطی که خودم کمتر از کیانوش زیر فشارها نبودم و نیستم، سعی کردم او را منصرف کنم. اما متاسفم که نتوانستم. متاسفم.»
او توضیح داده که به خانواده و وکیل کیانوش سنجری هشدار داده است و ساعت ۱۲:۵۸ دقیقه به خانه کیانوش سنجری رفته و با او حرف زده است. او نوشته که بعدا عالیه مطلبزاده، عکاس و زندانی سیاسی پیشین هم به او ملحق شده است.
آقای رونقی میگوید که بعد از ظهر خانه کیانوش سنجری را ترک کردند و «خانم روان درمانگر» پیش او بوده و آنها خیالشان راحتتر شده که «شخص حرفهای» پیش او است.
به گفته آقای رونقی: «ساعت ۱۹:۱۴ خانم روانشناس تماس گرفت و گفت که کیانوش او را پیچانده و رفته است.»
آقای رونقی ادامه داده است که «بدو بدو لباس پوشیدم و رفتم، در آن میان ساعت ۱۹:۲۰ کیانوش عکسی را در توییتر منتشر کرد.»
مقامات قضایی ایران چه میگویند؟
محمد شهریاری، سرپرست دادسرای جنایی تهران روز امروز (پنجشنبه ۲۴ آبان) در اظهاراتی ضمن تائید هویت کیانوش سنجری، با تاکید بر آنچه او «سابقه بیماری روانی» آقای سنجری خواند، بدون اشاره به سابقه زندان او گفت پرونده قضایی «مرگ مشکوک» در مورد مرگ کیانوش سنجری در این دادسرا تشکیل شده است.
آقای شهریاری با توضیح روند این اتفاق گفت که کیانوش سنجری به خانم «رواندرمانگرش» که او را همراهی میکرده گفته است که از خودکشی صرفنظر کرده، اما بعدا دست به این اقدام زده است.
این مقام قضایی گفته که تحقیقات همه جانبه از جمله بازبینی ویدیوهای دوربینهای مداربسته، کالبدشکافی و سمشناسی برای تعیین علت فوت در جریان است و برای همین پرونده مرگ مشکوک برای کیانوش سنجری تشکیل شده است.
سخنگوی جبهه اصلاحات ایران: روان این جامعه رنجور را دریابید
جواد امام، دبیرکل حزب مجمع ایثارگران و سخنگوی جبهه اصلاحات ایران در شبکه ایکس مرگ کیانوش سنجری را «تاثرانگیز و بهتآور» خواند و نسبت به وضعیت «روان جامعه رنجور ایران» هشدار داد.
او در پیام خود نوشت: «در تفکر اصلاحطلبانه، دستکم آن قرائتی که من به آن معتقدم، انسانها تشخص دارند، صاحب حق و کرامت هستند و “عدد” نیستند که تحت هر عنوان از شمار آنها کاسته شود! امیدوارم زیر پوست جامعه دقیقتر درک شود، تا انسانها برای رساندن پیام و بیان مطالبات و وضعیتشان از جان مایه نگذارند.»
این فعال سیاسی میگوید که «به نظر میرسد مساله خودکشی تبدیل به بحران اجتماعی شده که باید در سطح کلان به آن توجه کرد. روان این جامعه رنجور را دریابید.»
علی ربیعی، دستیار اجتماعی رئیس جمهور ایران هم خواهان واکاوی علل و توجه به روان اجتماعی در ایران شد.
در هفته منتهی به خودکشی کیانوش سنجری، اخبار خودکشی دستکم دو دانشآموز جامعه را متاثر کرده است.
آقای ربیعی نوشت: «در سالهای اخیرخودکشی در رزیدنتها و یا نوجوانان، آژیر هشدار دهندهای برای بحث و بررسی این مشکل بود که به خوبی از سوی سیاستگذاران و تصمیمسازان به آن پرداخته نشد.»
او میگوید که معتقد است که «بررسی علل و عوامل پدیده خودکشی نیازمند همکاری و همراهی اساتید، انجمنهای علمی و جامعه دانشگاهی در ایران است.»
مهرانگیز کار، حقوقدان و فعال سیاسی ایرانی که خود تجربه مشابه از دست دادن همسرش سیامک پورزند، روزنامهنگار ایرانی را به این شکل دارد، نوشت: «جوان شریف ایرانی که نتوانست مثل ماها «جنون ایران» را در خود مهار کند و به زندگی ادامه دهد. درود بر او که بسیار دست و پا زد برای حفظ زندگی و کیانوش سنجری در تهران به زندگی خود خاتمه داد.»
سیامک پورزند، روزنامهنگار شناختهشده سالهای قبل از انقلاب، در ایران بازداشت شد، و در پی شکنجههای بسیار و زیر فشار بازجوییها، ناچار به اعتراف اجباری و تلویزیونی شد. او سالها بعد خودکشی کرد و جان باخت. آقای پورزند پیشتر گفته بود که در زندان «بازجو» به او گفته بود: «ما تو را نمیکشیم، آزاد هم میشوی، ولی کاری میکنیم که خودت به دست خودت و در دوران شیرین آزادی، خودت را بکشی».
گوهر عشقی، مادر ستار بهشتی هم پیام خود را به کیانوش سنجری بازنشر کرد. او کیانوش سنجری را فرزندش خواند و نوشت که او «به زندگی کوتاه و تلخ و رنجبارش، در اعتراض به جنایات خامنهای و حکومت سیاه و ننگین جمهوری اسلامی، پایان داد. باشد که جوانان ایرانی سکوت نکنند و این رژیم اهریمنی، جوان کش و ضد انسانی را از پای در آورند.»
تعدادی هم جملهای از کیانوش سنجری را که سالها پیش توییت کرده بود را بازنشر کردند: «زندگی یک وطن بهم بدهکاره که توش فقط به زندگی فکر کنم نه به وطن.»
برخی هم از محمد مرادی یاد کردند. او دانشجوی ایرانی ساکن فرانسه بود که در جریان اعتراضات سال ۱۴۰۱ در ایران در اقدامی اعتراضی خودکشی کرد.
او در ویدئویی به زبان فارسی و فرانسه گفته بود: «مشکل شخصی یا روانی ندارم. هدفم جلب توجه اروپا و مردم غرب و رسانههای جهان به مسئله ایران است.»
احمد باطبی، فعال سیاسی که میگوید زمانی که کیانوش سنجری ۱۷ ساله بوده برای اولین بار او را در زندان دیده است تاکید دارد که: «تصمیمش برای مرگ خودخواسته نه بابت افسردگی بود نه بیماری. او آگاهانه خودکشی را انتخاب کرد.»
از: بی بی سی