مریم فکری: نرخ نیمایی ارز از شنبه، ۲۴ آذر به تاریخ می‌پیوندد و بازار توافقی آغاز به کار می‌کند. بانک مرکزی دیروز در اطلاعیه جدیدی اعلام کرد با راه‌اندازی بازار ارز معاملات تجاری از روز شنبه ۲۴ آذر، صادرکنندگان در سامانه نیما می‌توانند با نرخ توافقی معاملات خود را انجام دهند.

مفهموم اطلاعیه جدید بانک مرکزی در خصوص شکل‌گیری و تعمیق بازار یکپارچه ارز این است که فردا تمام نرخ ارز توافقی، ارز اشخاص و سامانه نیما، یک نرخ می‌شود که مبنای محاسبه آن هم صرفا عرضه و تقاضا در بازار است. از ابتدای بهمن‌ماه نیز تمام بازارها در سامانه بازار توافقی مرکز مبادله با یکدیگر ادغام می‌شوند.

براساس اعلام بانک مرکزی، از اول بهمن‌ماه هم شرکت‌های پتروشیمی، پالایشی، فولادی، فلزات اساسی رنگین و فرآورده‌های نفتی هم ارز خود را در بازار توافقی عرضه می‌کنند.

برخی از کارشناسان معتقدند که این اقدام می‌تواند در مدیریت بازار ارز تاثیرگذار باشد. به باور آن‌ها، انتقال معاملات نیما به بازار توافقی ارز در شرایط کنونی که به آغاز سال نو میلادی نزدیک می‌شویم و تقاضا برای تسویه ارزی بالا می‌رود، باعث افزایش عرضه ارز و مدیریت بازار خواهد شد.

در همین خصوص، حسین محمودی‌اصل، اقتصاددان می‌گوید: پس از مدت‌ها تلاش و تذکر و با تاخیر فراوان، توزیع رانت کاهش پیدا می‌کند. به اعتقاد او، تنها راه حذف کسری بودجه و کاهش تورم در شرایط فعلی حذف رانت است.هیچ‌کس بازار آزاد ارز را گردن نمی‌گیرد

در این میان، اما برخی اقتصاددانان در کنار این تصمیم بانک مرکزی، هشدارهایی نسبت به بازار آزاد می‌دهند و معتقدند قبل هم همه این اقدامات، باید بازار آزاد و نرخ آن پذیرفته شود؛ چراکه این نرخ، سایر بازارها را راهبری می‌کند.

وحید شقاقی، اقتصاددان در این خصوص در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین می‌گوید: دولت و بانک مرکزی، اصلی‌ترین نهاد هستند که باید یک برنامه روشن زمان‌بندی شده و باثبات برای سیاست‌های ارزی کشور داشته باشد.

وی می‌افزاید: در سال‌های اخیر بانک مرکزی مکررا سیاست‌های ارزی و مواجهه خود را با بحث دلار تغییر داده است. این موضوع فعالان اقتصادی را گیج می‌کنند و پیش‌بینی‌پذیری را کاهش می‌دهد و اختلالات اقتصادی را زیاد می‌کند.

این اقتصاددان تصریح می‌کند: در همین سال‌های اخیر بانک مرکزی مدام رویکردهای خود را تغییر داده است؛ از نرخ دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی که مطرح شد و ایراد هم در آن زمان گرفته شد، چون آن زمان آقای فرزین صحبت از تثبیت نرخ ارز زد، تا بحث مواجهه بانک مرکزی با نرخ نیما. همچنین راه‌اندازی مرکز مبادله مطرح شد. حالا هم دوباره یک مرکز توافقی راه‌اندازی کرده‌اند.

شقاقی عنوان می‌کند: بحث این است که کسی دلار بازار آزاد را گردن نمی‌گیرد. چنین مواجهه‌ای، واقعا یک مواجهه خطرناک با اقتصاد ایران است؛ به خصوص زمانی که تحریم‌ها تشدید می‌شود.

وی متذکر می‌شود: فقط من انتظارم از دولت این است که یک برنامه روشنی برای مهار و ثبات ارزی و مدیریت ارز داشته باشد. این مساله یک الزاماتی دارد که باید الزامات آن هم رعایت شود. اگر ما نتوانیم بازار آزاد را مهار کنیم، کل بازارهای دیگر پیرو بازار آزاد ارز حرکت می‌کند. یعنی من معتقدم بازار آزاد ارز، راهبر سایر بازارهای ارزی و سایر نرخ‌های ارزی است. الان ایراد این است که کسی بازار آزاد ارز را گردن نمی‌گیرد.

این کارشناس اقتصادی تصریح می‌کند: الان قیمت دلار در بازار آزاد حدود ۷۴ هزار تومان است. اول این نرخ را یک نفر باید گردن بگیرد و این نرخ را بپذیرد. آقای فرزین که می‌گفت که این نرخ تلگرامی است و این نرخ را قبول ندارم و مردم به این نرخ نگاه نکنند.

شقاقی یادآور می‌شود: این در حالی است که زندگی و سفره مردم با نرخ بازار آزاد تعیین می‌شود؛ مگر می‌توانیم به آن توجه نکنیم. بر این اساس، دولت اول باید نرخ بازار آزاد را بپذیرد و دوم برای مدیریت بازار آزاد دلار برنامه داشته باشد، اما الان هیچ کدام از این دو رکن مشاهده می‌شود.

این ۶ اقدام عاجل و سخت‌گیرانه را دولت باید در پیش گیرد

این اقتصاددان در ادامه به خبرآنلاین می‌گوید: نکته این‌جاست که اگر دولت بخواهد این کار را انجام دهد، یک الزامات و اقدامات عاجل و سخت‌گیرانه‌ای لازم است؛ مثل حکمرانی ریال و مدیریت سخت‌گیرانه ریال در اقتصاد کشور. دومین اقدام، کنترل حساب سرمایه است. سومین، مدیریت واردات و کاهش کسری‌های تجاری غیرنفتی است. چهارمین اقدام، مبارزه سخت‌گیرانه با قاچاق و واردات غیررسمی است. پنجمین اقدام، نظارت هوشمند بر مصرف منابع ارزی کشور است. ششمین اقدام، نظارت هوشمند بر نظام توزیع در بازار کالاست.

شقاقی می‌افزاید: این‌ها، الزامات مدیریت بازار ارز است. ما این الزامات را انجام نمی‌دهیم و بازار آزاد دلار را هم گردن نمی‌گیریم و آن را رها کردیم. این موجب می‌شود که سایر نرخ‌ها پشت سر بازار آزاد شروع به افزایش می‌کنند.

وی متذکر می‌شود: این اتفاق که بیفتد، موجب می‌شود که دیگر تورم به اعداد و سطوح بالاتر برسد. ما اگر نتوانیم بازار آزاد دلار را کنترل کنیم، تورم سال آینده بالای ۴۵ درصد خواهد شد. اگر تورم بالا رود، دوباره در یک دور باطل دلار را بالا می‌برد. دوباره همین دورهای باطل تکرار می‌شود. بر همین اساس، دوباره وارد یک دورهای باطل در افزایش نرخ دلار و افزایش نرخ تورم می‌شویم. این الزامات اگر اجرایی نشود، نمی‌توانیم این دورهای باطل را متوقف کنیم و مردم له می‌شوند.

این اقتصاددان تصریح می‌کند: همه ما وضعیت معیشت مردم را می‌بینیم. دیگر شدیدتر از این واقعا طبقه متوسط و فقیر توان تحمل ندارد. این اتفاق عجیبی است که می‌افتد. من کاری با بازار توافقی ارز ندارم، نظر من این است که باید بازار آزاد مهار شود، چون راهبر و پیشرو و سیگنال‌دهنده بازار آزاد دلار است. این دلار بازار آزاد است که به اقتصاد علامت می‌دهد.

این هشدار را جدی بگیرید

شقاقی تاکید می‌کند: اگر نتوانیم دلار بازار آزاد را مهار کنیم، سایر نرخ‌ها پشت سر نرخ بازار آزاد ارز حرکت خواهند کرد. آن زمان دیگر نمی‌توانیم اقتصاد را مدیریت کنیم و اقتصاد وارد مرحله خارج از کنترل می‌شود.

وی متذکر می‌شود: اولا باید دولت یک برنامه ثبات ارز طراحی کنیم و دوم این‌که، باید دلار بازار آزاد را بپذیرد و به این مساله ورود کند. سوم این‌که تدابیر و الزامات و اقدامات عاجل و سخت‌گیرانه داشته باشد تا حداقل دلار بازار آزاد وارد اعداد غیرواقعی نشود و در حد تعادل خود حفظ شود و از مسیر تعادلی خارج نشود.

این کارشناس اقتصادی می‌گوید: البته فعلا دلار بازار آزاد از مسیر تعادلی خارج نشده، اما من از دیروز و پریروز نگرانی‌هایی را در بین فعالان اقتصادی مشاهده می‌کنم که می‌تواند موجب شود دلار بازار آزاد از مسیر تعادلی هم خارج شود. این‌گونه سایر نرخ‌ها باید دنبال آن بدوند. یعنی بازار آزاد را نتوانیم مهار کنیم، سایر نرخ‌ها مثل نرخ ترجیحی، نرخ توافقی و… باید دنبال آن بدوند.

شقاقی درباره تاثیر سیاست جدید ارزی دولت روی کسری بودجه عنوان می‌کند: خیر، این بحث‌هایی که مطرح می‌شود که دولت می‌خواهد کسری بودجه را رفع کند، اصلا ارتباطی به این موضوع ندارد. هر کسی دلار دارد و می‌خواهد بفروشد، با نرخ توافقی می‌فروشد و خریدار هم با این نرخ بخرد. بعدا هم می‌خواهند در بهمن‌ماه شرکت‌های صادراتی هم با این نرخ توافقی دلارها را در بازار آزاد عرضه کنند. این ربطی به کسری بودجه و تحلیل‌های اشتباه ندارد.

خبر آنلاین