در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۷۱ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته‌ ای که گذشت، بیش از ۴۵ شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در ۴۰ شهر ناسالم و خطرناک اعلام شد . از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به بحران خشکسالی و پسماند و آلاینده ها در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.

آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیات وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

حمید ظهرابی معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه از میان هشت گونه خرس موجود در دنیا دو گونه در ایران زندگی می‌کنند که شامل خرس قهوه‌ای و خرس سیاه آسیایی است، گفت: برآوردها حاکی از وجود ۱۲۰۰ تا ۱۸۰۰ فرد خرس در زیستگاه های ایران دارد که تنها ۱۲۰ خرس سیاه در ایران باقی‌مانده است. زیر گونه بلوچی خرس سیاه که در ایران و پاکستان پراکندگی دارد به شدت در آستانه انقراض قرار دارد.

همزمان رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات‌وحش اداره کل حفاظت محیط‌زیست اصفهان از کمبود شدید دوربین های کنترل حیات وحش در پناهگاه حیات وحش عباس‌آباد خبر داد.

همچنین یک پژوهشگر زیست محیطی در خصوص چشمه قدمگاه در حوالی شهرستان کامفیروز اظهار کرد: این چشمه با مساحت مظهری حدود ۲۵۰ متر یکی از زیستگاه‌های کم‌نظیر ماهیان آب شیرین در ایران و خاورمیانه است. در این زیستگاه ۱۰ گونه ماهی آب شیرین زندگی می‌کنند که ۹ گونه آن بومی اختصاصی ایران هستند و چهار گونه از این ماهیان در خطر انقراض قرار دارند.

از سوی دیگر یک قلاده پلنگ که پیشتر درشهرستان نوشهر مصدوم شده بود، تلف شد. تا کنون علت مصدومیت این پلنگ توسط مسوولان اعلام نشده است. همزمان مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه از تلف شدن یک قلاده پلنگ نابالغ بر اثر سقوط از پرتگاه در زیستگاه‌های طبیعی شهرستان جوانرود خبر داد.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، بیش از شش تن چوب قاچاق در شهرستان های سملقان و بوکان ضبط و در این راستا ۳ متهم بازداشت شدند. همچنین طی این مدت دستکم ۴۲ شکارچی غیرمجاز در شهرهای اسفراین، طالقان، مهاباد، جلفا، قیروکارزین، آستارا، خرم آباد، اراک، میامی، سلسله، مشهد، کاشان، کرمانشاه، بوشهر و آبدانان بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

همزمان فرمانده انتظامی شهرستان خمینی شهر از کشف یک بهله عقاب سارگپه در بازرسی ماموران این فرماندهی از یک منزل خبر داد و گفت: یک متهم نیز در این رابطه شناسایی و برای انجام اقدامات قانونی به مرجع قضائی معرفی شد.

از سوی دیگر سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان خراسان رضوی گفت: ۷۰ متخلف شکار و صید در استان طی ۴۰ روز گذشته دستگیر شدند.

حق تنفس و هوای پاک

براساس گزارش‌ ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای البرز ۱۱۰، مشهد ۱۵۷، اصفهان ۱۷۱، خمینی شهر ۱۷۶، اهواز ۱۶۹، آبادان ۱۵۸، بندر ماهشهر ۱۷۰، هندیجان ۱۶۵، خرمشهر ۱۵۷، تهران ۲۴۱، تبریز ۱۷۵، بهبهان ۱۲۳، هویزه ۱۶۲، بهار ۱۶۰، اراک ۱۷۱، قزوین ۱۷۵، نظرآباد ۱۸۲، ساوه ۱۳۲، ارومیه ۱۵۴، مهاباد ۳۷۰، اشنویه ۲۱۴، شاهین دژ ۱۸۰، آبیک ۱۷۵، شادگان ۱۶۰، شوشتر ۱۵۸، کرمانشاه ۱۴۷، قم ۱۴۲، اشتهارد ۱۶۰، فردیس ۱۵۸، ساوجبلاغ ۱۵۶، کرج ۱۵۹، شازند ۱۲۳، بندرعباس ۳۸۲، رامهرمز ۱۵۳، اندیمشک ۱۱۳، امیدیه ۱۵۵، دزفول ۱۳۹، شاهین شهر ۱۰۹، کاشان ۱۸۶ و قهجاورستان ۲۰۴، ناسالم برای گروه های حساس، ناسالم برای تمام گروه ها، بسیار ناسالم و یا خطرناک اعلام شد.

در هفته ای که گذشت، آلودگی هوا در استان های خوزستان، اصفهان، آذربایجان‌غربی، قزوین، آذربایجان شرقی، مرکزی، هرمزگان، تهران موجب تعطیلی شماری از مدارس و مراکز آموزش عالی شد.

در حالی که پیش از این مسئولان ارشد دولت تاکید کرده بودند که مازوت‌سوزی در سه نیروگاه اراک، البرز و اصفهان متوقف شده، اکنون گزارشاتی از بازگشت مازوت‌سوزی به این سه نیروگاه منتشر شده است. در همین حال، سرپرست معاونت محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست از شکایت این سازمان از دستگاه‌های اجرایی متخلف در این زمینه خبر داد. همچنین گزارشات منتشر شده نشان میدهد که مازوت سوزی در نیروگاه تبریز باعث بالا رفتن شاخص آلایندگی این شهر شده است.

براساس اطلاعات شرکت سوئیسی IQAir، روز چهارشنبه تهران آلوده‌ترین شهر جهان شناخته شد.

از سوی دیگر شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره آلاینده های زیست محیطی در استان خوزستان، اعلام کرد که این استان در سال گذشته ۲۱۲ روز از کل سال در شرایط ناسالم قرار داشته و همچنین آمار مرگ و میر منتسب به آلودگی هوا در استان خوزستان ۳۳۷۵ نفر بود.

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این خصوص گفت: “ایران سالی حدود ۵۰ هزار نفر را به دلیل آلودگی هوا از دست می‌دهد که این هزینه انسانی آلودگی هوا است.”

در هفته ای که گذشت، چهار هزار تن در تهران و حدود پنج هزار نفر در استان خوزستان در پی آلودگی هوا به مراکز درمانی منتقل شدند.

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

استاندار گیلان با اشاره به وضعیت نامناسب محل دپوی زباله سراوان گفت: به جز سراوان در ۶ نقطه دیگر گیلان نیز وضعیت خوبی از نظر پسماند نداریم.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان ازشناسایی ۸۲ واحد آلاینده از ابتدای پاییز خبر داد و گفت: در این میان ۱۵ واحد پلمب شدند.

رئیس اداره‌ مدیریت زیست محیطی آب و خاک و پسماند، حفاظت محیط‌زیست استان اردبیل گفت: ۶۲ مورد آلودگی خاک طی شش ماهه اول سال‌جاری در اردبیل شناسایی شده است.

از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به اظهارات مدیر امور منابع طبیعی و آبخیزداری سلماس در خصوص فرونشست اشاره کرد. به گفته وی، ۱۴۰ کیلومتر مربع از دشت‌های سلماس در معرض فرونشست زمین قرار دارد.

همچنین مدیرکل هواشناسی استان چهارمحال و بختیاری از کاهش ۷۴ درصدی بارش‌ها در استان از ابتدای سال آبی تاکنون نسبت به بلندمدت، خبر داد.