چرا پس از تعلیق ۱۸۰ روزه، تحریم های صداوسیما باید از سر گرفته شود؟
گزارش کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران از ادامه نقض حقوق بشر و سانسور توسط صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران
خلاصۀ اجرایی
در فوریۀ سال ۲۰۱۴، دولت باراک اوباما تحریمهایی که دولت آمریکا در فوریۀ سال ۲۰۱۳ علیه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، به دلیل عملکرد این سازمان در ارسال پارازیت روی امواج ماهواره و سایر موارد نقض حقوق بشر وضع کرده بود را به صورت موقت لغو کرد. دولت آمریکا در توجیه این اقدام و توقف تحریم های یاد شده آن را مرتبط به توقف ارسال مستقیم پارازیت روی امواج ماهواره ذکر کرد.
اما صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران همچنان پس از لغو این تحریم ها به اقدامات خود در نقض جدی حقوق بشر ادامه داده است. یکی از این اقدامات، مسدودکردن امواج برنامه های مخابره شده از خارج از کشورازطریق پارازیت مستقیم ماهواره‌ای (uplink) است که به صورت موثری توسط افزایش ارسال پارازیتهای محلی (downlink) جایگزین شد که نتیجه آن با پارازیت مستقیم ماهواره ای یکی است: مردم ایران از دسترسی به منابع خبری جایگزین که مورد تایید حکومت است محروم می شوند. بعلاوه، سایر موارد نقض حقوق بشر توسط صداوسیمای جمهوری اسلامی همچنان ادامه دارد. برای مثال صداو سیما به پخش اعترافات اجباری زندانیان سیاسی و ارائۀ اطلاعات غلط به منظور پوشاندن نقض حقوق بشر و هتک حیثیت منتقدان حکومت ادامه میدهد. در نتیجه دولت آقای اوباما باید در انتهای توقف ۱۸۰ روزه در اوت ۲۰۱۴ (مهرماه ۹۳) تحریمهای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را از سر بگیرد و این تحریم ها تا متوقف شدن اقدامات یاد شده توسط صداوسیما ادامه پیدا کند.
تاریخچه تحریم ها
صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران ارائۀ کنندۀ انحصاری برنامه های رادیویی و تلویزیونی در ایران است؛ این سازمان یکی از معدود مونوپول های کامل رسانه ملی در جهان است. صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران همچنین با اقداماتی که انجام می دهد، خود را به عنوان بازوی رسانه ای دستگاه های امنیتی و اطلاعاتی کشور تبدیل کرده است.
تحریمهای آمریکا علیه صداو سیمای جمهوری اسلامی ایران در فوریۀ ۲۰۱۳ وضع شد. برخی از دلایل وضع این تحریم ها عبارتند از؛ ارسال پارازیت روی امواج برنامه های ماهواره ای بین المللی، و همچنین نقض حقوق بشر که شامل فیلمبرداری و پخش اعترافات اجباری بازداشت شدگان که غالبا تحت شکنجه گرفته می شدند، پخش کردن جلسات دادگاههای نمایشی، پخش برنامه هایی برای هتک حیثیت معترضان سیاسی و مدنی، و پخش اطلاعات دروغ در راستای پوشاندن موارد نقض حقوق بشر و آزار اعضاء اقلیتهای قومی و مذهبی.
مدیر این سازمان که مستقیما توسط رهبر جمهوری اسلامی ایران انتخاب می‌شود، یک شخصیت نظامی سابق سپاه پاسداران به نام عزت الله ضرغامی است. وی که توسط آیت الله علی خامنه ای در سال ۲۰۰۴ به ریاست این سازمان منصوب و در سال ۲۰۰۹ نیز حکم وی تمدید شد، در این مدت از صداوسیما به عنوان ابزاری تاثیرگذار برای سرکوب حکومتی و سانسورایجاد کرده است. اتحادیۀ اروپا و ایالات متحدۀ آمریکا علاوه بر صداو سیما به عنوان یک سازمان، علیه وی به عنوان یک فرد ناقض حقوق بشر نیز تحریم وضع کرده اند.
موارد نقض حقوق بشر توسط صداو سیمای جمهوری اسلامی ایران
صداوسیما با مقامات اطلاعاتی، قضایی و امنیتی ایران همکاری تنگاتنگی دارد تا از دسترسی مردم ایران به اطلاعات جلوگیری کند، تبلیغات دولتی را پخش کند، و جامعۀ مدنی را سرکوب کند:
ارسال پارازیت
ارسال پارازیت روی امواجی که توسط ایستگاههای خارجی واز طریق ماهواره به داخل کشور مخابره می شوند، اقدامی با سابقه طولانی و عادی توسط سازمانهای امنیتی و اطلاعاتی ایران بوده است. مقامات ازاین راه قادر به کنترل دسترسی به اطلاعات و محدود کردن شهروندان در دریافت برنامه های مورد تایید حکومت هستند. برنامه های فارسی زبان خارجی مانند برنامه هایی که از صدای آمریکا، بی بی سی فارسی و رادیو فردا پخش می شوند به دلیل کثرت مخاطب، قابلیت دسترسی و محبوبیت شان در ایران و همچنین تمایل این شبکه ها برای پوشش اخبار و اطلاعاتی که دولت تهران ترجیح می دهد آنها را سانسور کند، به صورت خاصی مرتبا مورد هدف صدا و سیما برای انسداد قرار می گیرند.
صداو سیما به دو صورت پارازیت ارسال می کند: پارازیت برروی ماهواره (یا uplink) که در آن امواج پارازیت مستقیما برروی ماهواره هایی که در حال پخش برنامه هستند ارسال می شوند و با تخریب امواج از پخش برنامه به سوی ایران جلوگیری می‌کنند، و پارازیت محلی (یا پارازیت downlink) که در آن ارسال پارازیت به سمت دریافت کننده های محلی امواج ماهواره‌ای هدایت می‌شود که در ایران معمولا بشقابهای ماهواره ای روی پشت بام ها هستند.
در سال ۲۰۱۱، گروههای حقوق بشری یک کمپین بین المللی علیه ارسال پارازیت دولت ایران روی ماهواره ها آغاز کردند. اتحادیه بین المللی مخابرات سازمان ملل متحد (ITU) در سال ۲۰۱۲ تصمیم گرفت که این نوع پارازیت باید متوقف شود و در مارس ۲۰۱۲ اتحادیۀ اروپا تحریمهایی علیه رییس صداوسیمای جمهوری اسلامی عزت‌الله ضرغامی وضع کرد. در اکتبر ۲۰۱۲، یوتلست که یک شرکت ارائه دهندۀ خدمات ماهواره‌ای به صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران است، عرضۀ خدمات خود به ایران را متوقف کرد و در دسامبر ۲۰۱۲، کنگرۀ آمریکا قانون تحریم علیه صداوسیمای جمهوری اسلامی یایران را تصویب کرد. در پی این اقدام، در فوریۀ ۲۰۱۳ وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریمهایی علیه صداوسیما وضع کرد.
به دنبال این اقدامات، صداوسیما به صورت موثر به ارسال پارازیت به ماهواره ها خاتمه داد و در فوریۀ ۲۰۱۴ پس از به رسمیت شناختن توقف ارسال پارازیت، وزارت خزانه‌داری آمریکا به مدت شش ماه از تحریمهای صداوسیما چشم‌پوشی کرد. این در حالی است که، صداوسیمای جمهوری اسلامی تنها ارسال پارازیت روی ماهواره ها را با تشدید ارسال پارازیت های محلی جایگزین کرده است.
اینک صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران مستقیما به ماهواره هایی که در حال پخش برنامه هستند پارازیت نمی‌فرستد، اما از طریق تشدید ارسال پارازیت به گیرنده‌های محلی امواج ماهواره‌ای، که عموما دیش‌های ماهواره‌ای روی سقف خانه ها هستند این توقف را جبران کرده است. منابع مختلف به کمپین گفته اند که در محله‌های مختلف شهرهای ایران، کامیونهایی آمدوشد می کنند که امواج پارازیت را مستقیما به طرف بام ساختمانهایی که دیش‌های ماهواره‌ای دارند نشانه می روند. این اقدام باعث می شود دسترسی مردم به شبکه های تلویزیونی ماهواره ای به صورت جدی با اخلال مواجه شود. بدین صورت، نه تنها سانسور و محدودیت دسترسی به اطلاعات توسط صداوسیما ادامه می‌یابد، بلکه گمانه زنی های جدی و بحث برانگیزی در این خصوص وجود دارد که عمل ارسال پارازیتهای محلی باعث بیماریهای های جسمی جدی در ساکنان محله هایی که در نزدیکی آنها زندگی می‌کنند می شود.
اعترافات اجباری
سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران همچنین حقوق بازداشت‌شدگان، مخصوصا معترضان و فعالان سیاسی بازداشت‌شده را برخلاف قوانین ایران و قوانین بین المللی که تضمین کنندۀ فرآیند دادرسی، ممنوعیت استفاده از زور، و منع شکنجه است را نقض میکند. درنسخه انگلیسی این گزارش موارد متعددی از فیلم های اعتراف اجباری که توسط صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران بین طی سال گذشته و قبل از آن پخش شده مستند شده‌اند.
بازداشت شدگان، غالبا تحت شکنجه یا تهدید خود یا خویشاوندانشان، معمولا وادار می‌شوند که به جرایمی “اعتراف” کنند و صداوسیما از این اعترافات اجباری فیلمبرداری میکند و آنها را معمولا به منظور ارعاب و آبروریزی افراد از شبکه های تلویزیونی خود پخش میکند. این “اعترافات” به عنوان بخشی از یک تلاش آگاهانه برای بی اعتبار و بدنام کردن معترضان، مدافعان حقوق بشر و فعالان است. صداوسیما دست‌در‌دست بازجویان و مقامات امنیتی، اطلاعاتی، و قضایی برای برگزاری، فیلمبرداری و پخش این اعترافات دروغین که به طور مداوم توسط قربانیان و شهود متعددی مستند شده اند فعالیت میکند. این اعترافات اجباری سپس تبدیل به “مدارک” اصلی می‌شوند که معمولا در دادگاهها ارائه شده تا افرادی را که مورد هدف قرار گرفته اند، عموما به جرایم متفاوت، محکوم کنند.
پرونده های اخیر تداوم این عملکرد را نمایش میدهند. برای مثال، در تاریخ ۲۰ مه ۲۰۱۴، شش شهروند جوان که در یک ویدیوی موسیقی که روی یوتیوب قرار گرفته بود شرکت کرده بودند، وادار شدند تا در تلویزیون دولتی ظاهرشوند، عذرخواهی کنند و ابراز پشیمانی نمایند. طبق شهادت دست اولی که توسط کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران تهیه شده است، مصاحبه‌گر صداوسیما به صورت فعال در وادارکردن این جوانان برای بیان کردن چنین اظهاراتی نقش داشته است. حتی در مقطعی، گزارشگر سازمان صداوسیما از لحن ومحتوای سخنان این جوانان ناراضی بوده‌اند و از ماموران امنیتی خواسته اند تا فشار بیشتری به این جوانان بیاورند تا اظهاراتی که مورد نظر مصاحبه‌گر بوده‌اند را بیان کنند.
در یک واقعۀ مشابه اخیر، در دسامبر ۲۰۱۳، چندین متخصص فن‌آوری اطلاعات شامل سردبیران، صاحبان کسب، کاربران شبکه های اجتماعی، متخصصین فنی، طراحان وبسایت و سایرافرادی که ظرف ماه پیش از آن دستگیرشده بودند در برنامه های دولتی صداوسیما با دستبند و در لباس زندان نمایش داده شدند و متهم به جاسوسی شدند. این مردان وادارشدند تا به جرایمی علیه امنیت ملی اعتراف کنند. گزارشات موکد و معتبری وجود دارد که نشان می دهد متخصصان بازداشت شده مورد بدرفتاری شدید جسمی و روانی قرارگرفته‌اند تا این اعترافات را بیان کنند و شبکه های اجتماعی مانند فیس بوک را محکوم کنند.
اعترافات اجباری همچنین به عنوان بخشی از راهبردهای جاری برای آزار و اذیت اقلیتهای قومی و مذهبی و به خصوص برای بی اعتبار کردن و تنبیه اعضاء فعال جوامع اقلیت استفاده شده اند. برای مثال، در تاریخ ۱۰ ژوئن ۲۰۱۳، زندانیان سنیِ زندان رجایی شهر وادار شدند تا برای یک فیلم “مستند” صداوسیما “اعتراف” کنند. شاهدان عینی گزارش دادند که آنها وادار شدند تا در مقابل دوربین بگویند که قصد براندازی حکومت را داشتند و تعدادی از زندانیان تحت شکنجه نیزاتهامات خود را قبول کردند.
هتک حیثیت معترضان و کنشگران
برنامه های خبری و تحلیلی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران معمولا برای نشر اکاذیب و اتهامات حیثیتی علیه معترضان و کنشگران استفاده می‌شوند. اخیرا در یک برنامه که در ۱۱ خرداد ۹۳ (۳۱ مه ۲۰۱۴) پخش شد، بنگاه خبرپراکنی دولتی ایران، صداوسیما، یک برنامه را در پربیننده ترین ساعات روز روی کانال شبکۀ خبرخود (IRINN) پخش کرد که در آن به یک روزنامه‌نگار زن خارج از کشور بنام مسیح علینژاد که کمپین ”آزادیهای یواشکی زنان در ایران” را از اوایل ماه مه ۲۰۱۴ روی فیس بوک راه اندازی کرده است و از زنان ایرانی می خواهد که عکلس های بی حجاب خود را در صورت علاقه برای انتشار به صفحه او بفرستند، حمله کرد. این کمپین بسرعت بیش از نیم میلیون دنبال‌کننده روی فیس بوک پیدا کرده است.
دربرنامۀ صداوسیما اظهار شد که علینژاد “سعی در اغفال زنان و دختران ایرانی” دارد و به دروغ ادعا کرد که وی “به دلیل مصرف مواد روان‌گردان با حالی نامساعد در یکی از خیابانهای لندن اقدام به کشف لباس کرده و در همین هنگام هم از سوی سه تن از اشرار آن منطقه در مقابل چشمان فرزندش مورد تجاوز قرارگرفته” و به صورت تلویحی بین بی‌حجابی و تجاوز جنسی ارتباط ترسیم کرد.
برنامه های صداوسیما همچنین ایرانیانی که برای رسانه‌های فارسی زبان در خارج از کشور کار می‌کنند را مورد هدف قرار گرفته است. ماموران اطلاعاتی و امنیتی از طریق اینترنت و شبکه های اجتماعی با این روزنامه نگاران در خارج از کشور تماس گرفته‌اند و آن ها و خانواده‌های آنان در داخل ایران را در صورت عدم توقف فعالیتهای روزنامه نگاری و رسانه‌ای‌شان به آسیب تهدید کرده‌اند. چندین نفر از این روزنامه نگاران تبعیدی به کمپین گفته‌اند که اینگونه آزار و ارعابها معمولا همزمان با پخش برنامه هایی در صداوسیما که آنهارا هدف حملات خود قرارداده است صورت گرفته‌اند. این نشانۀ دیگری از همکاری نزدیک بین صداوسیما و سازمانهای امنیتی و اطلاعاتی مسئول اجرای سرکوب و سانسور است.
اطلاعات دروغین برای پنهان کردن موارد نقض حقوق بشر
صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران همچنان به پخش گستاخانه و عمدی اطلاعات دروغین با هدف پنهان کردن موارد نقض حقوق بشر ادامه میدهد.
برای مثال، پس از حملۀ مستندشدۀ ماموران امنیتی به بند زندانیان سیاسی در بند ۳۵۰ زندان اوین در ۱۷ آوریل ۲۰۱۴، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲۱ آوریل درساعات پربیننده یک ویدیو دربرنامۀ خبری “۲۰:۳۰″ درکانال ۲ تلویزیون دولتی نمایش داد که ادعا میکرد هیچ خشونتی علیه زندانیان صورت نگرفته، در حالی که این کاملا با شهادت شاهدان عینی واقعه که شرح جراحتهای جدی به زندانیان را داده بودند متناقض بود و صداو سیما به جای آن یک ویدیوی قدیمی صحنه‌سازی شده از زندان اوین نشان داد که درآن زندانیان آرام بودند.
بعلاوه، صداوسیما همچنان به پخش اطلاعات دروغین به قصد بردن آبروی معترضان، فعالان، و مدافعان حقوق بشر می‌پردازد و برنامه هایی در مورد جوامع اقلیتهای مذهبی و قومی ایران، مانند بهاییان پخش میکند که به آسانی میتوان آن را سخنان نفرت‌پراکن نامید.
درکنار مورد هدف قراردادن اعضاء جامعۀ مدنی ایران، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران همچنین به احمدشهید گزارشگرویژۀ سازمان ملل متحد در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران حمله کرده و علیه وی دست به نشر اکاذیب زده است. در یک برنامه که در ماه مارس ۲۰۱۴ پخش شد، احمدشهید به “ترویج سبک زندگی غربی،” “ارائۀ گزارشهای نژادپرستانه،” و تحریک اقلیتهای قومی ایران به ناآرامی متهم شد.
سانسور مستمر
صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران همچنان به سانسور تمام مطالبی که حکومت با آن مخالف است می‌پردازد. برای مثال، اخیرا در فوریۀ ۲۰۱۴، پس از اینکه تحریمهای آمریکا علیه صداوسیما به صورت موقت لغو شد، وزیرامورخارجۀ لهستان، رادوسلاو سیکورسکی در فوریۀ ۲۰۱۴ از ایران بازدید کرد و یک ویدیو و گزارش از سفر رسمی خویش به ایران منتشر کرد که در آن از نقض حقوق بشر در ایران انتقاد میکرد و یادآور می‌شد که نتوانسته است از داخل ایران به وبسایت های مهم لهستان دسترسی پیدا کند چون به دلیل سانسور مسدود بوده اند. تمام اظهارات این دیپلمات از ویدیوها و گزارشات وزارت امورخارجۀ لهستان که در تلویزیون ایران نمایش داده شدند حذف شدند. این نوع پوشش گزینشی خبر که در آن صداوسیمای جمهوری اسلامی هر مطلبی را که قابل اعتراض باشد حذف میکند همچنان رفتار عادی این سازمان است.
همچنین، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به تبانی در سرکوب و سانسور هنرمندان ادامه میدهد. در دسامبر ۲۰۱۳، یک رشته از دستگیریهای تولیدکنندگان موسیقی زیرزمینی درایران صورت گرفت. منابع موثق و مطلع گزارش دادند که این افراد تحت فشار شدید بوده اند تا اعترافات اجباری ارائه کنند. فیلمسازان مستقل نیز همچنان مورد هدف قرار می گیرند چون مطابق مستندات داخلی صدا و سیما، آنها به عنوان ستون پنجم دیده می‌شوند.
نیاز به برقراری مجدد تحریمها علیه سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران
تصمیم ۶ فوریۀ ۲۰۱۴ دولت اوباما برای لغو موقت تحریم ها علیه سازمان صداو سیما مبتنی بر این تصمیم بود که جمهوری اسلامی ایران “دخالتهای آسیب‌زای ماهواره‌ای” را متوقف کرده است.
در حالیکه ارسال پارازیت مستقیم تنها با تقویت پارازیت محلی جایگزین شده است. تاثیرهمان است: انسداد پخش امواج برنامه های ماهواره‌ای ادامه می‌یابد، شهروندان ایرانی از جریان آزاد اطلاعات باز‌می‌مانند و مطالبی که وارد ایران می‌شوندتوسط صداوسیمای جمهوری اسلامی سانسور می شوند. به صورت خلاصه، تهران از جوهرۀ تقاضاهای بین‌المللی برای توقف ارسال امواج پارازیت پیروی نکرده‌است، بلکه تنها روش خود را تغییر داده است.
بعلاوه، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران همچنان دست در دست مقامات اطلاعاتی، قضایی، و امنیتی فعالیت میکند تا حقوق شهروندان خود را به روش هایی که در زیر آمده نقض کند:
– اعترافات اجباری و محاکمات نمایشی
– برنامه هایی که باعث هتک حیثیت معترضان می‌شود
– اطلاعات دروغ برای پنهان کردن موارد نقض حقوق بشر
– پخش سخنان نفرت‌امیز علیه اقلیتهای قومی و مذهبی
لغو موقت ۱۸۰ روزۀ تحریمها، که به شرکتها فرصت میدهد تا به سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران بدون روبروشدن با عواقب تنبیهی دولت آمریکا خدمات ماهواره‌ای ارائه کنند پیام اشتباهی را به تهران میفرستد و ان این که جمهوری اسلامی ایران میتواند با مصونیت کامل روح خواستۀ بین‌المللی برای اینکه سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ارسال پارازیتهای ماهواره‌ای را تنها با تغییر روش انتخابی خود از ترکیبی از ارسال پارازیت روی ماهواره ها و پارازیتهای محلی به تقویت ارسال پارازیت محلی تغییر دهد و جامعۀ بین المللی چشم خودرا از سایر موارد نقض حقوق بشر برمی‌گیرد.
به عنوان بخشی از این تصمیم، لغوتحریمها در صورت ازسرگیری ارسال پارازیتهای ماهواره‌ای توسط دولت ایران میتواند معکوس شود. استفادۀ تهاجمی صداوسیما از ارسال پارازیتهای محلی باید حمل بر نقض تعهدات این سازمان شود و درانتهای ۱۸۰ روز لغو موقت تحریمها، باید تحریمها از سرگرفته شوند.
دیوید اس. کوهن، معاون وزارت معاون وزیر خزانه داری ایالات متحدۀ آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی پیش از این اعلام کرد: «ما افرادی را که مسئول نقض حقوق بشر، به خصوص آنهایی که مانع دستیابی ایرانیان به حقوق اولیۀ بیان، اجتماعات و سخن می‌شوند را مورد هدف قرار خواهیم داد. این دقیقا همان کاری است که صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به انجام آن ادامه میدهد.»
برای پاسخگو کردن صداوسیما و همچنین توقف نقض روندهایی که در این گزارش بر آن تاکید شد، این موضوعی جدی و حیاتی است که ایالات متحدۀ آمریکا نشان دهد که ایران باید به تعهدات بین‌المللی خود چه در کلام و چه در عمل احترام بگذارد و درصورت نقض این تعهدات باید پاسخگو باشد. با این منطق، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران استحقاق ادامۀ این لغو تحریم را در انتهای دورۀ ۱۸۰ روزۀ لغو موقت تحریمها در اوت ۲۰۱۴ را ندارد و وزارت خزانه داری آمریکا باید تحریمهای صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران را کاملا از سرگیرد.
کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران