حکومت ایران با فرستادن شمخانی به بیروت و سخن راندن از تقویت ارتش لبنان و فراهم ساختن تجهیزات مورد نیاز آن، در واقع تلاش می کند با ابزار ارتش لبنان، مخالفان بشار اسد در منطقه عرسال را زیر ضربات خود بگیرد و حاشیه امنی برای نیروهای حزب الله لبنان در داخل سوریه ایجاد کند.
منطقه عرسال در بخش بعلبک از استان بقاع در سلسله کوه های شرق لبنان واقع است.این شهر سنی نشین با جمعیت چهل هزار نفری خود حدود ۵۰ کیلومتر با کشور سوریه مرز دارد و پذیرای بیش از ۱۲۰ هزار پناهنده سوری شده است.یعنی سه برابر جمعیت خود پناهنده سوری دارد و از اینرو به یکی از مهمترین پناه گاه های جنگجویان مخالف بشار اسد در داخل خاک لبنان درآمده است.عرسال نخستین شهر لبنانی به حساب می آید که در ابتدای شکل گیری قیام مردم سوریه در سال ۲۰۱۱، با آنها اعلام همبستگی کرد اما تا قبل از ورود حزب الله لبنان به جنگ سوریه اقدام قابل توجهی از خود نشان نداده بود.در آن زمان، نجیب میقاتی نخست وزیر وقت لبنان تلاش می کرد کشور خود را از معرکه سوریه دور کند و از همه گروه های سیاسی فعال در لبنان درخواست کرده بود سیاست «بی طرفی» را دنبال کنند.اما با ورود حزب الله به جنگ سوریه همه چیز تغییر کرد و شهر شبه صحرائی عرسال اهمیت فوق العاده ای یافت.اقتصاد این شهر در گذشته براساس قاچاق کالا و سوخت میان سوریه و لبنان بنا شده بود اما با ورود حزب الله به سوریه و بستن گذرگاه های دیگر در مرز سوریه، این شهر عرسال است که بعنوان تنها معبر قاچاق اسلحه از لبنان به داخل سوریه اهمیت پیدا کرد.
نیروهای حزب الله لبنان با ورود خود به جنگ سوریه در اولین اقدام خود توانستند شهر قصیر را از چنگ مخالفان بیرون بیاورند و سپس با ادامه فتوحات خود در حومه حمص و به دنبال آن کوهستان های قلمون،راه قاچاق اسلحه از لبنان به سوی مخالفان بشار اسد را بستند.این گذرگاه های اسلحه نقش حیاتی در جبهه های دمشق و حومه آن به ویژه در مناطق غوطه شرقی و عوطه غربی ایفا می کرد و با تصرف آن توسط حزب الله لبنان، مخالفان مسلح را با مشکل مهمی مواجه کرد.بعد از این تحولات، قاچاق اسلحه از منطقه عرسال جایگزین گذرگاه های قبلی شد و رفته رفته این منطقه اهمیت فوق العاده یافت.در حال حاضر تنها منفذ عبور اسلحه برای مخالفان در جبهه دمشق و حومه آن همانا منطقه عرسال شده است که برآورد می شود در ۱۷ نقطه مرزی آن کار قاچاق اسلحه به مخالفان بشار اسد صورت می گیرد.
موضوع بسیار مهم دیگر این است که اگرچه حزب الله لبنان توانست شهرهای مهم منطقه قلمون را تصرف کند اما موفق نشد این منطقه را به طور کامل از چریک های مخالف بشار اسد پاکسازی کند.این چریک ها هر از گاهی به نیروهای حزب الله شبیخون می زنند و موجب بالا رفتن تلفات این گروه مسلح هوادار جمهوری اسلامی شده اند بطوری که برآورد می شود ده درصد نیروهای حزب الله در این جبهه کشته یا زخمی شدند.
سفر شمخانی به لبنان
با بالا رفتن تعداد تلفات حزب الله در جبهه قلمون زمزمه های عقب نشینی نیروهای این حزب از سوریه قبل از ورود جنگنده بمب افکن های امریکا و متحدان آن به سوریه شنیده شد.در صورتی که حملات گروه های مسلح به حزب الله لبنان در منطقه قلمون متوقف نشود، عقب نشینی نیروهای این حزب از سوریه به عنوان یک گزینه بسیار قوی مطرح بود.چنین عقب نشینی می تواند ضربه مهلکی به استراتژی جمهوری اسلامی برای محافظت از بشار اسد وارد کند.هم برای بشار اسد و هم برای جمهوری اسلامی عقب نشینی حزب الله از سوریه غیر قابل هضم است و گزینه ای است که باید هر چه زودتر مستلزمات نادیده گرفتن آن فراهم گردد.هم حزب الله لبنان و هم حامی آن جمهوری اسلامی به این نتیجه رسیدند که برای بقای نیروهای حزب الله در سوریه، حتما باید تحرک مخالفان بشار اسد در منطقه عرسال متوقف شود.عرسال در این بخش از نبرد نقش حیاتی برای مخالفان سوریه به عهده گرفته است.هم سلاح چریک ها از این منطقه به داخل سوریه قاچاق می شود و هم جبهه پشت سر حزب الله را فعال کرده است.رهبران حزب الله معتقدند حملات انتحاری که در داخل منطقه ضاحیه بیروت، سفارت ایران و چند نقطه دیگر را هدف قرار داد، از منطقه عرسال سازماندهی شده است.
حکومت ایران با فرستادن شمخانی به بیروت و سخن راندن از تقویت ارتش لبنان و فراهم ساختن تجهیزات مورد نیاز آن، در واقع تلاش می کند با ابزار ارتش لبنان، مخالفان بشار اسد در منطقه عرسال را زیر ضربات خود بگیرد و حاشیه امنی برای نیروهای حزب الله لبنان در داخل سوریه ایجاد کند.اگر جمهوری اسلامی موفق شود به این هدف خود برسد آنگاه موضوع عقب نشینی حزب الله از سوریه منتفی خواهد شد.در این راستا تاکنون هم جنگنده های بشار اسد به منطقه عرسال حمله کردند و هم آن بخش از ارتش لبنان که با سیاست های ایران هماهنگ است، به پناهجویان سوری در منطقه عرسال حمله کرد و تعداد زیادی از آنها را کشت.اما روایت ایران و حزب الله از قضیه عرسال در قالب حمله داعش به لبنان عرضه شده و هدف آنها جلوگیری از حمله «دولت اسلامی» به لبنان ترسیم گشته است.روایتی که به شدت از سوی مخالفان بشار اسد رد می شود و علت اصلی آن را به فرو رفتن نیروهای حزب الله در باتلاق جبهه قلمون مربوط می کنند.
استراتژی مخالفان بشار اسد در مرز لبنان
اگرچه ایران ، رژیم بشار اسد و حزب الله لبنان تلاش می کنند تنها گذرگاه اسلحه مخالفان در مرز لبنان را بر روی آنها ببندند، اما گروه های مسلح بیکار ننشسته و هر از گاهی به نیروهای حزب الله در مرز لبنان حمله کرده و فشار سختی را بر آنها وارد کردند.در این راستا استراتژی مخالفان بر سه محور بنا شده است.نخست باز کردن یک معبر دیگر در مرز لبنان برای قاچاق اسلحه به داخل سوریه و ایجاد یک حاشیه امن برای گذرگاه عرسال می باشد.حملات شب گذشته نیروهای جبهه النصره به پایگاه های حزب الله در مرز لبنان برای تصرف«مسیل» قلمون به شهر زبدانی در مرز با لبنان بود.اگر مخالفان بتوانند این معبر را در اختیار بگیرند هم نقل اسلحه به داخل سوریه را از یک گذرگاه دیگر تأمین کرده اند و هم محور مسیل های دمشق – قلمون را در اختیار خود می گیرند.حزب الله در این منطقه استحکامات نیرومندی برای جلوگیری از حملات مخالفان به کار بسته است اما در حمله شب گذشته بیش از ده نفر از نیروهای آن کشته شدند و تعدادی زیادی زخمی به جای ماند.این حجم از تلفات نشان می دهد که آسیب پذیری حزب الله در این منطقه بالا است و به احتمال زیاد بعنوان یک نقطه با اهمیت جنگی برای مخالفان در نظر گرفته خواهد شد و حمله به آن تکرار خواهد شد.
محور دوم بر موضوع گروگان های ارتش لبنان بنا شده که در اختیار جبهه النصره قرار دارند.جبهه النصره برای تحت فشار قرار دادن ارتش لبنان و جلوگیری از همراهی نیروهای آن با چریک های حزب الله، با این برگه بازی خواهد کرد.به خصوص که در روزهای اخیر خانواده های ربوده شدگان تهدید کردند در صورت کشته شدن فرزندان خود، راه فرودگاه بین المللی بیروت را خواهند بست.ایران که از طریق شمخانی تلاش کرده بود ارتش لبنان را در حمایت از حزب الله لبنان تجهیز کند در برابر این تهدید قرار دارد.از نظر خانواده های اسیر شدگان ورود ایران به معادله ارتش لبنان، جان فرزندان آنها را بیش از هر زمان دیگر در معرض خطر قرار داده است.
اما محور سوم بر این بنا شده است که برافروختن جبهه عرسال به معنای سرایت جنگ سوریه به لبنان است.کشور لبنان در نگاه به انقلاب مردم سوریه به دو دسته مخالف و موافق تقسیم شده است.این دو دستگی نیز به داخل ارتش سرایت کرده و در زمان بروز یک رویاروئی واقعی، ارتش لبنان به شکل یک واحد همبسته عمل نخواهد کرد.عقلای لبنان بسیار تلاش کردند که این کشور را از بحران سوریه دور کنند اما ورود حزب الله به مناطق حمص و دمشق این سیاست را عقیم کرد و اکنون با ورود جمهوری اسلامی به معادله تقویت ارتش این کشور، فتنه جنگ مذهبی بیش از هر زمان دیگر مردم لبنان را تهدید می کند و جبهه عرسال می تواند آتش شعله ور کردن آن باشد.
برای مخالفان رژیم بشار اسد و به ویژه جبهه النصره، عرسال به مثابه ریه ای است که نیروهای آنها از آن تنفس می کنند و بستن آن، یعنی مرگ حتمی آنها خواهد بود.از اینرو برای جلوگیری از حدوث چنین امری تمام قدرت خود را در این جبهه متمرکز خواهند کرد و به هر کاری دست خواهند زد.این کار می تواند بازگشت لبنان به یک جنگ خانمان سوز داخلی دیگر باشد.ورود جمهوری اسلامی به بهانه تقویت ارتش لبنان، شکل گیری این جنگ داخلی را تسریع خواهد کرد.در شرایط فعلی لبنان رئیس جمهور ندارد و دولت آن فاقد هر نوع کارائی است.«جان قهوه چی» فرمانده فعلی ارتش به دنبال فرصتی می گردد تا «استعدادهای نظامی» خود را نشان دهد و از این طریق بتواند پست خالی مانده ریاست جمهوری را اشعال کند.در محاسبه فرمانده ارتش لبنان، عرسال بهترین فرصت برای این موضوع است و می تواند «شایستگی» خود را نشان دهد و رئیس جمهور لبنان شود.موضوع ریاست جمهوری لبنان چند ماهی است محل نزاع گروه های مختلف سیاسی این کشور شده است و بعد از تصرف صنعاء توسط حوثی ها در یمن، جمهوری اسلامی بدش نمی آید که این سناریو را در لبنان تکرار کند و بدون توجه به نظر دیگر گروه های لبنانی، جان قهوه چی را با کمک اسلحه حزب الله بعنوان رئیس جمهور لبنان اعلام کند.
مخالفان حکومت ایران در بیروت، ورود جمهوری اسلامی به معادله ارتش لبنان را این چنین تفسیر کردند.
منبع: گویا