خبرگزاری مهر در گزارشی بحران گاز در ایران را یک معضل «ساختاری» و «مزمن» توصیف کرد و نوشت این چالش در زمستان میلیاردها دلار «زیان خاموش» برای صنعت پتروشیمی به همراه دارد.
این خبرگزاری دوشنبه ۱۴ مهر گزارش داد کسری روزانه گاز کشور در زمستان ۱۴۰۳ بیش از ۳۰۰ میلیون مترمکعب بود و برآوردها نشان میدهد این رقم تا سال ۱۴۱۰ ممکن است به ۶۰۰ میلیون مترمکعب برسد.
این در حالی است که کسری روزانه گاز در سال ۱۳۹۹ حدود ۱۵۵ میلیون مترمکعب و در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۷۴ میلیون مترمکعب بود.
مهر افزود: «زمستان در ایران به معنای تشدید بحران ساختاری در بخش انرژی است… در این دوره، افزایش مصرف خانگی موجب کاهش شدید سهم صنایع و نیروگاهها از گاز میشود و چرخه تولید کشور را تحت فشار قرار میدهد.»
بر اساس این گزارش، صنعت پتروشیمی با ارزآوری سالانه بیش از ۱۵ میلیارد دلار، از پایههای صادرات غیرنفتی ایران است، اما هر زمستان با «محدودیت و قطع خوراک گاز» روبهرو میشود و این کمبود بر تولید، صادرات و اشتغال ملی اثر میگذارد.
بحران انرژی در حالی زندگی شهروندان را تحت تاثیر قرار داده و فعالیت صنایع را مختل کرده که ایران دومین دارنده بزرگترین ذخایر گاز طبیعی در جهان محسوب میشود.
در تابستان امسال نیز قطع گسترده برق فشار سنگینی بر صنایع وارد کرد، پیامدهای جدی برای تولید به همراه داشت و به نگرانیها درباره بیکاری کارگران دامن زد.
فعالان صنایع مردادماه هشدار دادند با اعمال خاموشیهای گسترده در کشور، تولید فولاد در سال جاری ۳۳ درصد کاهش خواهد یافت.
کاهش ظرفیت اشتغال در پی افت تولید صنعت پتروشیمی
مهر در ادامه گزارش خود نوشت: «ناترازی گاز برای صنعت پتروشیمی فقط به معنای کاهش صادرات نیست. وقتی خوراک گاز محدود میشود، تولید داخل نیز افت میکند. این افت تولید به معنی کاهش ظرفیت اشتغال مستقیم در مجتمعهای پتروشیمی و ضربه به صنایع پاییندستی است. هر توقف یا کاهش ظرفیت، موجی از بیکاری و رکود در مناطق صنعتی ایجاد میکند.»
گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان میدهد محدودیت انرژی در سال ۱۴۰۳ ضربه سنگینی به بخش صنعت وارد کرد و خسارت مستقیم آن به بیش از ۱۳۰ هزار میلیارد تومان رسید.
در این میان، صنعت پتروشیمی نیز سهم قابل توجهی از این خسارت را متحمل شد؛ به گونهای که بر اساس برآوردهای کارشناسی، کاهش خوراک گاز در زمستان گذشته حدود دو میلیارد دلار زیان مستقیم به این بخش وارد کرد.
مهر افزود: «زیان فقط عدد و رقم نیست. مهمتر از آن، خدشهدار شدن اعتبار ایران بهعنوان تامینکننده پایدار است. بازارهای جهانی به ثبات نیاز دارند و هر بار که ایران نتواند تعهدات صادراتی خود را عملی کند، بخشی از بازار به رقیبان واگذار میشود.»
بر اساس این گزارش، ایران در سال ۱۴۰۰ تنها ۴۲ درصد از تعهدات صادرات گاز خود به ترکیه و عراق را اجرا کرد؛ عملکردی که علاوه بر زیان مالی، به موقعیت ژئوپلیتیک کشور در منطقه نیز آسیب رساند.
با توجه به وخامت روزافزون وضعیت اقتصادی و تشدید تحریمها، به نظر میرسد بحران گاز و برق در آینده نزدیک نیز تداوم داشته باشد.
پیشتر رییس شورای هماهنگی شهرکهای صنعتی کشور زیان روزانه ناشی از قطع برق در شهرکهای صنعتی را بین ۵ تا ۱۰ هزار میلیارد تومان برآورد کرده بود.
ایران اینترنشنال