بنا بر اطلاعاتی که به «ایرانوایر» رسیده است، وزارت اطلاعات «بندرعباس» طی چهار ماه گذشته، بارها اعضای خانواده و بستگان «آریا انصاری»، فعال مدنی و شهروند اهل بندرعباس را احضار، بازجویی و تهدید کرده است. بهطوریکه ماموران امنیتی روزانه با خانواده این شهروند تماس گرفته و از آنها خواستهاند که برای بازگرداندن آریا انصاری به ایران همکاری کنند. یکی از اعضای خانواده آریا انصاری به ایرانوایر گفته است: پدر آریا که ۵۸ سال دارد، در پی چندین بار احضار به وزارت اطلاعات، تهدید شده است که عدم همکاری با نیروهای امنیتی برای آنها «پیامدهای جدی» خواهد داشت. آریا انصاری از بازداشتیهای جنبش «زن، زندگی، آزادی» است که در پی بازداشت، در زندان تهران بزرگ (فشافویه) نگهداری شد.
***
آریا انصاری کیست؟
آریا انصاری متولد ۱۳۷۹ و از فعالان مدنی نسل جوان در جنوب ایران است. او تحصیلکرده رشته فلسفه در یکی از دانشگاههای آلمان است، اما پیش از خروج از ایران سه بار از سوی نهادهای امنیتی بازداشتشده است.
نخستین بازداشت او در سال ۱۳۹۷، در ۱۷ سالگی و به دلیل اجرای یک پرفورمنس اعتراضی علیه وضعیت معیشتی در بندرعباس صورت گرفت. او پس از دو روز بازجویی و شکنجه در بازداشتگاه وزارت اطلاعات، با گرفتن تعهد کتبی آزاد شد. بازداشت دوم او مربوط به جنبش «زن، زندگی، آزادی» است و سومین بازداشت در سال ۱۴۰۳ اتفاق افتاده است.
انصاری در سال ۱۳۹۹ با ویزای تحصیلی برای ادامه تحصیل در آلمان از کشور خارج شد، اما در سال ۱۴۰۰ به ایران بازگشت و فعالیتهای مدنی خود را در تهران از سر گرفت.
جنبش ژینا و سیزده روز حبس در انفرادی
در جریان خیزش سراسری «زن، زندگی، آزادی» در پاییز ۱۴۰۱، آریا انصاری ازجمله فعالانی بود که گفته میشود در سازماندهی برخی از اعتراضات خیابانی در شهر تهران نقش داشت. او همان ابتدای جنبش ژینا، در تاریخ ۳۰شهریور۱۴۰۱ توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به زندان فشافویه تهران بزرگ منتقل شد.
طبق اطلاعات ایرانوایر، او تا ۱۳ مهرماه در سلول انفرادی تحت بازجویی و شکنجه قرار داشت، اما درنهایت به دلیل نبود مدارک کافی آزاد شد.
بازداشت نافرجام و خروج اجباری از کشور
بنا بر اطلاعات دریافتی، نیروهای وزارت اطلاعات ۱۲فروردین۱۴۰۳ به منزل پدری آریا انصاری در بندرعباس یورش بردند تا او را بازداشت کنند.
یکی از نزدیکان او به ایرانوایر گفته است: «آریا برای تعطیلات نوروز از تهران به بندر برگشته بود، اما پیش از ورود نیروهای امنیتی به منزل پدریاش، توانست از طریق ساختمان پشت خانهشان فرار کند. ماموران تمام خانه را تفتیش کرده و وسایل شخصی را ضبط کردند. بعدازآن، او از طریق یکی از شهرهای مرزی در غرب کشور بهصورت غیرقانونی از ایران خارج شد.»
آریا انصاری اکنون در یکی از کشورهای همسایه ایران بهصورت موقت اقامت دارد و منتظر انتقال به کشوری امن است.
افزایش فشار بر خانواده در ماههای اخیر
در چهار ماه گذشته، نیروهای امنیتی بندرعباس بارها اعضای خانواده و بستگان آریا انصاری را احضار و تهدید کردهاند. تماسهای تلفنی، احضارهای پیدرپی و تهدیدهای غیرمستقیم بخشی از فشارهایی است که بر خانواده این فعال مدنی وارد میشود.
یکی از نزدیکان او به ایرانوایر اطلاع داده است: «ماموران وزارت اطلاعات آشکارا گفتهاند اگر آریا به ایران بازنگردد فشارها به خانواده و بستگان ادامه خواهد داشت.»
تداوم فشارهای امنیتی به خانوادههای کنشگران سیاسی و مدنی
فشار بر خانواده فعالان مدنی و سیاسی ساکن خارج از کشور، یکی از روشهای شناختهشده نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران برای اعمال کنترل و ایجاد رعب و شکنجههای روانی خانوادهها است. این نوع تهدیدها مصداق آشکار نقض ماده ۱۷ میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی است که ایران نیز به آن متعهد است. آزار و تهدید اعضای خانواده برای اعمال فشار بر یک فرد، شکلی از مجازات جمعی و ناقض اصول بنیادین حقوق بشر است.
گزارشهای متعدد از شهرهای مختلف ایران، ازجمله «سنندج»، «تبریز»، «اهواز» و «بندرعباس» در ارتباط با خانوادههای کنشگران، نشان میدهد که نیروهای وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه پاسداران در ماههای اخیر فشارهای مشابهی بر خانواده کنشگران تبعیدی و روزنامهنگاران خارج از کشور وارد کردهاند.
در بسیاری از این موارد، احضار بستگان و تهدیدهای مکرر باهدف واداشتن فعالان به سکوت یا بازگشت به ایران صورت گرفته است.
پرونده «آریا انصاری» نمونهای دیگر از تداوم سیاست امنیتی جمهوری اسلامی در قبال کنشگران مدنی نسل جوان است. نسلی که در پی جنبش «زن، زندگی، آزادی» با سرکوب، بازداشت، تبعید اجباری و اکنون فشار بر خانوادهها مواجه است.